علت درد بیضه در مردان چیست؟ + درمان

اغلب، قبل از اینکه درد در بیضه ها آغاز شود، علائم بیماری بیضه، باعث درد در شکم یا کشاله ی ران می شود. دردهای شکمی و کشاله ران که دلیل آنها مشخص نیست، باید توسط متخصص اورولوژی (پزشک مردان) بررسی شوند.

درد بیضه یک شکایت شایع خصوصا در مردان جوان بوده که میتواند باعث ایجاد نگرانی و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. عوامل متعددی باعث ایجاد درد بیضه می شوند که با توجه به شرح حال، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم استفاده از روش های تصویر برداری و آزمایشگاهی، تشخیص و درمان مناسب انجام می گیرند.

بیضه در یک فرد بالغ حدود ٤ تا ٥ سانتی متر طول، ٣ سانتی متر عرض و ٢/٥ سانتی متر قطر دارد. حجم هر کدام از بیضه ها حدود ٣٠cc است. بیضه ها مسئول تولید اسپرم و ترشح هورمون های جنسی می باشند.

درد بیضه نشانه چیست؟

در ادامه شایع ترین دلایل درد بیضه را بیان کرده ایم:

1_ درد بیضه ها به دلیل التهاب یا عفونت

وجود هر گونه عفونت در بیضه (ارکیت)، مجاری انتقال دهنده اسپرم در مجاورت بیضه (اپیدیدیمیت) و یا پروستات (پروستاتیت) میتواند باعث ایجاد درد در بیضه ها شود.

در این حالت در معاینه معمولا بیضه متورم و دردناک بوده و پوست روی آن گرم، قرمز یا متورم است. بیمار ممکن است سابقه ای از تماس مشکوک جنسی داشته باشد و یا از تب و لرز، سوزش ادرار و یا خروج چرک از مجرای ادراری شکایت داشته باشد.

اوریون یک بیماری ویروسی است که ممکن است بیضه را درگیر کند. درگیری بیضه توسط اوریون معمولا یکطرفه بوده و مشکلی برای باروری فرد ایجاد نمی کند. درمان شامل استراحت دادن به بیمار، بالا نگه داشتن بیضه ها، کمپرس سرد، داروهای ضد التهاب و ضد درد و در صورت لزوم استفاده از آنتی بیوتیک می باشد.

2_ علت درد بیضه بدلیل بیماری های بیضه

وجود هر گونه اختلال ظاهری در بیضه ها، مانند تجمع خون در اطراف بیضه (هماتوسل)، تجمع مایع در اطراف بیضه (هیدروسل)، تجمع غیر طبیعی اسپرم (اسپرماتوسل) و وجود واریکوسل (بزرگ شدن و تجمع غیر طبیعی رگ ها در بالای بیضه)، می تواند سبب درد در بیضه شود.

غالبا در موارد فوق، شکل طبیعی بیضه ها تغییر کرده و بیمار خود متوجه تغییرات ظاهری بیضه ها می شود. ذکر این نکته ضروری است که درد بیضه در اثر واریکوسل معمولا خفیف بوده و بیشتر پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت و یا بعد از فعالیت زناشویی دیده می شود.

3_ پیچ خوردگی بیضه یا تورشن (علت در بیضه در جوانان)

یکی از موارد درد بیضه بوده که نیازمند بررسی، تشخیص و درمان اورژانسی می باشد. در اثر پیچ خوردگی ناگهانی عروق بیضه رخ داده و بیمار با شکایت وجود درد شدید، ناگهانی و بدون سابقه قبلی مراجعه می کند.

درد معمولا یکطرفه بوده و در معاینه، بیضه ی مبتلا موقعیت عرضی (به جای طولی نرمال) پیدا می کند و رفلکس کرماستر کاهش می یابد. (در حالت نرمال با تحریک قسمت داخلی کشاله ران، بیضه به سمت بالا حرکت می کند که در جریان TORSION این رفلکس از بین می رود.)

علت واقعی پیچ خوردگی بیضه مشخص نیست، اما عوامل تحریک کننده، جابجایی ناگهانی بیضه (ضربه، سرما، شیرجه ناگهانی در آب سرد، دوچرخه سواری یا اسب سواری) میتوانند از علل ایجاد پیچش بیضه باشند.

 تشخیص توسط شرح حال، معاینه بالینی و سونوگرافی رنگی عروق بیضه (کاهش جریان خون در بیضه درگیر) انجام می شود. درمان پیچش بیضه از طریق جراحی و برگرداندن عروق بیضه به وضعیت نرمال، انجام می شود.

جراحی فوق باید حداکثر ظرف ٤ تا ٦ ساعت انجام شود. در صورت تاخیر در تشخیص یا تعلل در جراحی، جراح مجبور به خارج سازی بیضه آسیب دیده (ارکیدکتومی)، برای جلوگیری از تأثیر مضر آن روی بیضه مقابل می شود.

4_ علت درد بیضه پس از فعالیت جنسی

شکایتی نسبتا شایع خصوصا در افراد جوان بوده که خوشبختانه در اکثر موارد دال بر بیماری بیضه نمی باشد. از عوامل مؤثر در ایجاد این درد میتوان به علل روانی،علل ارگانیک و اسپاسم عضلات لگن (خصوصا پس از نزدیکی های طولانی مدت)، وجود التهاب یا عفونت در بیضه و پروستات و در نهایت واریکوسل اشاره کرد.

5_دلایل وجود درد مبهم در بیضه

دردهای مبهم و مزمن بیضه که پس از معاینه و تصویر برداری دلیل خاصی برای آن ها یافت نمی شود. غالبا منشاء این دردها، التهاب بیضه بوده و با تغییر سبک زندگی و اقدامات حمایتی (عدم استفاده از لباس زیر تنگ، خنک نگه داشتن بیضه، اجتناب از ایستادن و یا نشستن طولانی مدت) بهبود می یابند. هم چنین در بعضی موارد علت این درد ها تحریک پذیری بیش از حد اعصاب بیضه به ضربه های مکرر و جزئی محیطی می باشد.

6_ سرطان بیضه

برخلاف تصور عموم، سرطان بیضه غالبا بصورت بزرگی بدون درد بیضه بوده و درد جزء علائم شایع در سرطان بیضه نمی باشد. در حقیقت در سرطان بیضه، فقط در مواردی که عفونت یا خونریزی داخل تومور داشته باشیم، شاهد درد خواهیم بود.

7_ بیضه نزول نکرده

منشاء جنینی بیضه ها در مجاورت کلیه بوده و به تدریج و با افزایش سن جنین، نزول بیضه اتفاق می افتد. در یک نوزاد سالم، بیضه ها باید بطور کامل داخل اسکروتوم (کیسه بیضه) قرار بگیرند.

در صورت عدم نزول کامل بیضه، این بیضه نزول نکرده می تواند منشاء درد باشد. به علت اثر تخریبی محوطه شکمی روی بیضه، توصیه به عمل بیضه نزول نکرده، حداکثر تا ١ سالگی می شود.

8_ علائم درد های مشابه درد بیضه

در واقع منشاء این دردها نه از بیضه بلکه از ارگان های مجاور بیضه ها می باشد. همانگونه که در ابتدای مقاله ذکر شد، به علت گستردگی شبکه عصب دهی بیضه ها، وجود هر گونه اختلال در ارگان های مجاور، از جمله سنگ کلیه و خصوصا سنگ های قسمت انتهائی حالب، فتق و هرنی، میتواند سبب درد در بیضه ها شود.

در مواردیکه منشاء درد بیضه ، سنگ های مجاری ادراری باشد، بیمار معمولا از علائم ادراری (سوزش یا تکرر ادرار و تغییر رنگ ادرار) نیز شکایت دارد.

در صورت وجود فتق ممکن است بیمار متوجه وجود ناحیه برجسته در قسمت فوقانی کشاله ران خود شود، که با سرفه، فعالیت فیزیکی و زور زدن برجسته تر می شود. هم چنین در افرادیکه دارای دیابت پیشرفته هستند و دچار نوروپاتی دیابتی (درگیری اعصاب) شده اند ممکن است درد بیضه مشاهده شود.

از سایر علل درد بیضه می توان به درد پس از ضربه (نیازمند معاینه و سونو گرافی احتمالی جهت تشخیص دقیق آسیب وارد شده به بیضه) و درد پس از وازکتومی نام برد.

درد بیضه پس از عمل وازکتومی در ١ تا ١٥ درصد بیماران دیده شده و غالبا با اقدامات حمایتی طی ٣ ماه پس از وازکتومی بهبود می یابد. در صورت عدم بهبود می توان از بلاک کردن اعصاب با تزریق لیدوکائین و یا خارج سازی گرانولوم تشکیل شده پس از وازکتومی بهره برد.

درمان درد بیضه

دردی که نیاز به مراقبت پزشکی ندارد از طریق موارد زیر در خانه می تواند درمان شود:

• استفاده از یک بیضه بند ورزشی یا کاپ بیضه بند، جهت محافظت از کیسه ی بیضه
•  استفاده از یخ برای کاهش ورم کیسه ی بیضه
• گرفتن دوش آب گرم
• با قرار دادن یک حوله ی لوله شده زیر کیسه ی بیضتان هنگام دراز کشیدن، از بیضه هایتان محافظت کنید.
• از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کنید.

با بیشتر شدن درد، نیاز است که پیگیر درمان از طریق پزشکتان باشید. پزشک شما یک معاینه ی بدنی از شکم، کیسه بیضه و کشاله ی ران، انجام خواهد داد تا علت ایجاد درد را پیدا کند و از شما در مورد دیگر علائم سوال خواهد کرد. جهت تشخیص دقیق وضعیت شما، پزشک شما ممکن است آزمایشات بیشتری را بخواهد از جمله:

• آزمایش فراصوت (نوعی آزمایش تصویربرداری) از بیضه ها و کیسه ی بیضه
• آزمایش ادرار
• آزمایش کشت ادرار
• آزمایش ترشحات پروستات که نیازمند یک آزمون مقعدی نیز هست.

پیشگیری از درد بیضه

از همه ی موارد درد بیضه ای نمی توان جلوگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارند که می توانید جهت کاهش عوامل زمینه ساز این درد انجام دهید. این اقدامات شامل موارد زیر می شوند:

• پوشیدن یک بیضه بند ورزشی، برای جلوگیری از آسیب به بیضه ها
• داشتن عمل جنسی ایمن که شامل استفاده از یک کاندوم در حین رابطه ی جنسی است.
• معاینه کردن بیضه هایتان یکبار در ماه، برای آگاه شدن از تغییرات یا توده ها
• خالی کردن مثانه تان به طور کامل در هنگام ادرار کردن، جهت جلوگیری از عفونت های مجاری ادراری

زمان مراجعه به پزشک

• در صورت رخ دادن هر کدام از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید.
• اگر توده ای را بر روی کیسه ی بیضه تان حس می کنید.
• دچار تب شده اید.
• کیسه ی بیضه شما قرمز است و هنگامی که دست می زنید گرم یا حساس است.
• به تازگی با کسی که مبتلا به اوریون است ارتباط داشته اید.

اگر بیضه دردتان یکی از شرایط زیر را دارد، باید پیگیر مراقبت پزشکی اورژانسی باشید:

• درد بیضه ی شما، ناگهانی و شدید است.
•  درد بیضه همراه با حالت تهوع یا استفراغ رخ می دهد.
• بیضه درد توسط آسیبی ایجاد شده که دردناک است و یا یک ساعت پس از آسیب بیضه متورم شود.

کلام آخر

در پایان ذکر این نکته ضروری است که بروز درد بیضه به صورت ناگهانی، درد بیضه همراه با علائم سیستمیک (تب و لرز،تهوع)، علائم ادراری (سوزش ادرار همراه با خون در ادرار، ترشح چرکی از مجرا)، درد بیضه طول کشیده و یا درد بیضه همراه با تغییرات ظاهری (تورم یا گرمی بیضه ها) نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک می باشد.

دکتر شهریار ناطق متخصص و جراح مجاری ادراری

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.