راهکارهایی برای درمان شب ادراری در کودکان

آخرین بروزرسانی: 29 فروردین 1402

در این مقاله می خوانید
شب ادراری به معنای خیس کردن محل خواب بدون احساس نیاز به بیدار شدن و عدم وجود بیماری خاصی است. این حالت تا 5 سالگی طبیعی در نظر گرفته می شود و تا 10 سالگی شایع است. در این مقاله به بررسی شب ادراری در کودکان می پردازیم.

کودکانی که شب ادراری دارند، ممکن است تولید ادرار شبانه ی آنها بیش از حالت عادی باشد، همچنین ممکن است برانگیختگی خواب داشته باشند و حتی ظرفیت مثانه آنها کمتر از حد نرمال باشد. این کودکان ممکن است در طول روز نیز دچار، تخلیه ادرار ضروری، تکرر ادرار و بی اختیاری ادراری شوند.

شب ادراری در کودکان

شب ادراری اولیه

دفع ادرار ناخواسته و تکرار شونده در طول خواب، که در کودکان پنج سال و بیشتر وجود دارد. این کودکان هیچ وقت خواب بدون ادرار کردن را تجربه نکرده اند.

شب ادراری ثانویه

شب ادراری ثانویه در کودکانی که قبلا حداقل برای 6 ماه خواب بدون ادرار کردن را تجربه کرده اند، به وجود می آید.

شب ادراری اولیه بعد از درمان در اثر تاخیر رشد میتواند خود را دوباره نشان دهد. شب ادراری ثانویه بعد از به دست آوردن توانایی ادرار کردن، به دلیل آسیب هایی مانند عفونت به وجود می آید.

شب ادراری کودکان

دلایل شب ادراری در کودکان

دلایل شایع شب ادراری در کودکان عبارتند از:

بیماری برانگیختگی خواب

کودک به دلیل احساس پرشدگی مثانه از خواب بیدار نمی شود.

عوامل مثانه ای

ان حالت ممکن است به دلیل کم بودن ظرفیت شبانه ی مثانه و یا مثانه ی بیش فعال باشد. در این حالت رفلکس خالی شدن مثانه در حین خواب مهار نمی شود.

افزایش تولید شبانه ی ادرار

کودکان مبتلا به این حالت در هنگام خواب مقدار کمی هورمون ضد ادراری دارند و این باعث میشود مقدار زیادی ادرار رقیق در طول شب تولید کنند. یبوست ممکن است شرایط بیماری را تشدید کند.

عوامل خطرزا در ایجاد شب ادراری

تعدادی عوامل مختلف مستعدکننده ی شب ادراری وجود دارد که عبارتند از:

شب ادراری در آقایان شایع تر است. اگر خیس کردن تخت مکرر باشد، احتمال ادامه یافتن آن بیشتر است. این شرایط معمولا مرتبط با بی اختیاری ادرار روزانه، بی اختیاری مدفوع و یبوست است. همچنین با تاخیر در ادرار کردن اختیاری مرتبط است.

شب ادراری ارتباط خیلی قوی با سابقه ی خانوادگی دارد. ارتباط قوی ای با آپنه ی خواب و با علائم انسداد مجاری هوایی فوقانی دارد. شب ادراری در کودکان چاق شایع تر است. شب ادراری می تواند به عنوان تظاهر تاخیر رشد باشد، همراه یا بدون علائم سندرم هایی مانند سندرم داون

شب ادراری ممکن است به دلیل تاخیر رشد باشد، احتمال ایجاد شب ادراری در کودکانی که رشد تاخیر یافته در مراحل مهم کودکی دارند، بیشتر است. شب ادراری در کودکان میتواند به دلیل تولد زودرس، بیماری های رفتاری مانند بیش فعالی یا کمبود عاطفه و اختلالات اوتیسم باشد.

شب ادراری ممکن است در افراد دارای نقایص جسمانی مانند اسپینا بیفیدا به وجود بیاید، اما ایجاد شب ادراری در اثر نقایص جسمانی بسیار نادر است.

استرس در زندگی کودکان، مانند بستری در بیمارستان و دوری از مادر یا آزار و اذیت، احتمال ابتلا به شب ادراری ثانویه را بیشتر میکند. کودکان با سن بیشتر در اثر شب ادراری دچار مشکلات روحی روانی میشوند، و این مشکلات، عامل ایجاد شب ادراری نیستند.

شب ادراری

کنترل شب ادراری کودکان

اولین راه کنترل کودکانی که شب ادراری اولیه بدون علائم روزانه دارند، معمولا انجام مراقبت های اولیه ی است که به آن ها اشاره میکنیم:

  • آموزش
  • اطمینان بخشی به او
  • توصیه به راهبردهای رفتاری ساده
  • دستورالعمل های کوتاه مدت مدیریت خواب

برای این کودکان ممکن است ارجاع به کلینیک های درمان شب ادراری در صورت عدم موثر بودن درمان های اولیه نیاز باشد. بعد از درمان یبوست و علائم دیگر، کودکان مبتلا به علائم روزانه و شب ادراری ثانویه، برای بررسی بیشتر باید به درمان های ثانویه ارجاع داده شوند.

زمان مراجعه به دکتر متخصص شب ادراری کودکان

چه کودکانی نیازمند درمان های بیشتر برای مدیریت شرایطشان هستند:

  • کوکانی که شب ادراری داشته و علائم روزانه ی جدی ای دارند.
  • کودکانی که شب ادراری ثانویه داشته و سابقه ی یبوست درمان شده یا عفونت مجاری ادراری شناخته شده دارند.
  • ابتلا به عفونت و التهاب مجاری ادراری در گذشته
  • سونوگرافی غیرطبیعی کلیوی
  • شک یا تشخیص مشکلات جسمی یا ذهنی
  • کودکی که بعد از شش ماه به درمان پاسخ نداده است.
  • وجود مشکلات دیگر، مانند بی اختیاری ادرار، دیابت، کمبود توجه، مشکلات یادگیری، مشکلات رفتاری، مشکلات عاطفی و مشکلات خانوادگی

شب ادراری در کودکان

درمان های حمایتی

  • بیان کردن و اطمینان بخشی به کودک، توضیح این موضوع که این شرایط تقصیر خود کودک نیست، این یک مرحله ی رشد است و برای برخی افراد آگاهانه نیست.
  • در این شرایط نباید کودک برای خیس کردن رخت خواب خود به هیچ عنوان تنبیه شود. به کودک توضیح دهید که این مشکل در اکثر مواقع برطرف میشود، حتی بدون درمان.
  • به کودکان توصیه کنید، قبل از خواب از نوشیدنی های کافئین دار استفاده نکنند.
  • در صورت یبوست همزمان، آن را مدیریت و درمان کنید.
  • کودکان هر 2-3 ساعت باید یک بار ادرار کنند، به آن ها توصیه کنید به هیچ وجه بعد از احساس دفع ادرار، آن را نگه ندارند.

رفتار درمانی های ساده

  • اگر کودک یک شب را بدون ادرار کردن، گذراند، تشویق کردن آن ها با پاداش دادن، باعث بهتر شدن وضعیت آنها خواهد شد.
  • کارهای بی فایده یا حتی مضر، مانند محدودیت آب و کنترل احتباس ادرار، نباید انجام شوند.
  • انجام کارهای مفید، مانند نوشیدن مایعات به اندازه کافی، ادرار کردن قبل از خواب و مشارکت کودک در مدیریت شرایط، ممکن است برای کنترل شب ادراری در کودکان مفید باشند، که خارج از کنترل آگاهانه ی کودک هستند.
  • گرچه رفتار درمانی های ساده بهتر از درمان نکردن هستند، اما هنوز کیفیت درمانی آن ها اثبات نشده است.
  • اگر کودک زیر پنج سال دارد، والدین باید بدانند که این شریط طبیعی است و معمولا بدون درمان بعد از مدتی بهبود می یابد.

آموزش با هشدار دادن

این حالت معمولا اولین خط درمانی شب ادراری بوده و بیشترین اثر در طولانی مدت را دارد. اضافه کردن هشدار درمانی به داروهای درمانی، میتواند در افراد مفیدتر ظاهر شود. هشدار دهنده ها را میتواند از کلینیک یا مشاور درمانی شب ادراری، عودت گرفت و یا از داروخانه ها آن را تهیه کرد.

هشدارها معمولا در افراد زیر 7 سال مناسب نیستند. بعد از چهار هفته نتایج را ارزیابی کنید، در صورتی که هیچ گونه پاسخی مشاهده نکردید، کار را متوقف کنید. بعد از دریافت نتایج، درمان را تا ادامه یافتن شب های بدون شب ادراری تا 14 شب متوالی ادامه دهید. اگر بعد از سه ماه بهبودی حاصل نشد، درمان های جایگزین را ارزیابی کنید و آنها را در نظر بگیرید.

شب ادراری

عوارض شب ادراری در بچه ها

شب ادراری در کودکان میتواند خیلی استرس زا باشد، مخصوصا در کودکانی که سن بالاتری دارند. این حالت در کودکان ممکن است باعث انزوای اجتماعی، زورگویی در بین دوستان و حتی کاهش اعتماد به نفس شود. در مقایسه ی با کودکان کم سن، آن هایی که سن بالاتری دارند، باید رویکرد فعال تری داشته باشند.

اگر شب ادرای کودکان تا سن بالاتری ادامه یابد، کودکان ممکن است از رویدادهای اجتماعی و اردوهای مدرسه ای دوری کنند. این موضوع ممکن است سبب مشکلات جدی روانی اجتماعی، مشکلات موثر روی اعتماد به نفس، شغل، زندگی اجتماعی و روابط شخصی افراد شود.

کلام آخر دکتر متخصص برای شب ادراری

اکثر افرادی که مشکلات ذهنی یا بیماری های عصبی ندارند، انتظار می رود که زود یا دیر بهبود یافته و این مشکل آنها برطرف شود. شب ادراری اولیه بدون علائم روزانه، با گذشت هر سال در 5 الی 10% افراد حل میشود.

در 1% افراد ممکن است شب ادراری در بزرگسالی نیز ادامه یابد. مطالعات نشان میدهد کودکانی که شب ادراری با علائم شدیدتری دارند، احتمال ادامه ی شب ادراری در آنها تا بزرگسالی، بیشتر از سایرین است.

 

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

 

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر ساحل یکشنبه ۲۵ اسفند ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 280 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر وقت بخیر
    من دو نوبت واکسن گارداسیل زدم‌ و الان باید نوبت سوم رو بزنم
    هرجا میرم پیدا نمیکنم واکسن رو
    می خواستم بدونم تا کی فرصت دارم که واکسن رو بزنم؟
    واگر پیدا نشه کلا اون دوباری هم که زدم ارزش نداره؟
    و اینکه جایی رو سراغ دارید که بتونم تهیه کنم
    ممنون میشم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۲۵ اسفند ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،حداکثر تا یک ماه فاصله امکانپذیر است
  • تصویر کاربر علی جمعه ۲ اسفند ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 263 مشاهده پرسش
    با سلام مردی 39 ساله هستم که بمدت یک ماه دچار سوزش ادرار و خارش در مجاری ادراری شده ام ازمایش عفونت ادراری دادم که منفی بود تکرر ادرار ندارم اما زیر بیصه ها در هنگام مالش بادست دچار خارش در مجاری میشوم علت چه میتواند باشد با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲ اسفند ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،شما دچار پروستاتیت(التهاب پروستات)شده اید
  • تصویر کاربر نرگس یکشنبه ۶ مرداد ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 308 مشاهده پرسش
    سلام اقاے دکتر خستہ نباشید بندہ سابقہ سنگ کلیہ دارم عایا استفادہ ازقرص لاغرے باعث میشہ کلیہ ھام سنگ ساز بشن دوبارہ سنگ شکن ھم انجام دادم قرص ھاھم قرص لاغرے آلووراھستن ممنون میشم جوابم بدید
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۶ مرداد ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،خود قرص لاغری باعث سنگ سازی نمیشود اما رژیم های لاغری در افزایش تولید سنگ موثر هستند
  • تصویر کاربر نرگس چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 292 مشاهده پرسش
    سلام آقاے دکترخستہ نباشید دخترم ۷ سالشہ شب ادرارے داشت بردمش دکتر بعد سونووآزمایش ھایے ک انجام دادیم بھمون قرص ایمے پرامین وتولرین دادن وگفتن ایمے پرامین ظھر یکے شب ھم یکے وتولرین شبے یہ دونہ تاشش ماہ باید ھمین جورے ادامہ بدہ الان شب ادراریش خوب شدہ ولے میترسم شش ماہ قرص ھا روبدم بھش بنظرمن کم کم قطشون نکنم الان حدودسہ ماہ دارم بھش میدم خیلے میترسم انقد میبینم با دارو واین چیزا بچہ ھایھو یہ چیزیشون میشہ ممنون میشم راھنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،به نظر بنده هم ۶ ماه زمان زیادی است کم کم داروها را قطع کنید
  • تصویر کاربر علیرضا سه شنبه ۱۸ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 267 مشاهده پرسش
    با سلام...همسر من از اسپرم دادن تعداد اسپرم هفت ملیون با تحرک پنج درصد...مورفولوژی 60%خواستم ببینم روند درمانشون چقدر طول می‌کشه واینکه به درمان جواب میده اصلا؟امیدی به باروری با این وضعیت هست؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۱۸ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا در ابتدا یک سونوگرافی رنگی از بیضه ها انجام دهید و با جواب ازمایش و سونو جهت معاینه به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر لیلا جمعه ۲۰ اردیبهشت ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 277 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر ببخشید من پسرم کلاس ششمه ولی تو گاهی چند ماه خوبه بعد یه شب شب اداری داره الان تو این سه هفته سه چهار شب شب اداری داشته خیلی ناراحتم میکنه نمیدونم چکار کنم به پدرش گفتم بریمش کلینیک شب اداری میگه ولش کن روی روحیه ش اثر بد می ذاره تو رو خدا بگید چکار کنم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۰ اردیبهشت ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،به مطب مراجعه کنید با تغییر سبک زندگی و مصرف کوتاه مدت دارو خوب میشود فرمایش پدر ایشان درست نیست خود شب ادراری روحیه ایشان را بدتر میکند
  • تصویر کاربر بهار یکشنبه ۲۱ بهمن ۹۷( 5 سال پیش) تعداد بازدید: 763 مشاهده پرسش
    سلام چند روزاخیر عمل سیستوسکوپی سنگ شکنی مثانه به همراه گشاد کردن مجرای ادراری داشتم که بعد از بیرون آمدن از اتاق عمل متوجه شدم که ناحیه تناسلی ام خونی است.(خون خشک) و لب های بزرگ واژن متورم شده است. بعد از عمل هم به مدت دو سه روز در حد 2-3 قطره ترشحات خونی کمرنگ داشتم. 1- آیا احتمال آسیب دیدگی, زخمی و خونی شدن واژن در حین عمل سیستوسکوپی امری عادی است؟ 2- آیا احتمال آسیب دیدگی پرده بکارت هم در عمل سیستوسکوپی هست؟ خواهش میکنم راهنمایی بفرمایید.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۲۱ بهمن ۹۷( 5 سال پیش)
      سلام،جواب سوال اول مثبت است اما بعد گذشت چند روز و مصرف انتي بيوتيك و مايعات فراوان خود بخود خوب ميشود و معمولا" نياز به اقدام اضافه اي نيست
      در مورد سوال دوم بسيار بسيار بعيد است نگران نباشيد
  • تصویر کاربر نوید چهارشنبه ۳۰ آبان ۹۷( 5 سال پیش) تعداد بازدید: 338 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر
    من امروز ایستاده بودم بدون هیچ کاری یه لحظه بیضه سمت چپم ناگهان درد گرفت ، چند لحظه صبر کردم و چند نفس عمیق کشیدم و اون درد تقریبا کامل از بین رفت
    فقط ی نقطه زیر بیضه چپ ام دردناک هست نسبت به لمس یعنی اگر مثلا دست یا شلوار یا کلا ضربه خاصی بهش بخوره چند ساعت حساس میشه بعدش خوب میشه ، دو سال پیش که مراجعه کردم به پزشک و سونو دادم گفتن موردی نیست همین 2 هفته پیش هم سونو بیضه دادم بخاطر واریکوسل چپ گرید 1 بازم موردی نبود
    با توجه به این که درد شدید ندارم و فقط اون نقطه خاص کمی حساس هست مثل همیشه و خود بیضه نسبت به لمس مورد خاصی نداره آیا این درد نیاز به اقدام فوری داره؟ یعنی مثلا چرخش و ... نیست؟ فقط من اکثرا وقتی مثل الان استرس شدید می گیرم بیضه هام حرکت می کنه بالا میاد داخل بدن و یکم که آروم می شم پایین می ره این طبیعی هستش؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۳۰ آبان ۹۷( 5 سال پیش)
      سلام،لطفا" جهت معاينه به مطب مراجعه كنيد
  • تصویر کاربر احمد دوشنبه ۳۰ مهر ۹۷( 5 سال پیش) تعداد بازدید: 364 مشاهده پرسش
    باسلام وعرض ادب
    مدتی است شب ها که برای دفع ادرار از خواب بیدار می شوم کلاهک آلت درد می کنه ودفع ادرار به کندی وبازحمت دفع می شود لطفا جهت رفع مشکل راهنمائی بفرمائید 58 ساله می باشم مواد یاسیگار یا مشروب مصرف نمی کنم دبیر هستم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۳۰ مهر ۹۷( 5 سال پیش)
      سلام،احتمالا" دچار بزرگي پروستات هستيد
      جهت درمان به پزشك مراجعه كنيد
  • تصویر کاربر محمد چهارشنبه ۲۵ مهر ۹۷( 5 سال پیش) تعداد بازدید: 695 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید
    سنگ مثانه ۴۰mm مشاهده شده . میخواستم بدونم نیاز به جراحی داره یا با لیزر هم درمان میشه ؟!؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۲۵ مهر ۹۷( 5 سال پیش)
      ابتدا با ليزر سنگ شكن كنيد و سپس از طريق اندوسكوپي خرده سنگها را خارج كنيد
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر