علائم و روش های درمانی سرطان بیضه

تستوسترون مسئول رشد دستگاه جنسی مردان و ایجاد صفات مردانه است. سرطان بیضه در مقایسه با دیگر سرطان ها،شایع نیست و فقط 0.7% از سرطان ها را شامل میشود.

علائم سرطان بیضه

معمولا علائم سرطان بیضه، تا مراحل انتهایی بیماری، بروز پیدا نمیکنند. در بیشتر موارد خود فرد سرطانش را کشف میکند. بعضی اوقات، طی معاینه ی معمولی توسط پزشک سرطان بیضه کشف میشود. هر فردی که متوجه چیزی غیرعادی مربوط به بیضه اش میشود، باید سریعا به پزشک مراجعه کند، مخصوصا اگر متوجه یکی از موارد زیر شود:

• توده ای دردناک یا ورم در بیضه
• درد بیضه یا کیسه ی بیضه
• احساس ناراحتی در بیضه یا کیسه ی بیضه
• احساس سنگینی در کیسه ی بیضه
• احساس درد مبهم در کشاله ران، کمر و یا شکم
• جمع شدن ناگهانی مایع در کیسه ی بیضه
• خستگی یا بی قراری بی دلیل

در حقیقت کمتر از 4 درصد توده های بیضه، سرطانی هستند. با این وجود افراد نباید توده های بیضه را نادیده بگیرند و مهم است که به پزشک مراجعه کنند. تنها پزشکان میتوانند علت را پیدا کنند.

گرچه ممکن است سرطان بیضه به گره های لنفاوی گسترش یابند، اما گسترش آن ها به اندام های دیگر سخت است. اگر سرطان به اندام دیگر گسترش یابد، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

• سرفه کردن
• مشکلات تنفسی
• مشکلات بلع
• تورم قفسه سینه

علل سرطان بیضه

با این که دانشمندان به درستی نمیدانند علت به وجود آمدن سرطان بیضه چیست، یک سری عوامل ممکن است احتمال به وجود آمدن آن را بیشتر کنند. این عوامل عبارتند از:

❇ عدم نزول بیضه ها

اگر بیضه ها در هنگام تولد پایین نیایند، نوزاد دچار بیماری بیضه نزول نکرده میشود، این نوزاد در آینده در معرض خطر ابتلا به سرطان بیضه قرار دارد.

❇ مشکلات مادرزادی

کودک با مشکلات مادرزادی آلت تناسلی، کلیه ها و بیضه ها متولد شود.

❇ سابقه سرطان بیضه

اگر مردی به سرطان بیضه مبتلا شود، در مقایسه با افراد عادی، احتمال بیشتری وجود دارد که بیضه ی دیگر او در آینده به سرطان مبتلا شود.

❇ سابقه ی خانوادگی

مردانی که در اقوام نزدیک آن ها سابقه ی سرطان بیضه است، در مقایسه با افراد دیگر بیشتر در خطر ابتلا به سرطان بیضه قرار دارند.

❇ رشد غیرطبیعی بیضه

بیماری هایی مانند سندرم کلاین فلتر که در آن بیضه ی افراد رشدی غیرطبیعی دارد، ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان بیضه شود.

❇ اورکیت اوریونی

یکی از عوارض ناشایع اوریون که ممکن است باعث التهاب یک یا هر دو بیضه شود.

❇ نژاد

سرطان بیضه در نژاد قفقازی در مقایسه با مردان آفریقایی و آسیایی بیشتر شایع است.

⚠توجه: عمل وازکتومی خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش نمی دهد.

درمان سرطان بیضه

حدود 95 درصد مردانی که به سرطان بیضه مبتلا میشوند، بعد از درمان بهبودی کامل پیدا می کنند. کسانی که زودتر تشخیص داده شوند، پیش آگهی بهتری دارند. درمان سرطان بیضه شامل جراحی، رادیوتراپی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این ها است.

❇ جراحی اركیدكتومی

اركیدكتومی معمولا اولین خط درمانی است. در این روش بیضه ها را با جراحی خارج میکنند تا از گسترش تومور به دیگر اعضای بدن جلوگیری کنند. اگر بیمار در مرحله ی اول بیماری تشخیص داده شود، ممکن است جراحی تنها درمان مورد نیاز باشد.

اركیدكتومی یک جراحی تقریبا ساده است. بیمار یک بیهوشی کلی دریافت میکند. یک برش کوچک در ناحیه ی کشاله ی ران ایجاد کرده و بیضه از طریق آن برداشته میشود. بیمار برای بهبودی یک روز در بیمارستان بستری میماند. اگر بعد از جراحی، فرد هنوز یک بیضه ی خود را داشته باشد، رابطه ی جنسی و باروری او تحت تاثیر منفی قرار نمیگیرد.

باروری بعد از جراجی

اگر بعد از جراحی، فرد بیضه ای نداشته باشد، نابارور خواهد شد زیرا او دیگر توانایی ساخت اسپرم ندارد. مردی که میخواهد در آینده صاحب فرزند شود، باید قبل از جراحی اسپرم خود را در بانک اسپرم ذخیره کند.

همچنین دیگر درمان های سرطان بیضه، شامل رادیوتراپی و شیمی درمانی میتوانند روی باروری فرد تاثیر گذاشته و برای مدتی طولانی این توانایی را از فرد بگیرند.

جراحی گره لنفاوی

اگر سرطان به گره های لنفاوی رسیده باشد، باید آن گره ها با جراحی برداشته شوند. که این معمولا شامل گره های لنفاوی شکم و قفسه ی سینه میشود. بعضی اوقات برداشت گره های لنفاوی ممکن است باعث ناباروری شود.

❇ رادیوتراپی

رادیوتراپی شامل استفاده از پرتوهای اشعه ی ایکس با قدرت بالا یا ذراتی برای از بین بردن سلول های سرطانی است. رادیوتراپی با صدمه به سلول های تومور،  تولید مثل آن ها را متوقف میکند.

بیمار با سرطان سمینومای بیضه به طور معمول به رادیوتراپی بیشتر از شیمی درمانی نیازمند است. رادیوتراپی همچنین برای جلوگیری از عود سرطان استفاده میشود. بیماری که سرطانش به گره های لنفاوی گسترش یافته نیز به رادیوتراپی نیاز خواهد داشت. رادیوتراپی ممکن است باعث عوارض جانبی موقتی به شرح زیر شود:

• خستگی
• راش های پوستی
• سفتی عضلات
• سفتی مفاصل
• بی اشتهایی
• تهوع

❇ شیمی درمانی

شیمی درمانی شامل استفاده از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی میباشد. داروهایی با خاصیت سمی باعث جلوگیری از رشد و تقسیم سلول های سرطانی میشوند.

شیمی درمانی معمولا برای بیماران با سرطان بیضه ی پیشرفته و سرطانی که به دیگر اندام های بدن گسترش یافته، استفاده میشود. درمان به صورت خوراکی یا تزریقی میباشد. شیمی درمانی به سلول های سالم، همانند سلول های سرطانی آسیب میزند، ممکن است بیمار عوارض جانبی موقت زیر را تجربه کند:

• تهوع
• استفراغ
• ریزش موها
• زخم های دهانی
• خستگی
• بی قراری

اکثر افراد به سرعت بعد از شیمی درمانی عوارض جانبی ناخوش آیند آن را تجربه خواهند کرد. هرچند در 20 سال اخیر کنترل عوارض جانبی بهبود قابل توجهی پیدا کرده است.

تشخیص سرطان بیضه

برای تشخیص سرطان بیضه راه های مختلفی وجود دارد از جمله:

❇ تست خون

در این روش مارکرهای سرطانی مانند آلفا فیتوپروتئین، گونادوتروپین جفتی انسانی و لاکتات دهیدروژناز چک میشود. هر چند ممکن است با وجود سرطان، آزمایش خون طبیعی باشد.

❇ سونوگرافی بیضه ای

سونوگرافی بیضه میتواند وجود یک تومور و اندازه ی آن را مشخص کند. سونوگرافی بهترین ابزار تصویر برداری برای تشخیص سرطان بیضه میباشد (با دقت بالای ٩٠٪؜) در واقع وجود هر گونه توده هیپواكو در بیضه مساوی با وجود سرطان بیضه است مگر آنكه خلافش ثابت شود.

❇ نمونه برداری بیضه ای

نمونه ای کوچک از بافت بیضه تهیه کرده و آن را با میکروسکوپ مشاهده میکنند تا تشخیص دهند توده بدخیم (سرطانی) است یا خوش خیم (غیر سرطانی).

انواع سرطان بیضه

بعد تشخیص نوع سرطانی که بیمار به آن مبتلاست، پزشک میتواند برنامه ی درمانی و پیش آگهی آن را مشخص کند. درکل دو نوع سرطان بیضه وجود دارد.

1️⃣ سرطان سمینومای بیضه

این نوع فقط سلول های سمینوما رو درگیر میکند. همه ی رده های سنی میتوانند با این سرطان مبتلا شوند.

2️⃣ سرطان غیرسمینومای بیضه

ممکن است شامل انواعی از سلول های سرطانی شود. این نوع سرطان بیشتر افراد جوان را درگیر میکند و سریع تر به دیگر اندام های بدن گسترش می یابد.

بیشتر سرطان های بیضه از سلول های زایا، سلول هایی که اسپرم های نابالغ را میسازند، منشا میگیرند. نمیدانیم چه چیزی سبب میشود که این سلول ها غیرطبیعی شده و سرطانی شوند. بعضی اوقات ممکن است هر دو نوع سرطان با هم وجود داشته باشند. اگر این نوع بیماری وجود داشته باشد، پزشک درمان سرطان غیر سمینومای بیضه را انجام خواهد داد.

مرحله بندی سرطان بیضه

پس از انجام تمام آزمایش های مربوطه، پزشک میتواند مرحله ی سرطان را تشخیص دهد. این کار به تعیین درمان کمک خواهد کرد.

❇ مرحله ی یک

سرطان به بیضه ها محدود است و به دیگر نقاط بدن گسترش نیافته است.

❇ مرحله ی دو

سرطان به گره های لنفاوی شکم گسترش یافته است.

❇ مرحله ی سه

سرطان به دیگر نقاط بدن شامل ریه ها، کبد، مغز و استخوان گسترش یافته باشد.

معاینه کردن بیضه

• بهترین زمان برای معاینه ی بیضه، هنگامی است که کیسه ی بیضه شل و آزاد باشد. برای مثال بعد از حمام یا دوش آب گرم.
  

  ---

• به آرامی کیسه ی بیضه را در کف دستانتان نگه دارید. جلوی آیینه بایستید و به دنبال هر گونه برآمدگی روی کیسه ی بیضه بگردید.
  

  ---

• در ابتدا اندازه و وزن بیضه ها را مشاهده کنید.
  

  ---

• با فشار آرام انگشتان و شستتان به دنبال هر گونه توده و برآمدگی غیرمعمول بگردید. در بعضی از مردان یکی از بیضه ها، پایین تر از دیگری قرار دارد. در بعضی از مردها هم یکی از بیضه ها از دیگری بزرگتر است، در حقیقت تا ٢٠٪؜ اختلاف سایز بین ٢ بیضه طبیعی است.
  

  ---

• با هر بار چک کردن، سعی کنید هر گونه افزایش اندازه یا وزن بیضه ها را پیدا کنید.
  

  ---

• هربیضه را به تنهایی معاینه کنید. هنگامی که انگشت سبابه و انگشت میانیتان را زیر بیضه قرار داده اید، انگشت شستتان را روی بیضه بگذارید. به آرامی بیضه تان را در بین انگشتانتان بلغزانید، بیضه باید صاف و بیضی شکل باشد. روی آن نباید توده یا ورم وجود داشته باشد. در پشت و بالای هر بیضه باید لوله ای برای ذخیره ی اسپرم ها وجود داشته باشد، که به آن اپیدیدیم میگویند. اپیدیدم ممکن است کمی حساس باشد و کاملا طبیعی است.

پیشگیری از سرطان بیضه

پیشگیری از بسیاری از موارد سرطان بیضه ممکن نیست و اصلی ترین علت آن این است که دلایل بوجود آمدن آن را نمیدانیم. خیلی از مردانی که به سرطان بیضه مبتلا میشنود، با عوامل خطرزای خاصی مواجه نبوده اند. در حقیقت همانگونه كه در قبل گفته شد بهترین روش برای پیشگيری،معاینه بیضه توسط خود شخص ( Self exam ) می باشد.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.