روش های درمان بیضه نزول نکرده در کودکان

قابل توجه است که بیماری نزول نکرده در سمت راست شایع تر است، زیرا بیضه نزول نکرده یكی از ریسك فاكتورهای عمده در ایجاد سرطان بیضه میباشد و میزان بروز سرطان بیضه در سمت راست بیشتر از سمت چپ است.

عکس بیضه نزول نکرده

علل نهان بیضگی

  علل ژنتیکی یا ارثی

در بعضی از  افرادی که بیماری بیضه نزول نکرده داشتند، کروموزوم های غیر طبیعی دیده شده است.

ایاتروژنیک

که می تواند به دنبال عمل فتق در کوچکی و در اثر غفلت جراح باشد.

علل مکانیکی

که از آنها می توان به چسبندگی های داخل شکم، مشکل در ساختار بیضه و ناهنجاری های مجرا و … اشاره کرد.

اختلال در هورمون های جنسی (آندروژن ها)

هورمون های جنسی از جمله تستوسترون و دی هیدروتستوسترون برای نزول بیضه لازم می باشند. هر گونه كمبود در سطح هورمون های مردانه میتواند منجر به بیماری بیضه نزول نکرده شود.

مهار کننده مولرین

یک ماده است که از سلول های جنینی ساخته می شود و برای نزول لازم می باشد. كمبود این ماده سبب عدم نزول مناسب بیضه میشود.

استروژن

بر خلاف تستسترون، زیادی استروژن سبب بیماری بیضه نزول نکرده شود.

دسندین

دسندین که از بیضه ترشح می شود و بر نزول بیضه موثر است. از علل دیگر آن میتوان به گوبرناکولوم، عصب ژنیتوفمورال، اپی دیدیم، فشار داخل شکم و … اشاره کرد.

در ۵% نهان بیضگی ها، حقیقتا بیضه در جای درستی واقع نشده است، نه عدم نزول حقیقی.

طبقه بندی نهان بیضگی واقعی

• داخل شکمی
• در كانال
• بالای کیسه ی بیضه
•  بیضه ی غیر قابل لمس

همانگونه كه در تصویر زیر ملاحظه می كنید قسمت عمده موارد بیضه نزول نكرده در قسمت انتهایی كانال اینگوئینال و قسمت فوقانی كیسه بیضه می باشد.

بیضه ای که غیر قابل لمس است می تواند به علت داخل شکم بودن، غایب بودن، کوچک شدن و آتروفی شدن در معاینه پنهان شود.

معاینه

برای معاینه کودک، پزشکان با صبر و حوصله و با دست گرم معاینه ی کودک را شروع می کنند. پزشکان دمای اتاق را مناسب و بالا می برند، گاهی پزشکان از وان آب گرم نیز برای معاینه استفاده می کنند. والدین باید توجه داشته باشند که کودکان آنها باید در زمان تولد معاینه ی کامل و حتما معاینه ی بیضه و آلت شوند. اگر بیضه غیر قابل لمس باشد از روش هایی از جمله سونوگرافی و لاپاروسکوپی استفاده می شود که دقت لاپاراسکوپی بالاتر است.

از بیماری هایی که مشابه به بیماری بیضه نزول نکرده می باشد و با آن اشتباه می شود، بیضه ی بالا رونده (Retractile Testis) است که در سنین ۲ تا ۵ سالگی طبیعی می باشد که با معاینه با دست گرم بیضه پایین می آید و معمولا به درمان نیاز ندارد، مگر اینكه بیضه در غالب موارد بالا باشد كه در این صورت برای جلوگیری از اثر مخرب دمای بالای شكم روی بیضه از جراحی فیكس كردن بیضه (اركیدوپكسی) كمك میگیرند.

علائم بیماری بیضه نزول نکرده

نهان بیضگی معمولا بدون علامت بوده است اما در مواردی پیچ خوردگی بند بیضه با درد همراه است. از ناهنجاری های دیگر که با بیماری بیضه نزول نکرده همراه است (به خصوص نوع ۲ طرفه ی آن) می توان به اختلالات کروموزومی و هورمونی اشاره کرد.
‌ مشهور ترین این اختلالات سندرم کلاین فلتر و سندرم ترنر مردانه می باشد. مصرف بعضی دارو ها توسط مادر در دوران بارداری نیز می تواند باعث این مشکل شود.

عوارض بیماری بیضه نزول نکرده

از عوارض نهان بیضگی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد بیضه
• ناباروری
• سرطان بیضه
• ناراحتی روانی
• پیچ خوردگی بیضه
• فتق

اختلال بارداری یک مشکل اساسی برای مبتلایان می باشد و نیاز به پیگیری اساسی دارد. شانس باروری در نهان بیضگی یک طرفه ۵۱/۵ % و در نوع دوطرفه ۲۸/۵ % می باشد.
به علت سن بیماران نیاز به پیگیری طولانی جهت باروری دارند. ناراحتی روانی بیشتر به علت اضطراب برای بارداری می باشد. در افرادی که بیضه ی تحلیل رفته دارند از بدل هایی از جنس پلاستیک(پروتز) نیز استفاده می شود.

سرطان بیضه نیز مشکل مهم دیگر می باشد، در بیضه نزول نكرده شانس ابتلاء به سرطان 2.8 برابر یك فرد نرمال است. با جراحی به موقع و پایین آوردن بیضه شانس ابتلاء به سرطان كاهش میابد اما به صفر نمیرسد.

به همین علت الزامی است كه كودكان با بیضه نزول نكرده، پس از جراحی و حتی  پس از بلوغ تحت معاینات منظم سالیانه قرار بگیرند.

پیچ خوردگی نیز از عوارض بیضه نزول نكرده می باشد که در سن ۱۲ تا ۱۸ سالگی شایع بوده که بیمار ناگهان با درد ناگهانی و شدید بیضه روبرو میشود كه درد فوق ناشی از پیچ خوردن ‏(Torsion) بند بیضه بوده كه سبب اختلال در خونرسانی به بیضه شخص میشود.

مشكل فوق یكی از موارد كاملا اورژانسی در ارولوژی بوده كه به علت جلوگیری از آسیب به بیضه و مرگ آن، سریعا باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد، که این مشکل در نهان بیضگی به تعداد قابل ملاحظه ای گزارش شده است.

درمان بیماری بیضه نزول نکرده

قابل توجه والدین باشد که جهت جلوگیری از ایجاد عوارض برگشت ناپذیر،قویا تاکید می شود طفل باید قبل از ١سالگی و ترجیحا تا ٦ماهگی درمان شود. درمان شامل درمان هورمونی و درمان جراحی می باشد.

درمان هورمونی

در این روش با استفاده از گونادوتروپین های جفتی خونرسانی بیضه را افزایش می دهند و فقط در نهان بیضگی حقیقی اثر دارد، از GNRH نیز کمک گرفته میشود که از طریق اسپری داخل بینی استفاده میشود. به علت تاثیر كم و محدود درمان هورمونی امروزه نقش این درمان كمرنگ شده و درمان اصلی جراحی می باشد. (درمان هورمونی کمتر از ۲۰ درصد اثر دارد)

درمان جراحی

در عمل جراحی اركیدوپكسی، بیضه را تثبیت می کنند و در موارد بیضه تحلیل رفته، مخصوصا پس از بلوغ اگر قادر به تثبیت بیضه نباشند آن راحذف می کنند. از عوارض بعد از عمل جراحی تثبیت بیضه (اركیدوپكسی) میتوان به قطع وازدفران، آسیب به عصب، پیچ خوردن بیضه، تشکیل هماتوم، بالا کشیده شدن و آسیب عروقی بیضه اشاره کرد که با جراحی میكروسكوپی سعی در كاهش عوارض فوق میشود.

قابل توجه والدین كه عمل جراحی تثبیت بیضه (اركیدوپكسی) یك جراحی كوتاه مدت و سرپایی (Day Care) بوده كه در غالب موارد نیازی به بستری طفل در بیمارستان نمیباشد.

 توصیه پزشک

به علت عوارض این بیماری والدین باید توجه داشته باشند که فرزندان آنان در هنگام تولد حتما معاینه شوند و در صورت وجود این مشکل آن را جدی گرفته و حداكثر تا ۱ سالگی درمان را انجام دهند.

والدین و بیماران باید توجه کنند که با عمل و پایین آوردن بیضه شانس سرطان و پیچ خوردگی کاهش یافته اما از بین نمی رود، ولی مزین جراحی این بوده كه بیضه را در فضایی دم دست تر قرار میدهیم که در صورت بروز مشکل، تشخیص و رفع مشکل راحت تر باشد.

قابل توجه است که شانس باروری در صورت عمل افزایش می یابد. و در آخر این نکته فراموش نشود که بیمارانی که جراحی یا هورمون درمانی شده اند، باید پس از بلوغ، به صورت منظم و سالیانه معاینه و پیگیری شوند.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.