پولیپ، توده ای ست که روی غشاهای مخاطی یا سطوح دیگر داخل بدن تشکیل می شود. پولیپ ها می توانند در اندام های مختلف از جمله مثانه رشد کنند. پولیپ های مثانه، توده هایی هستند که در دیواره داخلی مثانه وجود دارند. مثانه ی شما یک اندام توخالی در لگن است که ادرار را ذخیره می کند. پولیپ ها می توانند خوش خیم یا سرطانی باشند.
چه چیزی موجب بروز پولیپ مثانه می شود؟
پولیپ ها زمانی تشکیل می شوند که سلول ها شروع به رشد غیرطبیعی می کنند. اغلب اوقات علت این توده ناشناخته است. گاهی اوقات، سلولهای موجود در این پولیپ می توانند به سرعت رشد کنند و به اندام های دیگر گسترش پیدا کنند. این نوع از پولیپ ها سرطانی هستند. سرطان مثانه ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- دود تنباکو: تقریباً نیمی از تمام موارد سرطان مثانه، بر اثر سیگار کشیدن رخ می دهند.
- در معرض اشعه یا مواد شیمیایی سمی قرار گرفتن.
- آسیب دیواره مثانه بر اثر نوعی عفونت
پولیپ های غیرسرطانی فیبرواپیتلیال، پولیپ های نادری هستند که در حالب ها و بالای مثانه تشکیل می شوند. گاهی اوقات، کودکان با این نوع پولیپ متولد می شوند. در موارد دیگر، این پولیپ ها بر اثر عفونت، آسیب مثانه یا ضربه ایجاد می شوند. در موارد نادر پولیپ ها ممکن است بر اثر کلاژنی تشکیل شوند که برای درمان بی اختیاری ادرار استرسی به مثانه تزریق می شود.
علائم پولیپ های مثانه؟
پولیپ های مثانه، اغلب هیچ علائمی ندارند. اما اگر شما علائم دارید، این علائم شامل موارد زیر می شوند:
- درد به هنگام ادرار
- خون در ادرار
- تکرر ادرار
- نیاز فوری به ادرار
- درد در پهلو
عوامل خطر پولیپ مثانه، چه مواردی هستند؟
در موارد زیر، شما بیشتر مستعد ابتلا به پولیپ های مثانه هستید:
- مرد باشید. مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض پولیپ های مثانه و سرطان مثانه قرار دارند.
- سیگار کشیدن. سیگار و پیپ حاوی مواد شیمیایی سمی هستند که می توانند در ادرار جمع شوند و به دیواره ی مثانه آسیب برسانند.
- بیشتر از 40 سال سن داشته باشید. احتمال سرطان مثانه، با افزایش سن بیشتر می شود.
- در محل کار خود در معرض مواد سرطان زا قرار داشته باشید. برخی از مواد شیمیایی مورد استفاده برای تولید رنگ، چرم، لاستیک و غیره، احتمال خطر سرطان مثانه را افزایش می دهند.
- اغلب اوقات دچار عفونت می شوید. عفونت های مکرر می توانند به مثانه شما آسیب برسانند و احتمال خطر پولیپ و سرطان مثانه را افزایش دهند.
- در مثانه ی خود برای مدت طولانی یک کاتتر داشته باشید.
- سنگ مثانه داشته باشید.
- در گذشته شیمی درمانی یا پرتودرمانی انجام داده اید. داروی شیمی درمانی سیکلوفُسفامید و پرتودرمانی به لگن باعث افزایش احتمال سرطان مثانه می شوند.
- سابقه خانوادگی دارید. در صورتی که یکی از والدین، خواهر، برادر یا خویشاوندان نزدیک شما در گذشته به این بیماری مبتلا بوده اند، احتمال ابتلای شما به سرطان مثانه بیشتر می شود.
- ویروس پاپیلومای انسانی دارید. برخی از محققان، مدعی هستند که بین HPV و احتمال سرطان مثانه، یک رابطه ی مستقیم وجود دارد.
پولیپ های مثانه چگونه تشخیص داده می شوند؟
برای تشخیص پولیپ های مثانه، شما می توانید به متخصصی به نام اورولوژیست مراجعه کنید. پزشک در ابتدا در مورد علائمتان از شما سؤال می پرسد و همچنین در مورد سوابق فردی و خانوادگی پولیپ ها و سرطان از شما سؤال می کند. آزمایش های مورد استفاده برای تشخیص پولیپ های مثانه و سرطان عبارتند از:
- کشت ادرار: پزشک، نمونه ادرار شما را برای بررسی باکتری های عامل عفونت، بررسی می کند.
- سیتولوژی ادرار: یک نمونه ادرار برای بررسی سلولهای سرطانی آزمایش می شود.
- آزمایش های تومور مارکر ادرار: این آزمایشات، وجود موادی در ادرار را که سلولهای سرطانی مثانه را آزاد می کنند، بررسی می کنند.
- سیستوسکوپی: پزشک، اسکوپ باریکی را که یک چراغ قوه و دوربین کوچک در انتهای آن قرار دارد وارد مثانه ی شما می کند. این آزمایش می تواند هرگونه توده در دیواره ی مثانه را نشان دهد.
پولیپ های مثانه چگونه درمان می شوند؟
اگر پولیپ مثانه، غیرسرطانی باشد و هیچ علائمی نداشته باشید، هیچ درمانی ضروری نیست. اگر پولیپ مثانه، سرطانی باشد یا به اندازه ای بزرگ باشد که موجب بروز علائم شود و یا عملکرد مثانه را تحت تأثیر قرار دهد، پزشک آن را خارج می کند. یکی از راههای برداشتن پولیپ، نوعی جراحی به نام برداشتن تومور از راه مجاری ادراری (TURBT) می باشد.
پزشک در ابتدا سیستوسکوپ را از راه مجاری ادرار وارد مثانه می کند. سپس، جراح با استفاده از لیزر یا جریان الکتریسیته، توده را از بین می برد. اگر پولیپ سرطانی باشد و سرطان گسترش پیدا کرده باشد، پزشک ممکن است سیستکتومی رادیکال انجام دهد. در این عمل تمام مثانه و اندام های نزدیک آن مانند پروستات (در مردان)، مجرای ادرار، رحم و تخمدان (در زنان) برداشته می شوند.
چشم انداز این بیماری چیست؟
چشم انداز این بیماری به سرطانی بودن پولیپ بستگی دارد. زمانی که پولیپ غیرسرطانی خارج می شود، شما دیگر نباید علائمی داشته باشید. میزان بقای مبتلایان به سرطان مثانه به مرحله ی سرطان بستگی دارد. مرحله سرطان با اندازه تومور و احتمال گسترش آن به اندام های دیگر تعیین می شود. میزان بقای سرطان مثانه در مراحل اولیه بیشتر از سرطان های مثانه پیشرفته تر است. متخصص اورولوژی برای شما توضیح می دهد با توجه به مرحله سرطان چه چیزی در انتظارتان است.
دکتر شهریار ناطق، جراح و متخصص اورولوژی در شهرک غرب
