در حالی که حباب دار شدن ادرار به صورت گاه به گاه امکان پذیر است، اما ادرار کف آلود دارای چندین لایه حباب بوده که با گذشت زمان از بین نمی روند. کف آلود بودن ادرار می تواند نشانه بیماری کلیوی یا وجود پروتئین در ادرار باشد. همچنین، دلایل بی خطر دیگری همچون وجود مایع شوینده در توالت می توانند عامل کف آلود بودن ادرار باشند.
ادرار کف آلود چه زمانی خطرناک است؟
ادرار کف آلود، ادراری است که دارای چندین لایه حباب است که با گذشت زمان از بین نمی رود. ادرار معمولا به صورت گاه به گاه دارای تعدادی حباب است. حباب ها می توانند بر اساس مقدار ادرار دفع شده، فشار ادرار در لحظه ورود به توالت یا حتی وجود مواد دیگر در توالت به وجود آمده باشند.
برای مثال، در صورتی که کاسه توالت دارای ماده شوینده باشد، از ترکیب ادرار با آن مقداری حباب تولید می شود. وجود یک لایه حباب بر روی ادرار و ناپدید شدن سریع آن ها معمولا جای نگرانی ندارد.
با این حال، در صورتی که کف آلود بودن ادرار با علائم دیگری همچون تورم یا بی حسی اندام های انتهایی همراه باشد باید به پزشک خود مراجعه کرد. در این مطلب به ادرار کف آلود، علائم احتمالی، عوامل بروز، زمان مراجعه به پزشک و اقدامات درمانی لازم پرداخته می شود.
چه عوامل باعث کف آلود شدن ادرار میشوند؟
ادرار کف آلود می تواند نشانه اولیه بیماری کلیوی باشد. این کف، در اثر وجود مقادیر بالای پروتئین در ادرار به وجود آمده که با نام پروتئینوری از آن یاد می شود. در صورتی که کلیه ها عملکردی نامناسب داشته و توانایی حفظ پروتئین را در بدن نداشته باشند، این موارد با ادرار وارد و از بدن خارج می شوند. عوامل مختلفی می توانند سبب بروز پروتئینوری شوند که نمونه های زیر از جمله آن ها هستند:
- استرس
- کمبود آب
- دیابت
- بارداری
- فعالیت ورزشی شدید
- فشار خون بالا
- عفونت مجاری ادرار
- تب
- ترشحات واژن
نوعی بیماری کلیوی به نام گلومرونفریت نیز می تواند عامل برخی موارد پروتئینوری باشد. گلومرونفریت هنگامی بروز می دهد که بخش تصفیه کننده خون در کلیه ها (گلومرول) دچار التهاب و آسیب شود. گاهی اوقات، ادرار کف آلود هیچ گونه علت مشخصی ندارد. بر اساس مطالعه ذکر شده در بالا، تنها یک سوم افرادی که به دلیل کف آلود بودن ادرار به پزشک مراجعه می کنند، دچار پروتئینوری هستند.
علائم خطر همراه با کف آلود بودن ادرار
در صورتی که کف آلود بودن ادرار ناشی از بیماری کلیوی باشد، ممکن است علائم دیگری همچون موارد زیر نیز تجربه شوند:
- تورم پلک ها، دست ها و کف پا
- خارش یا خشکی پوست
- بی حسی دست ها
- خستگی
- تغییر در تعداد دفعات ادرار
- وجود خون در ادرار
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- گرفتگی عضلانی
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکل در خواب
- تیرگی شعور
- تنگی نفس
عواملی که ابتلا به بیماری های کلیوی را افزایش میدهند؟
اغلب علائم بیماری کلیوی تا رسیدن به آخرین مراحل بیماری بروز نداده و به همین دلیل این علائم به صورت زود هنگام تجربه نمی شوند. همچنین، مصرف طولانی مدت دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی همچون ایبوپروفن یا داشتن موارد زیر، خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می دهد:
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
- دیابت نوع 1 یا 2
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
تشخیص دقیق کف آلود بودن ادرار
پزشک هنگام مراجعه بیمار، یک آزمایش ادرار را تجویز می کند. در این آزمایش، ناحیه تناسلی با دستمالی مخصوص تمیز شده بیمار به مدت چند ثانیه ادرار کرده و سپس باقی مانده ادرار به داخل یک ظرف مخصوص ریخته می شود. با این کار نتیجه آزمایش واقعی تر بوده و تعداد باکتری های بیرونی کاهش می یابد.
سپس، پزشک با ابزاری مخصوص به نام دیپ استیک وجود پروتئین در ادرار را سنجش می کند. دیپ استیک مقادیر بالای قند در ادرار را نیز مشخص می کند. در برخی شرایط، پزشک آزمایش ادرار 24 ساعته را درخواست می کند. بسته به نتایج آزمایش ادرار، امکان دارد انجام موارد دیگری همچون آزمایش خون، تصویر برداری یا ارزیابی کلیوی تجویز شود. در موارد نادر، ممکن است پزشک به وجود بیماری کلیوی مشکوک شده و نمونه برداری کلیوی را به بیمار توصیه کند.
درمان ادرار کف آلود چه مراحلی دارد؟
درمان ادرار کف آلود به علت آن بستگی دارد. در صورت عدم وجود پروتئین در ادرار، پزشک تغییراتی در سبک زندگی را پیشنهاد می دهد تا کم یا زیاد شدن کف در ادرار را بررسی کند. کاهش مصرف پروتئین و نوشیدن آب بیشتر از این دسته تغییرات هستند. با تایید وجود پروتئین در ادرار، درمان بر علت تجمع پروتئین در بدن متمرکز می شود.
در مبتلایان به دیابت یا فشار خون بالا، پزشک دارو های مصرفی را تغییر می دهد تا بیماری به نحو موثر تری کنترل گردد. همچنین، بیمار باید مقدار نمک و پروتئین مصرفی خود را کاهش دهد. درمان بیماری کلیوی به نوع و مرحله بیماری بستگی دارد. برای مثال، درمان گلومرونفریت شامل دیالیز، مصرف دارو یا تغییرات غذایی می شود.
دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه در تهران