اسپرماتوسل و راه های درمان آن

علت دقیق اسپرماتوسل ناشناخته است، اما ممکن است ناشی از  انسداد یکی از لوله های اسپرم بر، باشد. گاهى اسپرماتوسل را با نام کیست اسپرمی مى شناسند. کیست اسپرمی معمولا باروری را کاهش نمی دهد و نیازی به درمان ندارد. اگر کیست اسپرمی به اندازه ای بزرگ باشد که باعث ناراحتی فرد شود، پزشک ممکن است از جراحی استفاده کند.

علائم اسپرماتوسل

این بیماری معمولا باعث ايجاد علامت و نشانه نمى شود و معمولا اندازه ی آن نیز ثابت است. اگر به اندازه کافی بزرگ شود، ممکن است اين حالات را احساس کنید:

• درد یا ناراحتی در بیضه ى تحت تاثير
• احساس سنگینی در آن بيضه
• احساس وجود توده ای در بالا یا پشت بیضه

درمان کیست اسپرمی

اگرچه  اسپرماتوسل خود به خود بهبود نمى يابد ولی اکثر آنها به درمان نیازی ندارند. آنها معمولا درد و عوارض ایجاد نمی کنند. اگر دردناک باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد درد مانند استامینوفن، ایبوپروفن و … را توصیه کند.

1_ درمان جراحی

یک روش به نام اسپرماتوسلکتومی وجود دارد که به طور کلی سرپایی انجام می شود و در آن از بی هوشی عمومی یا بى حسى موضعى استفاده میشود. در این جراحی، جراح يک برش در اسکروتوم ايجاد میکند و کیست اسپرمی را از اپیدیدیم جدا میکند.

پزشک ممکن است به شما توصیه هایی بکند از جمله:

• به مدت دو تا سه روز برای جلوگیری از تورم، بسته های یخ را روی آن قرار دهید.
• داروهای ضد درد را به مدت یک تا دو روز مصرف کنید.
• دو هفته پس از جراحی برای معاینه به پزشک مراجعه کنيد.

2_ آسپیراسیون، با اسکلروتراپی یا بدون اسکلروتراپی

درمان دیگری که اغلب مورد استفاده قرار نمی گیرد، آسپیراسیون است که گاهی به همراه اسکلروتراپی انجام مى شود. در طول آسپیراسیون، یک سوزن مخصوص وارد اسپرماتوسل شده و مایع (آسپیراسیون) خارج می شود.

اگر کیست اسپرمی دوباره ايجاد شود، پزشک ممکن است مجددا توصيه کند که مايع را خارج کند و سپس یک ماده ى شیمیایی تحریک کننده را به داخل کیسه تزریق کند. عامل تحریک کننده باعث می شود که فضای کيسه اشغال شود و خطر بازگشت اسپرماتوسل را کاهش می دهد.

از عوارض احتمالی اسکلروتراپی، آسیب به اپیدیدیم است همچنین ممکن است اسپرماتوسل دوباره بازگردد. به علت تاثير سوء تزريق مواد اسكلروزان بر روی باروری، اسکلروتراپی معمولا فقط برای مردانى استفاده مى شود که در سن بارورى نيستند.

علل اسپرماتوسل

علت ایجادکننده این بیماری ناشناخته است. کیست اسپرمی ممکن است ناشی از انسداد در یکی از لوله های متعدد درون اپیدیدیم باشد که اسپرم را از بیضه حمل کرده و ذخیره می کند. تروما و التهاب نیز میتوانند نقش مهمی در ایجاد انسداد داشته باشند.

عوامل خطر اسپرماتوسل

به جز افزایش سن، عوامل خطر دیگری برای ایجاد کیست اسپرمی وجود ندارد. اسپرماتوسل اغلب در مردان بین 20 تا 50 سال ايجاد می شود.

عوارض جانبی اسپرماتوسل

بعید است که اسپرماتوسل باعث عارضه اى شود. با این حال، اگر کیست اسپرمی دردناک یا بزرگ است که سبب ناراحتی شما می شود، ممکن است لازم باشد عمل جراحی را برای حذف آن انجام دهید.

جراحی برداشت کیست اسپرمی ممکن است به اپیدیدیم یا وازودفران (لوله ای که اسپرم را از اپیدیدیم به آلت تناسلی انتقال می دهد) آسیب برساند، آسیب به هر کدام از آنها می تواند باروری را کاهش دهد. یکی دیگر از عوارض احتمالی که ممکن است پس از عمل جراحی ایجاد شود عود کردن اسپرماتوسل است، اما احتمال عود آن کم است.

پيشگیری از اسپرماتوسل

اگرچه هیچ راهی برای پيشگيرى از اسپرماتوسل وجود ندارد، اما بايد حداقل يک بار در ماه اسکروتوم خود را آزمايش کنيد تا هر گونه تغيير مثل توده را بررسى کنيد. هر گونه توده ى جدیدی در اسکروتوم شما باید به سرعت مورد ارزیابی قرار گیرد. پزشک شما می تواند به شما چگونگی انجام آزمایش بیضه و اسکروتوم توسط خودتان را آموزش دهد.

تشخیص کیست اسپرمی

برای تشخیص اسپرماتوسل نیاز به معاینه ى فیزیکی است. اگر چه اسپرماتوسل به طور کلی دردناک نیست، ممکن است هنگامی که پزشک توده را بررسی می کند، احساس ناراحتى کنيد. همچنین ممکن است آزمایشات تشخیصی زیر را انجام دهید:

1_ ترانس ايلوميناسيون

پزشک با نور، اسکروتوم شما را مشاهده کند. اگر اسپرماتوسل باشد، نور نشان می دهد که توده پر از مایع به جای جامد است.

2_ سونوگرافی

اگر نوردهی به طور واضح کیست را نشان نداد، اولتراسوند می تواند به تعیین اینکه چه چیزی ممکن است باشد، کمک کند. این تست که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر ساختاری، استفاده می کند می تواند برای تشخيص تومور بیضه یا سایر علل تورم اسکروتوم استفاده شود.

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.