سرطان می تواند به طور مستقیم در بافت های مجاور یا از طریق سیستم لنفاوی به قسمت های دور بدن، گسترش یابد. هنگامی که این اتفاق می افتد، آن را بیماری متاستاتیک می نامند. تومورهای جدید می توانند در هر عضوى رشد کنند، اما سرطان پروستات به احتمال زیاد اندام های زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
- غده فوق کلیوی (آدرنال)
- استخوان ها
- کبد
- مثانه
- مقعد
- ریه ها
مرحله 4 سرطان پروستات هنگامی رخ می دهد که، سرطان پروستات در زمان تشخیص به اندام های دور یا بافت ها، گسترش یافته باشد. اغلب پزشکان سرطان پروستات را در مراحل اولیه تشخیص مى دهند. این سرطان به طور کلی یک سرطان با سرعت رشد کم است، اما می تواند گسترش یابد و یا پس از درمان دوباره بازگردد.
مطالعه کنید: همه چیز پیرامون عمل پروستات به روش باز و بسته.
علائم سرطان پروستات پیشرفته
در مراحل اولیه، ممکن است علائم مربوط به سرطان پروستات را متوجه نشوید. به همین دلیل مراجعه ى منظم به پزشک ضرورى مى باشد. زمانى که سرطان پیشرفت می کند، ممکن است برخى علائم ظاهر شوند. ژنتيک افراد متفاوت است، بنابراین علائم سرطان پروستات پیشرفته در افراد مختلف، متفاوت است.
❇ مشکلات مثانه و ادراری از علائم سرطان پروستات
تومور پروستاتى که به طور قابل توجهی رشد کرده، ممکن است شروع به ايجاد فشار بر روى مثانه و مجرای ادرارى کند. مجرای ادرار، محل عبور ادرار، از مثانه به خارج از بدن است. اگر تومور بر روی مجرای ادراری فشار وارد کند، ممکن است در ادرار کردن دچار مشکل شوید.
یکی از محل های رایج گسترش سرطان پروستات، مثانه است، زیرا اين دو ارگان به يکديگر نزدیک هستند. این موضوع می تواند مشکلات بیشتری را در ادرار کردن و عملکرد مثانه ایجاد کند. برخی از علائمى که نشان مى دهند مثانه و مجراى ادرارى شما تحت تاثیر سرطان قرار دارند، عبارتند از :
- افزايش ميزان ادرار
- بيدار شدن از خواب براى ادرار کردن
- وجود خون در ادرار یا مایع منی
- تکرر ادرار
- بی اختیاری ادرار
❇ از دست دادن کنترل روده از علائم سرطان پروستات
از دست دادن کنترل روده یا بی اختیاری مدفوع، که يک علامت رایج نیست، اما سرطان پروستات می تواند به روده نيز گسترش یابد. سرطان ابتدا به مقعد گسترش می یابد، که بخشی از روده و نزدیک ترین بخش به غده پروستات است. برخی از علائمى که نشان مى دهند روده شما تحت تاثیر سرطان قرار دارند، عبارتند از :
- دل درد
- یبوست
- خون در مدفوع
بیشتر بخوانید: درمان قطعی پروستات
❇ درد در کشاله ران از علائم سرطان پروستات
هنگامی که سرطان پروستات گسترش می یابد، معمولا سلول های سرطانی به گره های لنفاوی منتقل می شوند و سپس به مناطق ديگرى از بدن حرکت می کنند. این موضوع در انواع ديگر سرطان ها نيز مشابه است. گره های لنفاوی شبکه ای از غدد هستند که به بدن کمک می کنند تا مايعات را فيلتر کرده و با عفونت مبارزه کنند.
چندين غده لنفاوی در کشاله ران وجود دارد. این غدد لنفاوى نزدیکترین غدد لنفاوى به پروستات هستند، بنابراین سرطان ابتدا به آنها گسترش مى يابد. سلولهای سرطانی جلوى تخلیه ی مایعات از گره های لنفاوى را می گیرند و مانع از عملکرد صحيح آنها می شوند. زمانى که این اتفاق می افتد، گره های لنفاوی متورم می شوند. در نتیجه، ممکن است درد در اين ناحيه را تجربه کنید.
از دیگر دلایل علت درد کشاله ران
❇ تورم یا ضعف پا از علائم سرطان پروستات
هنگامى که سلول هاى پيشرفته ى سرطانى رشد می کند، دیگر سلول های سالم بدن را از بین می برند. تومورها می توانند به ناحیه هایی مانند نخاع فشار آورند و باعث درد، سوزن سوزن شدن یا تورم در پاها شوند.
❇ درد لگن یا پشت از علائم سرطان پروستات
یکی از رایج ترین محل هاى گسترش سرطان پروستات، استخوان ها، لگن و ستون فقرات است، زیرا به پروستات بسيار نزديک هستند. هنگامی که سرطان به استخوان ها برسد، شروع به تخريب مواد استخوانی سالم می کند. استخوان ها شکننده می شوند و می توانند خیلی راحت تر از حد معمول بشکنند.
سرطانى که به استخوان گسترش يافته، دردناک است و اغلب برای کنترل درد، به درمان نیاز دارد. ممکن است احساس درد ناخوشایندی داشته باشيد که از بين نمى رود، شما را از خواب بیدار می کند و فعالیت های روزمرتان را دچار اختلال می کند.
درد پشت می تواند نشانه ای از گسترش سرطان به استخوان ها و یا شروع فشار بر نخاع باشد. فشردگی نخاعی زمانی اتفاق می افتد که سرطان بر روى نخاع فشار زيادى وارد مى کند و باعث مى شود که اعصاب نتوانند به درستی کار کنند. این شرايط نیاز به درمان دارد.
❇ سرفه و یا تنگی نفس از علائم سرطان پروستات
اگر سرطان پیشرفته دارید و دشواری در تنفس پيدا مى کنيد، این به این معنی است که سرطان به ریه های شما گسترش يافته است. سرطان در ریه ممکن است باعث ايجاد تنگى نفس يا سرفه اى شود که از بین نمی رود. همچنین سرطان در ریه ها می تواند باعث جمع شدن مایع، عفونت و حتی روى هم خوابيدن ریه ها شود.
❇ کاهش وزن بدون علت از علائم سرطان پروستات
کاهش وزن بدون کم کردن خوراک و یا فعاليت ورزشى، نشانه ى عمومى سرطان پيشرفته است که می تواند با برخی از نشانه های دیگر در بالا همراه شود. کاهش اشتها یا ميل به غذا خوردن نیز نشانه ى سرطانى است که به مناطق دیگر بدن مانند کبد گسترش یافته است.
درمان سرطان پروستات پیشرفته
درمان هاى مختلفی برای سرطان پیشرفته پروستات وجود دارد. یک پزشک یا انکولوژیست ( فوق تخصص خون ) یک طرح درمانى بر اساس علائم ، پیش آگهی، اهداف درمان، سن و سلامت عمومی فرد در نظر مى گيرد.
❇ هورمون درمانی
یکی از روش های درمانی سرطان پروستات پیشرفته، هورمون درمانی است. هورمون درمانی تولید هورمون های جنسی مردانه را قطع می کند، که این امر می تواند مانع از ادامه ی رشد سرطان شود. داروهای رایج که در این روش مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:
- ابیراترون (زيتيگا)
- انزالوتامید (زتاندى)
❇ شیمی درمانی سرطان پروستات پیشرفته
شیمی درمانی شامل استفاده از داروهایی است که این داروها، سلول های سرطانی را از بین میبرند یا مانع افزایش آنها می شوند. هنگامی که سرطان پروستات به هورمون درمانی پاسخ ندهد، معمولا از شیمی درمانی استفاده می شود. شیمی درمانی معمولا ترکیبی از دو یا چند دارو است که به صورت داخل وریدی، تزریقی یا قرص مصرف می شوند.
❇ ایمونوتراپی
ایمونوتراپی شامل استفاده از داروهایی است که این داروها سیستم ایمنی بدن را برای یافتن و نابود کردن سلول های سرطانی تغییر می دهند.
درمان سرطان پروستات که به استخوان گسترش یافته است، شامل داروهای زیر میشود:
- زولدرونيک اسيد (زومتا)
- دنوسوماب (زگيوا)
⚠ توجه: درمان سرطان متاستاتیک موضعى، ممکن است شامل پرتودرمانی نيز مى شود.
عوارض جانبی درمان سرطان پروستات
درمان سرطان پروستات می تواند عوارض جانبی جدی را ایجاد کند، از جمله:
- ناباروری
- بی اختیاری ادرار
- احتباس ادرار
- اسهال
- اختلال در نعوظ
- درد
- خستگی
- ریزش مو
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
خوشبختانه، داروهای زیادی برای درمان عوارض جانبی سرطان (بهترین قرص برای ناباروری مردان) وجود دارد.
چه کسی در معرض سرطان پروستات پیشرفته است؟
علت دقیق سرطان پروستات روشن نیست. خطر ابتلا به سرطان پروستات با رسیدن به 50 سالگی، افزایش میابد. احتمال ابتلا به سرطان پروستات در گروه های خاصی افزایش می يابد، از جمله مردان آفریقایی-آمریکایی و مردانى که داراى جهش های ژنتیکی ارثی مانند BRCA1، BRCA2 و HOXB13 هستند.
اکثر مردان مبتلا به سرطان پروستات، سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند. اما داشتن یک پدر یا برادر با سرطان پروستات خطر ابتلاى شما به سرطان پروستات را بیش از دو برابر می کند.
چگونه سرطان پیشرفته پروستات تشخیص داده می شود؟
اگر قبلا سرطان پروستات در شما تشخیص داده شده است، در صورت تجربه ى علائم سرطان پروستات جدید، آن علائم را با پزشک خود در ميان بگذاريد. به منظور تعیین اینکه آیا سرطان پروستات بازگشته یا گسترش یافته است، پزشک احتمالا از برخی آزمایشات تصویربرداری که ممکن است شامل موارد زیر باشند، استفاده مى کند:
- اشعه ایکس
- سى تى اسکن
- ام آر آى
- پت اسکن
- اسکن استخوان
احتمالا به همه ی این تست ها نیاز نخواهید داشت. پزشک آزمايش مناسب مبتنی بر علائم سرطان پروستات و معاینات فیزیکی را انتخاب خواهد کرد.
اگر هر یک از تصاویر، ناهنجاری هايى را نشان دهد، لزوما به این معنی نیست که شما سرطان دارید. ممکن است نياز به انجام تست هاى بيشترى باشد. اگر توده ای پیدا شود، احتمالا پزشک درخواست بیوپسی يا نمونه بردارى از آن را مى کند.
برای بیوپسی، پزشک از یک سوزن برای برداشت نمونه از ناحيه ى مشکوک استفاده خواهد کرد. سپس پاتولوژیست سلول های بيوپسى را زیر میکروسکوپ بررسی خواهد کرد تا ببینند آیا سرطانی هستند یا خیر. هم چنين پاتولوژیست می تواند تعیین کند که نوع سرطان پروستات خوش خيم است يا بدخيم.
دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی
برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.