عوارض زیاد نگه داشتن ادرار چیست؟

یکی از عادات غلط خصوصا در کودکانی که به تازگی از پوشک گرفته شده اند و تحت آموزش ادراری ( Toilet Train ) میباشند، عدم رفتن به توالت حین احساس ادرار و بیش از حد نگه داشتن ادرار در مثانه میباشد.

در اطراف مثانه اندام‌های مختلفی وجود دارد که دستگاه ادراری را شکل می‌دهند، از جمله دو کلیه، دو میزنای (حالب)، دو عضله تنگ‌کننده میزراهی و میزراه (پیشابراه).

ادرار آهسته از کلیه‌ها حرکت کرده و به وسط دو مجرای عضلانی که میزنای(حالب) نام دارد، هدایت می‌شود. حالبها مسئول حمل ادرار به سمت پائین و به سمت مثانه هستند.

وقتی ادرارتان را بیش از حد نگه می‌دارید، چه اتفاقی می‌افتد؟

❇ با اینکار شانس عفونت مثانه افزایش میابد.

در حقیقت یکی از عواملی که به استریل نگه داشتن مجاری ادراری کمک میکند، جریان توربولانت ادرار و تخلیه مداوم آن است. افرادی که برای مدت طولانی ادرار را در مثانه خود نگه میدارند در معرض عفونت مثانه (سیستیت) و یا عفونت کلیه (پیلونفریت) میباشند.

❇ افزایش احتمال تشکیل سنگ مثانه

ادرار حاوی رسوبات و کریستالهای متفاوتی است که شایعترین آن کریستالهای کلسیم اگزالات می باشد. یکی از عوامل مهم در جلوگیری از تشکیل سنگ در سیستم ادراری، تداوم جریان ادراری است. با نگه داشتن ادرار داخل مثانه، شانس رسوب این کریستال ها و تشکیل سنگ مثانه افزایش میابد.

❇ افزایش شانس بی اختیاری ادرار

داخل لگن ارگانهای مختلفی از جمله مثانه، رحم، تخمدان و واژن وجود دارد. مقاومت در برابر نیاز به ادرار کردن، باعث تضعیف عضلات کف لگن میشود. عضلات کف لگن وظیفه ی پوشاندن و محکم نگه داشتن مثانه تا زمان آمادگی برای دفع ادرار را بر عهده دارند.

نگه داشتن ادرار به مدت طولانی، به بیش‌فعالی کف لگن، درد مثانه و در نهایت بی‌ اختیاری ادراری منتهی میشود. در واقع کف لگن از لیگامانها و لایه های عضلانی زیادی تشکیل شده است.

لگن کار محافظت از ارگان هایی که داخلش هستند را بر عهده داشته و به تخلیه صحیح ادرار، مدفوع و تسهیل عملکرد جنسی درمردان و زنان کمک می کند. به هر دلیلی که بافت همبندی و یا سایر ساختمان های حفاظتی عضلات کف لگن و یا استخوان های آن آسیب ببیند، اختلالات کف لگن بروز می کند. ضعیف شدن عضلات کف لگن باعث شل شدن واژن، تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار می شود.

این نوع بی اختیاری ناشی از بروز اختلال در سیستم انقباض عضلات و غالبا به دلیل کشیدگی بیش از حد عضلات کف لگن حین زایمان می باشد. اما بیش از حد نگه داشتن ادرار نیز به کشیدگی و تضعیف عضلات کف لگن کمک میکند. در این نوع بی اختیاری، خروج غیرارادی ادرار به دنبال فعالیت های فیزیکی مثل عطسه کردن، خندیدن و بلند کردن اجسام سنگین اتفاق می افتد.

بی اختیاری مدفوع نیز مشکل دیگر این بیماران در موارد پیشرفته است که به دلیل مشابه (بروز اختلال در سیستم انقباض عضلات کف لگن) ایجاد میشود.

مشکل دیگری که این بیماری، به فرد مبتلا وارد میکند، درد در طی و یا بعد از تماس جنسی است که این امر زندگی زناشویی بیمار را تحت شعاع قرار میدهد. به خاطر اینکه این مسأله روی کیفیت زندگی افراد تاثیر زیادی دارد در تمام دنیا به سرعت روی درمان های مختلف این بیماری کار می شود.

اینگونه نیست که درمان این اختلال صرفا جراحی باشد بلکه تغییر سبک زندگی، ورزش های ساده و تقویت عضلات کف لگن نیز در درمان این اختلال موثر میباشند.

 توصیه پزشک

زنان برای پیشگیری از این اختلال می توانند با ورزش دادن واژن با استفاده از مانور کگل و یا وزنه های واژینال عضلات این ناحیه را تقویت کنند. استفاده از توالت های فرنگی نیز تاثیر مفیدی دارد. استفاده از دستگاه های الکتروفیزیولوژیک هم کمک شایانی می کند. در نهایت توصیه میشود اکیدا از کارهایی نظیر چمباتمه زدن و یا نگه داشتن طولانی ادرار که سبب تضعیف عضلات کف لگن میشود، پرهیز کنند.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.