برداشتن تومور مثانه از طریق مجرای ادرار (عمل TURB) یا عمل توده مثانه با لیزر معمولاً اولین روش درمانی برای سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی (سرطان مثانه ای که به عمق مثانه منتقل شده، اما به عضله سرایت نکرده است) می باشد. در این روش، تومور مثانه از طریق مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه خارج می کند) از بدن شما خارج می شود.
طریقه عمل توده مثانه با لیزر (عمل turbt)
پزشک، یک لوله ی نازک و صلب به نام سیستوسکوپ را درون مجرای ادرار قرار می دهد. سیستوسکوپ مجهز به فیبر نوری است و در انتهای آن یک لامپ، دوربین و چشمی قرار دارد. پزشک می تواند از طریق چشمی به داخل بدن نگاه کرده، یا تصاویر را روی صفحه نمایش مشاهده نماید. سپس جراح ابزارهای کوچکی را از داخل سیستوسکوپ عبور داده تا تومورها را از پوشش مثانه ی شما بتراشد.
موارد تجویز عمل TURBT
همانطور که پیش از این گفتیم، TURBT درمان اصلی سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی است. پزشک معمولاً این عمل را به عنوان اولین روش درمانی توصیه می کند. TURBT همچنین در برخی موارد برای تشخیص سرطان مثانه به کار می رود. برای تشخیص مواردی مثل گسترش سرطان به لایه عضلانی دیواره مثانه و … پزشک ممکن است از این عمل بهره ببرد. در روش تشخیصی TURBT، پزشک قسمتی از تومور را برداشته و به آزمایشگاه می فرستد تا موارد زیر مشخص شود:
- سرطان چقدر در دیواره ی مثانه رشد کرده است
- سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ چه میزان غیر طبیعی هستند
گاهی اوقات 6 هفته پس از اولین عمل، به یک عمل دیگر TURBT نیاز خواهید داشت. عمل دوم معمولاً برای افراد مبتلا به سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی با ریسک بالا (های ریسک) تجویز می شود. پزشک این عمل را برای اطمینان از برداشتن کامل تومورها و بررسی مجدد رشد سرطان انجام می دهد.
نحوه انجام عمل توده مثانه با لیزر (عمل turbt)
- این عمل در بیمارستان انجام می شود. در برخی موارد ممکن است همان روز جراحی مرخص شوید، اما گاهی اوقات به یک یا چند شب بستری در بیمارستان نیاز خواهید داشت.
- TURBT معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، به این معنا که شما در طول عمل خواب هستید. در برخی بیمارستان ها ممکن است به جای بیهوشی عمومی از بی حسی نخاعی استفاده شود. در بی حسی نخاعی یک آمپول به ستون فقرات شما (اپیدورال) تزریق می شود و شما کمر به پایین خود را حس نمی کنید.
- این عمل 15 الی 90 دقیقه طول می کشد.
قبل از عمل برداشتن تومور مثانه
- پزشک یا پرستار معمولاً یک تا دو هفته قبل از عمل شما را معاینه و بررسی می کنند.
- پزشک مواردی مثل وزن، دمای بدن، ضربان قلب و تنفس، سطح اکسیژن و فشار خون شما را اندازه گیری می کند.
- ممکن است آزمایش خون، اشعه ایکس قفسه سینه و نوار قلب از شما گرفته شود. این آزمایشات معمولاً برای تمامی افرادی که می خواهند تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرند، تجویز می شوند.
- پزشک یا پرستار دستورالعمل های لازم در مورد عمل و وسایل مورد نیاز را در اختیارتان قرار خواهد داد.
- افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند، باید 6 ساعت قبل از عمل از خوردن غذا بپرهیزند. شما تنها می توانید تا 2 ساعت قبل عمل کمی آب بنوشید.
روز عمل منتظر چه مراحلی باید باشم؟
- روز عمل، جراح در مورد روش مورد نظر به شما توضیح داده و شما باید یک رضایت نامه امضا کنید. بهتر است تمام سؤالات خود را از جراح بپرسید.
- شما همچنین ملاقاتی با متخصص بیهوشی خود خواهید داشت. متخصص بیهوشی وظیفه بیهوش کردن و مراقبت از شما در زمان بیهوشی را بر عهده دارد.
- پرستار به شما لباس مخصوص بیمارستان را می دهد. شما باید تمام لباس هایتان را دربیاورید.
- پرستار شما را با ویلچر به اتاق بیهوشی می برد.
- معمولاً قبل از تزریق داروی بیهوشی، یک لوله ی کوچک در رگ شما قرار داده می شود که پزشک بتواند داروها را مستقیم وارد رگ شما کند. اغلب بیمارستان ها قبل از انجام عمل به شما آنتی بیوتیک تزریق می کنند.
- زمانی که بیهوش شدید یا داروی بی حسی نخاعی اثر کرد، جراح سیستوسکوپ را وارد مجرای ادرار شما می کند.
- پزشک از سیستوسکوپ برای مشاهده ی داخل مثانه استفاده می کند. سپس، ابزارهای کوچکی را از طریق سیتوسکوپ عبور می دهد تا بتواند هر گونه تومور داخل مثانه را از بین ببرد. پس از برداشتن تومور، پزشک پایه تومور را با همان جریان الکتریکی سوزانده و هرگونه خونریزی را متوقف می کند.
یافتن تومورهای مثانه در حین عمل
اینکه جراح بتواند در طول عمل تمام تومورهای مثانه را یافته و آنها را بردارد بسیار مهم است. برای یافتن تومورها از روش های مختلفی استفاده می شود. این روش ها در تمامی مراکز درمانی موجود نمی باشد. جراح قبل از عمل به شما توضیح می دهد که از چه روشی برای این کار استفاده خواهد کرد:
1_ تصویر برداری باند باریک
در این روش، جراح از نورهای رنگی مختلف (آبی و سبز) برای مشاهده ی دقیق مثانه استفاده می کند. این نورها قادرند به بافت های عمیق تری از مثانه نفوذ کرده و نواحی غیر طبیعی را مشخص کنند.
2_ تشخیص فوتودینامیک (PDD)
در برخی موارد ممکن است پزشک از روش سیستوسکوپی تشخیص فوتودینامیک (PDD) کمک بگیرد که در آن برای افزایش وضوح تومور از یک رنگ مخصوص استفاده می شود. این روش به جراح کمک می کند که تومورهای غیر قابل تشخیص را مشاهده کند.
3_ شیمی درمانی داخل مثانه
ممکن است پس از عمل، تزریق یک دوز ماده شیمی درمانی به مثانه در دستور کار قرار بگیرد. بنابراین کاتتر بلافاصله پس از عمل در مثانه شما قرار داده می شود؛ دارو به مدت یک ساعت در مثانه باقی می ماند و سپس تخلیه می شود؛ پس از آن پزشک کاتتر را از مثانه خارج می کند. این کار برای جلوگیری از بازگشت سرطان مثانه و خلاص شدن از شر سلول های سرطانی باقی مانده صورت می گیرد.
مراقبت های بعد از عمل برداشتن تومور مثانه (TURB)
- بعد از انجام هر گونه بیهوشی شما به اتاق ریکاوری منتقل می شوید. پرستار تا زمان هوشیاری کامل و استیبل شدن وضعیتتان شما را تحت نظر قرار می دهد.
- می توانید غذا و مایعات بخورید.
- ممکن است برای مدت کوتاهی سوند در مثانه ی شما قرار داده شود. قبل از رفتن به خانه پرستار سوند را برمی دارد.
- وجود خون در ادرار تا 3 روز پس از عمل طبیعی بوده و ربطی به ترخیص شما ندارد.
- ممکن است 10 تا 14 روز پس از عمل متوجه کمی خون در ادرار شوید. این امر نیز طبیعی است. مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید؛ اگر پس از 24 ساعت این مشکل رفع نشد با پزشک خود تماس بگیرید.
- پزشک توصیه می کند که بعد از عمل مقدار زیادی مایعات بنوشید تا مثانه شما شست و شو داده شود. این امر به پیشگیری از عفونت ادراری کمک می کند.
- شما در اولین دفعات ادرار پس از عمل ممکن است دچار سوزش و گزگز شوید. برای رفع این مشکل معمولاً مسکن تجویز می شود.
- اگر عمل شما تحت بیهوشی عمومی انجام شده است، برای ماندن در بیمارستان و رفتن به خانه به یک همراه نیاز دارید. همچنین، تا 24 ساعت بعد از عمل از رانندگی، نوشیدن الکل، کار با ماشین آلات سنگین یا امضای اسناد مهم قانونی اکیداً خودداری کنید.
دکتر ناطق متخصص و جراح کلیه و مجاری ادراری در تهران
