چگونه اسید اوریک و اوره خون را پایین بیاوریم؟

از اختلالات کلیوی افزایش دهنده ی اوره خون می توان به دلایل پیش کلیوی (کاهش حجم مایعات بدن به علت کم آبی مفرط و یا خونریزی و از دست دادن حجم)، بیماری های درگیر کننده پارانشیم کلیه (سنگ کلیه بزرگ و متعدد، عفونت کلیه وسیع (برای عفونت کلیه چه بخوریم) و یا بیماری های کیست کلیه) و یا علل بعد از کلیه (سنگ حالب انسدادی، تنگی شدید محل اتصال حالب به لگنچه کلیه و یا بزرگی پروستات انسدادی و مزمن) اشاره کرد.

علل افزایش اسید اوریک خون

اسید اوریک ماده حاصل از سوخت و ساز مواد آلی به نام پورین ها (از ترکیبات اصلی هسته سلول ها) بوده که قسمت عمده آن توسط کلیه ها (ادرار) و مابقی توسط روده (مدفوع) دفع می شود.

میزان طبیعی اسید اوریک خون بین 8.3-3.6 میلی گرم در دسی لیتر است افزایش مختصر در میزان اسید اوریک معمولا بی علامت است ، اما افزایش واضح در میزان اسید اوریک خون سبب رسوب آن در بافت های نرم، نقرس، رسوب آن در کلیه و ایجاد سنگ کلیه اسید اوریکی می شود.

معمولا حملات نقرس خود را به صورت تورم، قرمزی و درد در مفصل انگشت شست پا، پس از مصرف یک وعده غذایی حاوی گوشت قرمز زیاد نشان می دهد.

هر گونه افزایش در میزان اسید اوریک خون، حاصل از افزایش در مصرف منابع حاوی اسید اوریک، اختلال در ساخت آن و یا اختلال در دفع آن (نارسایی کلیه) است. از علل افزایش اسید اوریک خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف داروهای ادرار آور
• مصرف نوشیدنی های الکلی
  ژنتیک
• کم کاری تیروئید
• مصرف داروهای ضعیف کننده ی سیستم ایمنی
• عفونت وسیع
• چاقی
• لوسمی
• لنفوم
• مصرف زیاد کافئین
• جراحی وسیع
• پرتو درمانی
• از مهم ترین علل بالا بودن اوره، نارسایی کلیه و عدم توانایی کلیه برای دفع اسید اوریک می باشد.

نکته: ورزش سنگین و فعالیت زیاد هم می تواند باعث افزایش اسید اوریک شود.

علل کاهش اسید اوریک خون

از علل کاهش اسید اوریک خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری ویلسون
• سندرم فانکلیس
• سندرم STIDH

دشمن اسید اوریک و غذاهای کاهش اوره خون

اگر اسید اوریک بالایی دارید توصیه های غذایی برای کاهش اسید اوریک شامل کاهش مصرف پروتئین، کاهش مصرف گوشت قرمز، کاهش مصرف جگر، کاهش مصرف ماکیان و کاهش مصرف احشاء داخلی(کله پاچه، مغز و دنبلان) است. به طور کلی توصیه می شود که مواد غذایی حاوی پورین را در رژیم غذایی کاهش دهید.

هم چنین مصرف موادی مانند اسفناج، گل کلم، مارچوبه، ریواس، حبوبات و لوبیا، قارچ و عدس را محدود کنید. تخم مرغ حاوی میزان کم پورین بوده و سبب افزایش بارز در میزان اسید اوریک خون نمی شود اما به دلیل اسیدی کردن خون سبب افزایش دردهای ناشی از نقرس می شود.

توصیه می شود مصرف گوجه فرنگی، توت فرنگی و زرده تخم مرغ را به علت اسیدی کردن خون، محدود کنید. بهتر است به جای زرده از سفیده تخم مرغ استفاده کنید.

از آنجایی که چربی زیاد مانع دفع اسید اوریک می شود، بهتر است از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید. توصیه می شود بیش از ٣٠٪؜ از انرژی روزانه از منابع چربی تامین نشود.
آب بیشتری مصرف کنید، رژیم غذایی را رعایت کنید و لاغر شوید. بهتر است روند کاهش وزن تدریجی و ملایم باشد چرا که رژیم غذایی سخت و کاهش وزن سریع، باعث افزایش اسید اوریک می شود.

از آنجایی که ورزش سنگین خود باعث افزایش میزان اسید اوریک خون می شود به بیماران توصیه می شود که هفته ای ٣ جلسه، هر بار به مدت ٣٠ دقیقه ورزش کنند. پیاده روی و شنا از گزینه های مناسب می باشند.

سنجش میزان اسید اوریک خون

• برای آزمایش اسید اوریک توصیه می شود که 4 ساعت قبل ناشتا بوده و از 2 ساعت قبل از آن دارو مصرف نشود.
• از داروهای افزایش دهنده یا کاهنده ی اسید اوریک قبل از آزمایش استفاده نشود.
• از مصرف زیاد پروتئین قبل از آزمایش خودداری شود.
• قبل از آزمایش به مدت چند روز رژیم غذایی عادی داشته باشید و مواد غذایی با حجم زیاد پروتئین مصرف نکنید.
• برای آزمایش اوره ی خون نیازی به ناشتا بودن نمی باشد اما از چند روز قبل از آزمایش رژیم غذایی پر کربوهیدرات و پر پروتئین مصرف نشود.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.