علائم بیماری های ارولوژی

مشکلات ادراری

درد

یکی از علائم بیماری های ارولوژی دردهای ناشی از سیستم ادراری تناسلی هست، که غالبا شدید بوده و به علت وجود انسداد یا عفونت درسیستم ادراری تناسلی است.

نکته قابل توجه این است که تومورهای مجاری ادراری تناسلی غالبا ایجاد درد نمیکنند، مگر اینکه باعث ایجاد انسداد شوند یا از اندام اولیه فراتر رفته و اعصاب مجاور را درگیر کنند.

درد کلیه شایعترین درد در سیستم ادراری تناسلی بوده و میتواند همراه با علائم گوارشی ( خصوصا حالت تهوع ) همراه باشد. درد مثانه غالبا در ناحیه زیر شکم حس شده و به علت وجود التهاب و عفونت در مثانه میباشد، هر چند در موارد نادری درد فوق ناشی از عدم تخلیه ادرار و احتباس ادرار میباشد،این موارد  از علائم بیماری‌های ارولوژی به حساب می آید .

 غالبا دلیل درد پروستات، مجاری ادراری و بیضه‌ها نیز به دلیل التهاب و عفونت میباشد.در اطفال درد شدید و ناگهانی بیضه میتواند به علت چرخش و پیچ خوردگی بیضه (torsion) ایجاد شود.

حالت فوق اورژانس ارولوژی بوده و نیازمند رفع سریع جهت جلوگیری از آسیب به بیضه است. درد مزمن بیضه غالبا به علت مسائل غیرالتهابی نظیر هیدروسل ( تجمع مایع در بیضه ) و یا واریکوسل است. به علت خاستگاه ژنتیکی مشترک بین بیضه و کلیه، وجود بیماری در هر یک از ارگانهای فوق منجر به ایجاد درد در ارگان دیگر میشود.

هماچوری (خون در ادرار )

یکی از علائم بیماری های ارولوژی وجود خون در ادرار، خون ادراری ( هماچوری ) هست. هماچوری میتواند به ٢ صورت میکروسکوپیک هماچوری (وجود بیش از ٥-٣ گلبول قرمز در ادرار) و یا ماکروسکوپیک هماچوری (Gross Hematuria)، دفع واضح خون در ادرار بطوری که فرد خود قادر به مشاهده آن باشد، وجود داشته باشد.

در بررسی هماچوری توجه به نوع آن ( بارز یا میکروسکوپی ) محل وقوع آن (ابتدای ادرار، انتهای ادرار و یا در کل ادرار ) و علائم همراه با هماچوری مهم است. وجود خون در ابتدا ادرار بیانگر بیماری مجرای ادرار، در انتهای ادرار به علت بیماری مثانه و پروستات، وجود خون در کل ادرار بیانگر وجود بیماری در سیستم ادراری فوقانی ( کلیه‌ها و حالب ) است.

وجود درد به همراه هماچوری غالبا به علت انسداد سیستم ادراری در اثر لخته میباشد. احتمال وجود یک بیماری مهم با افزایش شدت هماچوری افزایش می‌یابد طبق تحقیقات شایعترین دلیل خونریزی ادراری در یک فرد بالای ٥٠ سال سرطان مثانه است به همین علت وجود خونریزی واضح ادراری در افراد مسن نیازمند بررسی فوری و کامل است.

تکرر ادرار

  تعداد نرمال ادرار ٦ بار در روز با حجم تقریبی 300cc در هر مرحله دفع ادراری است. چنانچه فاصله بین دو ادرار کمتر از ٢ ساعت باشد یا دفعات ادرار در ٢٤ ساعت بیشتر از ٨-٦ مرتبه باشد تکرر ادرار رخ میدهد. تکرر ادرار میتواند ناشی از افزایش دفع ادرار، کاهش ظرفیت مثانه و یا انسداد در مجرای خروجی مثانه باشد.

تکرار ادراری که صرفا در طول روز اتفاق افتاده و فاقد ادرار شبانه است، بیشتر بیانگر مسائل عصبی و استرس است. در عوض تکرار ادرار شبانه تنها، بدون وجود مشکلات در طول روز، غالبا بیانگر مسائل قلبی ‏(نارسائی قلب)است. با افزایش سن توانایی کلیه ها در تغلیظ ادرار کاهش یافته و منجر به افزایش تولید  ادرار  و  بیدار شدن از خواب شبانه جهت دفع ادرار میباشد.

ناکچوری (ادرار شبانه)

از علائم بیماری های ارولوژی بیدار شدن از خواب شبانه جهت دفع ادرار را ناکچوری میباشد. در بزرگسالان تا ٢ بار بیدار شدن از خواب طبیعی بوده و بیش از ان نیازمند بررسی و درمان است. ادرار شبانهادرار شبانه (ناکچوری) به دلیل اختلال در خواب شبانه و اختلال در کیفیت زندگی جزء مسائل آزار دهنده برای بیماران است.

بطور کلی بیدار شدن از خواب شبانه جهت دفع ادرار(ناکچوری) ممکن است به علت افزایش تولید ادرار شبانه و یا کاهش ظرفیت مثانه باشد.ناکچوری همچنین ممکن است به علت مصرف زیاد مایعات طی ساعات پایانی روز(از غروب به بعد) و یا مصرف مواد محرک و ادرار آور (الکل یا کافئین)باشد. در غیاب عوامل فوق ناکچوری واضح به دلیل اختلال در عملکرد مثانه ثانویه به انسداد مجاری ادراری(تنگی مجرا/بزرگی پروستات) و یا کاهش ظرفیت مثانه میباشد.

سوزش ادرار (دیزوری)

یکی از مهم ترین علائم بیماری های ارولوژی احساس درد و ناراحتی حین دفع ادرار  است، که غالبا در مجاری ادراری حس میشود. دلیل اصلی این پدیده التهاب مجاری ادراری است. دیزوری (سوزش ادرار) غالبا در همراهی با تکرر ادرار و فوریت در دفع ادرار است.

علائم انسدادی

تاخیر و مکث در شروع ادرار، کاهش قطر و کالیبر ادراری، عدم تخلیه کافی ادرار، قطره قطره آمدن ادرار و سختی در دفع ادرار علائم فوق غالبا در یک آقای مسن و به علت بزرگی پروستات دیده میشود.

نکته قابل توجه این است که چون تغییرات فوق به مرور زمان اتفاق میافتد غالب بیماران از تغییر (کاهش) قطر و پرتابه ادراری خود بی اطلاع هستند. چنانچه علائم فوق در یک فرد جوان دیده شود غالب به علت انسداد (تنگی) مجاری ادراری است.

خروج چند قطره ادرار پس از اتمام ادرار

باقی ماندن چند قطره ادرار پس از إتمام ادرار وخروج ناخود اگاه ان که منجر به خیس شدن بی اختیار لباس زیر میشود شکایتی نسبتا شایع در اقایان است. این علامت غالبا به علت باقی ماندن اندکی ادرار در مجرای ادراری، پس از إتمام ادرار، میباشد.

علامت فوق، غالبا نشانه ای از بیماری نبوده و به مرور زمان بهبود میابد. مشکل فوق با انجام اقداماتی نظیر ایستادن ادرار کردن، ادرار مجدد اندکی پس از إتمام ادرار(Double voiding) و استبراء کاهش میابد.

علائم تحریکی

غالبا ناشی از کاهش ظرفیت مثانه و شامل تکرر ادرار، ضرورت در دفع ادرار و ادرار شبانه است. علائم فوق در یک آقای مسن غالبا به علت بزرگی پروستات (BPH) است هرچند در غیاب بزرگی واضح پروستات علائم فوق میتوانند به علت مسائلی نظیر کانسر(بدخیمی مثانه)، بیماری های عصبی مثانه، اختلال در اعصاب حسی مثانه، دیابت و یا پارکینسون باشند.

بی اختیاری ادرار

یک دیگر از علائم بیماری های ارولوژی دفع ادرار بدون اینکه تحت کنترل و اراده فرد باشد هست. شایعترین نوع ان بی اختیاری ادراری استرسی (افتادگی مثانه) در بانوان بوده که خروج غیر ارادی ادرار پس از افزایش فشار شکمی (عطسه،سرفه و یا خنده) اتفاق میافتد. قدم اول درمان این نوع بی اختیاری تغییر سبک زندگی (کاهش مصرف مواد محرک مثانه و انجام ورزشهای تقویت کننده عضلات کف لگن) بوده و جراحی در صورت عدم پاسخ به درمان های فوق صورت می گیرد.

اختلالات زناشوئی

کاهش میل جنسی ( اختلال در ارگاسم )

در آقایان هورمون تستوسترون نقش کلیدی در میزان تمایلات جنسی را داراست. علائم بیماری های ارولوژی در زمنیه اختلالات زناشویی به صورت اختلالات عصبی، افسردگی، استرسهای محیطی و کلا هر عاملی که روی سلامت عمومی تأثیر بگذارد بروز می کند این علائم  میتواند باعث اختلال در میل جنسی شود. کاهش میل جنسی (Libido)در جوانان غالبا به علت مسائل روانی و استرسهای محیطی و در افراد مسن به علت کاهش سطح هورمون تستوسترون خون است.

در صورت شک به اختلالات هورمونی اندازه گیری هورمونهای جنسی نظیر Testosterone,LH,FSH و پرولاکتین انجام میشود. بعضی از داروهای ضد فشار خون نظیر هیدروکلروتیازید و پروپرانولول نیز در کاهش میل جنسی مؤثر است.

اختلال در انزال

غالبا به دلیل کمبودهورمونهای جنسی، اختلالات اعصاب مربوطه، مصرف دارو و اختلال در گردن مثانه(غالبا به علت جراحی پروستات) است. از داروهای مؤثر در اختلال إنزال میتوان به داروهای ارام بخش(بنزودیازپین)و داروهای مورد استفاده جهت خروج بهتر ادرار در افراد با بزرگی پروستات(پرازوسین/تامسولوسین) اشاره کرد.

اختلال نعوظ

به دلائل مختلف از جمله روانی غالبا در افراد جوان اتفاق می افتد، شایعترین دلیل آن اختلال در عروق، دیابت، بیماری های قلبی-عروقی و گاها اختلال در هورمونهای جنسی است.

انزال زودرس

در صورتیکه پس از دخول إنزال در کمتر از ٢ دقیقه اتفاق بیافتد انزال زودرس است. دلیل عمده انزال زودرس استرسهای روانی حین زناشویی است.درمان آن شامل رفتار درمانی(عدم توجه بیش از حد حین نزدیکی، پرت کردن حواس، استفاده از پوزیشنهایی که حداقل تحریک برای فرد را دارا است) و در صورت لزوم دارو درمانی میباشد.

خون در اسپرم(هماتو اسپرمی)

یکی دیگر از علائم بیماری های ارولوژی غالبا به دلیل وجود التهابات غیر اختصاصی در پروستات یا سمینال وزیکل(کیسه های ذخیره سازی اسپرم)بوده و معمولا بدون اینکه نیاز به درمان خاصی داشته باشند پس از چند هفته بهبود میابد. یکی از دلائل وجود خون در اسپرم وجود فواصل طولانی بین نزدیکیها است. در صورت ماندگاری علامت فوق بیش از چند هفته، معاینه پروستات، دستگاه تناسلی، ازمایش پروستات و احیانا” کشت مایع منی (از نظر بررسی عفونت) انجام میشود.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.