در این مقاله به بررسی فتق های نافی و اینگوئینال در نوزادی و کودکی می پردازیم.
1- فتق های اینگوئینال یا کشاله ران
فتق اینگوئینال می تواند در هر سنی اتفاق افتد، اما بیشترین احتمال بروز آن در دوره نوزادی و اوایل کودکی می باشد که 80 تا 90 درصد میزان بروز آن در پسران، در دوره ی نوزادی و اوایل کودکیست.


آمار و اطلاعات فتق در نوزادان
در حدود 3 تا 5 درصد نوزادان سالم و کامل می توانند به فتق اینگوئینال دچار شوند. همچنین، یک سوم فتق های نوزادی و کودکی در 6 ماه اول زندگی اتفاق می افتند. بروز فتق اینگوئینال در نوزادان نارس به طور اساسی بالاتر بوده و تا به 30 درصد می رسد. در 10 درصد از موارد، دیگر اعضای خانواده نیز در دوران نوزادی یا هنگام تولد خود به فتق مبتلا بوده اند. فتق های سمت راست شیوع بیشتری نسبت به سمت چپ دارند. آمار ها به این صورت هستند:
🔔سمت راست 60%
🔔سمت چپ 25%
🔔هر دو سمت 15%
رخداد فتق اینگوئینال در پسران با تشکیل و پایین آمدن بیضه ها در ارتباط است. بیضه ها در حدود ماه هفتم بارداری در ناحیه شکمی تشکیل شده و سپس به درون کیسه بیضه پایین می آیند. این بیضه ها به وسیله کانال اینگوئینال از دیواره شکمی عبور می کنند. پس از رسیدن بیضه ها به کیسه بیضه، مجرایی که از آن عبور کرده اند باید بسته شود. بسته شدن این مجرا به صورت ناکافی به ایجاد فتق در مجرای باز مانده در دیواره شکمی منجر می شود.
جراحی فتق در کودکان توسط دکتر ناطق
علائم فتق در کودکان
فتق در نوزادان یا کودکان به صورت یک برآمدگی یا تورم در کشاله ران دیده می شود. در پسرها این تورم ممکن است در کیسه بیضه دیده شود.
در بسیاری از موارد، این تورم می تواند تنها در حین گریه کردن یا پیچش دیده شود. این وضعیت ممکن است پدر و مادر را به این فکر وا دارد که کودک در اثر ابتلا به فتق گریه می کند در حالی که اغلب، فتق در نوزادان هنگامی نمایان می شود که نوزاد در حال گریه کردن به دلیل دیگری است.
فتق های اینگوئینال در کودکان مستعد گیر کردن و ثابت ماندن هستند. این جمله به این معنی است که برآمدگی در هنگام استراحت کودک رفع نمی شود. این وضعیت فتق غیر جا افتادنی یا incarceration نامیده می شود.
از آنجایی که فتق غیر جا افتادنی نسبتا شایع است، متخصصان توصیه می کنند که فتق های اینگوئینال یا کشاله ران پس از تشخیص هر چه زود تر درمان شوند. با این حال فتق غیر جا افتادنی باید فورا توسط پزشک معاینه شود.
در موقعیت های شدید، کودک یا نوزاد باید در بیمارستان پذیرش شده و به او داروهای مسکن و آرام بخش داده شود. در ابتدا، پزشک چندین بار سعی می کند تا به آرامی فتق را در جای خود قرار دهد. در صورتی که فتق به جای خود باز نگردد و یا کودک بیمار باشد، از آنجایی که فتق ممکن است حاوی قسمتی از روده باشد که در خطر استرانگوله یا مختنق شدن (پارگی) قرار دارد باید سریعا عمل شود. استرانگوله شدن بسیار جدی بوده و باید به هر قیمتی از آن اجتناب شود. در صورتی که فتق بدون هر گونه عمل جراحی به جای خود بازگردد باید در مراحل اولیه خود عمل شود.
عمل جراحی فتق در نوزادان
این عمل جراحی تحت بیهوشی کامل بیمار صورت می گیرد. این عمل می تواند به صورت یک روزه انجام و یا بنا به نظر پزشک، کودک یک شب را در بیمارستان سپری کند. حتی در صورتی که عمل جراحی می تواند با استفاده از بی حسی موضعی انجام شود، باید از بیهوشی عمومی استفاده شود، دلیل این کار اجتناب از رویارویی با چیزی است که ممکن است کودک را وحشت زده کند.
در این عمل یک برش کوچک در ناحیه کشاله ران و یا کیسه فتق زده خواهد شد. در کودکان و نوزادان، همین برش برای برداشتن کیسه فتق کافی است. سوراخ موجود در عضله شکمی نیازی به ترمیم (بخیه زدن یا قرار دادن تور) ندارد. این سوراخ همزمان با رشد کودک بسته خواهد شد.
برش ایجاد شده در پوست معمولا به وسیله بخیه های جذب شونده بسته خواهد شد. فتق های استرانگوله می توانند مرگبار باشند. این فتق ها در بهترین حالت می توانند به شدت دردناک بوده و یک مورد جراحی اورژانسی به حساب آیند.
2- فتق نافی (the navel)
این مورد یکی از شایع ترین وضعیت های جراحی در کودکان است که 1 نفر از هر 5 کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. فتق های نافی در نوزادان نارس و کودکان مبتلا به سندرم داون شیوع بیشتری دارند. با این حال، زمینه ارثی ضعیفی نیز وجود دارد.
این فتق ها به صورت یک برآمدگی در ناف دیده می شوند که اندازه آن ها می تواند محدوده ای از اندازه یک نخود فرنگی تا یک آلوی کوچک را در برگیرد. این فتق ها دردناک نبوده و در هنگام پیچش یا گریه کردن کودک بیشتر پدیدار می شوند.
آیا در صورت درمان نشدن این فتق ها، نیاز به عمل جراحی وجود دارد؟
متخصصان بر خلاف مدت زمان، بر روی بسته شدن خود به خود اغلب فتق های نافی در نوزادان توافق دارند. احتمالا در حدود 80 تا 90 درصد فتق های نافی تا هنگامی که کودک 3 ساله می شود بسته خواهند شد اما بسته شدن فتق های بزرگ تر می تواند تا 11 سالگی به طول انجامد. مدت زمانی که برای بسته شدن فتق نیاز است احتمالا به اندازه سوراخ بستگی دارد.
95 درصد فتق های نافی قطری کمتر از نیم سانتی متر دارند و تا 2 سالگی بسته می شوند. فتق های نافی که تا پس از بلوغ وجود دارند احتمالا به صورت خود به خودی بسته نخواهند شد. در موارد فتق های نافی نوزادی به ندرت مشکلی (مخصوصا استرانگوله شدن و به دام افتادن قسمتی از روده در فتق) پیش آمده و به تبع به ندرت نیاز به انجام جراحی وجود دارد. با این حال، در صورتی که فتق نافی با درد و مخصوصا استفراغ و یبوست همراه باشد باید سریعا توسط جراح معاینه شده و احتمالا عمل شود.
هرگز نباید نشانه های درد، ناراحتی یا هر گونه برآمدگی را در کودکان یا نوزدان نادیده گرفت. در این موارد باید هر چه زود تر این وضعیت توسط پزشک معاینه شود.
کجا باید به دنبال درمان بود؟
برخلاف فتق های بزرگسالان که دستیابی به ترمیم مناسب بسیار دشوار بوده، فتق در نوزادان می تواند توسط هر جراح خوبی در زمینه اطفال با موفقیت کامل درمان شود.
دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی
برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.