قابل ذکر است که یکی از مهم ترین عوامل آسیب، ناشی از استفاده از لوله های ادراری یا همان سونداژ می باشد. لذا عدم استفاده از زور زدن و فشار آوردن در تعبیه سوند توصیه می شود.
علائم تنگی مجرای ادراری
اغلب اوقات ابتلا به تنگی مجرای ادرار آهسته بوده و علائم بصورت تدریجی ایجاد می شوند. شایع ترین علامت بالینی عبارتند از:
- علائم انسدادی ادرار
- مانند قطره ای خارج شدن ادرار
- خارج شدن ادرار به صورت تاخیری و همراه با مکث و زور زدن فراوان
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه پس از دفع ادرار
- و ...
بهترین درمان تنگی مجرای ادرار
برای تنگی مجرای ادراری روش های درمانی متعددی وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار قابل انتخاب است. از جمله این روش ها عبارتند از:
روش های اندوسکوپیک
بریدن یا گشاد کردن و دیلاتاسیون قطعه تنگ شده با اندوسکوپ
روش های جراحی اناستوموتیک
بریدن و خارج سازی قطعه تنگی و اناستوموز و پیوند مجدد دو سر مجرا
روش های جایگزین مجرا
بریدن و خارج سازی قطعه تنگ شده و استفاده از گرفت و مخاط دهان به جای مخاط مجرا در قسمت تنگ شده بهترین روش برای تنگی مجرای ادراری بریدن و خارج کردن بخش تنگ مجرا می باشد.
هیچ روشی که بتواند به شکل ۱۰۰ درصد از عود دوباره جلوگیری کند وجود ندارد. بنابراین در مواردی که جراح احتمال عود مجدد تنگی را می دهد و یا بیمار دچار عودهای متعدد پس از جراحی می شود، از بیمار خواسته می شود که تا مدتی پس از جراحی به خود سوند بزند (CIC).
روش تعبیه فنرهای مجاری
یکی دیگر از روش های رایج درمان، تعبیه فنر های مجاری (Stent) در مقاطع وجود تنگی می باشد که باعث می شود مجرا ساختار خود را حفظ کرده و ارتباط برقرار شود.
در مواردی که نتوان با روش های ساده تر تنگی را ترمیم کرد، از روش جراحی باز استفاده می کنیم.
هزینه جراحی تنگی مجرای ادرار
علت تنگی مجرای ادرار
از دلایل ابتلا به تنگی مجراری ادرای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- علل مادرزادی
تنگی مجرای مادرزادی بسیار نادر می باشد.
2- علل ایسکمیک تنگی مجرا ادرار
به دنبال جراحی های قلبی و عروقی وسیع، تا ۲۲ درصد تنگی مجرای ادراری گزارش شده است.
3- تروما و آسیب به مجرای ادراری
در ایجاد تنگی مجرای ادراری چندین نوع تروما و آسیب وجود دارد از جمله:
- ترومای غیر نافذ به فضای لگن، که اغلب شدت این آسیب به حدی نیست که پارگی کامل ایجاد شود و ارتباط مجرا معمولا برقرار می ماند.
- ترومای نافذ که در آن گاهی اوقات اشیای برنده مثل چاقو و گلوله می توانند آسیب ایجاد کنند. اگر سرعت گلوله کم باشد تخریب کمی ایجاد می شود و می توان سریع ترمیم کرد. اما اگر آسیب با سرعت زیاد گلوله همراه باشد، باید آسیب به صورت تاخیری ترمیم شود.
- ترومای یاتروژنیک (ایجاد شده توسط کادر درمان) که قابل توجه است و در آن شایع ترین دلیل آسیب به مجرا در اثر سونداژ یا وارد کردن وسایل می باشد.
- شکستگی لگن که شایع ترین علت آن، تصادفات اتومبیل بوده که در ۱۰ درصد موارد با پارگی مجرا همراه است. پارگی های کامل اغلب نیاز به جراحی دارند. نکته بسیار مهم این است که در اثر شکستگی لگن به علت آسیب به شبکه عصبی، بعضا افراد دچار ناتوانی جنسی می شوند.

4- علل عفونی و التهابی تنگی مجرای ادرار
در مواقعی که یک سری از عفونت ها بطور کامل و به موقع درمان نشوند، سبب التهاب شدید و ایجاد تنگی می شوند.
همانگونه که قبلا ذکر شد، شایعترین عامل عفونی ایجاد کننده تنگی مجرا گنوکوک (سوزاک) بوده، که در صورت عدم درمان به موقع سبب ایجاد تنگی در قسمت قدامی (جلوئی) مجرا می شود.
روش تشخیص تنگی مجرای ادراری
تصویربرداری یا عکس رنگی از مجرا (RUG یااورتروگرافی رتروگرید) بهترین وسیله ی تشخیصی می باشد. از سونوگرافی نیز میتوان برای بررسی بافت نرم و عروق مجرا استفاده کرد. در نهایت از روش های اندوسکوپی (سیستوسکوپی) هم استفاده می شود، که در حقیقت به علت امکان گشاد کردن (دیلاتاسیون) مجرا حین سیستوسکوپی روش فوق تشخیصی و درمانی است.

توصیه پزشک
با توجه به علل ایجاد تنگی،بهترین روش پیشگیری، جلوگیری از عوامل خطر (عفونت و سوند گذاری طولانی مدت) است. توجه به این نکته ضروری است که تنگی مجرای ادراری پس از جراحی برداشتن پروستات و یا در موارد سونداژ اطفال نسبتا شایع بوده اما خوشبختانه اغلب تنگی ها سطحی بوده و به راحتی درمان می شوند.
در نهایت اجتناب از سوند گذاری طولانی مدت، استفاده از سونداژ متناوب (CIC) به جای سونداژ دائم و استفاده از سوندهای سیلیکونی به جای سوند لاتکس در کاهش شیوع تنگی مجرا موثر میباشد.
دکتر شهریار ناطق متخصص و جراح مجاری ادراری
برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.