علت ورم پا در بیماران کلیوی میتواند ابتلا به سندروم نفروتیک باشد. هر فردی میتواند این سندروم را داشته باشد اما این بیماری در مردان شایع‌تر از خانم ها است. در کودکان نیز این سندروم در فاصله سنی 2 تا 6 سال شایع بوده. دلایل زیر، احتمال دچار شدن به این سندروم را افزایش میدهد:
- بیماری هایی که کلیه را تحت تاثیر قرار میدهند مثل دیابت، گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال و لوپوس
- مصرف کردن داروهای خاص مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی.
- داشتن بیماری‌هایی مثل هپاتیت نوع B و C، مالاریا و HIV
علت ورم پا در بیماران کلیوی
زمانی که در اثر ابتلا به بیماری های کلیوی، فیلتر‌های کلیه‌های شما آسیب دیده و به درستی عمل نمیکنند، شما ورم پا را تجربه میکنید. همانطور که از قبل گفتیم به این حالت سندروم نفروتیک می گویند.
در صورت ابتلا به این بیماری، یک پروتئین مهم به اسم آلبومین به جای اینکه در کلیه تجزیه شود از طریق ادرار دفع میشود. این پروتئین به بدن در دفع مایعات اضافه، کمک میکند و وقتی مقدار این پروتئین در بدن کم باشد، مایعات در بدن شما جمع میشوند و مشکلاتی مثل ورم ران، ساق پا و مچ پا ایجاد میکندو یا باعث ایجاد لخته خون و عفونت در آنها می شود.
همچنین این سندروم باعث افزایش کلسترول در خون شده و با ایجاد توده در رگ‌ها و شریان‌ها، باعث سکته و یا حمله قلبی میشود. این سندروم باعث رخ دادن بیماری های زیر نیز میشود:
1_ دیابت
2_ بیماری گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال
شایع‌ترین علت رخ دادن این سندروم در افراد بالغ، بیماری گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال بوده. تنها راهی که میتوان متوجه شد فرد این بیماری را دارد یا خیر، نمونه برداری از کلیه است. حتی بعد از درمان، بسیاری از افرادی که این بیماری را داشته‌اند، به مشکلات کلیوی دچار میشوند و باید یا عمل پیوند کلیه انجام دهند و یا دیالیز را شروع کنند.
بعد از پیوند کلیه، احتمال اینکه بیماری گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال دوباره رخ بدهد، وجود دارد و حتی ممکن است کلیه جدید را نیز از دست بدهید.
علائم سندروم نفروتیک چیست؟
ممکن است فرد بیمار نداند که به این بیماری مبتلا است، تا زمانی که به طور منظم آزمایش خون و ادرار بدهد. نتیجه تست‌ها ممکن است نشان دهد، مقدار پروتئین در ادرار بالا بوده، و مقدار پروتئین در خون پایین بوده و یا مقدار چربی و کلسترول در خون بالا بوده؛ اما بطور کلی در صورت ابتلا، علائم زیر را ممکن است مشاهده کنید:
- ورم پاها، (ران، ساق مچ پا) و بعضی اوقات در دست‌ها و صورت
- بالا رفتن وزن
- احساس خستگی
- ادرار همراه با کف و یا حباب
- عدم احساس گرسنگی
عوارض سندروم نفروتیک
همچنین این سندروم باعث افزایش کلسترول در خون شده و با ایجاد توده در رگ‌ها، باعث سکته و یا حمله قلبی میشود. این سندروم باعث رخ دادن بیماری های زیر نیز میشود:
- کم خونی
- مشکلات قلبی
- فشار خون بالا
- جمع شدن مایعات در بدن
- نارسایی حاد کلیوی
- شدت گرفتن بیماری های کلیوی
راه های تشخیص این بیماری
کلیه های سالم، مایعات اضافی را از بدن دفع کرده و اجازه میدهد پروتئین‌ها و مواد معدنی مهم دیگر وارد جریان خون شوند. تنها راه اینکه فرد متوجه شود کلیه ها به درستی کار میکنند، انجام دادن تست های زیر است:
1_ آزمایش ادرار
پزشک برای وجود پروتئین در ادرار شما از این آزمایش استفاده میکند. اگر جواب مثبت باشد، احتمالا فرد به سندروم نفروتیک مبتلاست، زیرا پروتئین در ادرار از اولین نشانه‌های بیماری کلیوی است.
2_ آزمایش خون
متخصص کلیه از آزمایش خون شما متوجه میشود که آیا کلیه مواد مفید از مضر را جدا میکند یا خیر. اگر جواب منفی باشد، احتمالا فرد به سندروم نفروتیک مبتلاست.
3_ نمونه برداری کلیه
در این روش، دکتر ذره نمونه برداری شده را زیر ذره‌بین برای وجود بیماری یا آسیب دیدگی بررسی میکند.
درمان ورم پا در بیماران دیابتی یا مبتلا به سندروم نفروتیک
این سندروم هیچ درمانی ندارد اما، پزشک شما ممکن است دارو‌هایی تجویز کند تا از عوارض جلوگیری کند تا آسیب‌دیدگی کلیه‌ها بیشتر نشود:
- دارو برای کنترل فشار خون و کلسترول که جلوی حمله قلبی و سکته را میگیرد.
- داروی برای دفع مایعات اضافی بدن که باعث کنترل فشار خون شده و جلوی ورم کردن را میگیرد.
- تزریق درمانی که ورم را کاهش میدهد.
آیا تغییر رژیم غذایی در کم شدن ورم پاها تاثیری دارد؟
تغییر دادن رژیم خود ممکن است به کنترل کردن عوارض کمک کند. پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد بدهد تا در مقدار مصرفی نمک، چربی و پروتئین خود تغییر ایجاد کنید.
مقدار پروتئین مصرفی شما بستگی به سلامت کلیه‌های شما دارد. بعضی افرادی که این سندروم را دارند بهتر است کمتر پروتئین مصرف کنند. برای حجم مصرفی، با متخصص رژیم خود مشورت کنید.
محدود کردن مقدار نمک مصرفی، مانع ورم کردن میشود و فشار خون را در محدوده خوبی نگه میدارد. مصرف غذاهایی با حجم چربی اشباع شده کم، میتواند به کنترل کلسترول بالا که با این سندروم ارتباط مستقیم دارد را کنترل کند. مصرف ماهی و استفاده از تکه های گوشت با چربی کمتر به جای گوشت با چربی‌های بیشتر، به کنترل کلسترول کمک میکند.
دکتر شهریار ناطق، متخصص و جراح کلیه در شهرک غرب
