هر آنچه که باید درباره ی هیدرونفروز کلیه بدانید

هیدرونفروز کلیه یک بیماری اولیه نیست، بلکه بیماری ثانویه ای است که در نتیجه ی برخی بیماری های دیگر ایجاد شده است. این بیماری ساختاری است و در نتیجه ی انسداد مجاری ادرار می باشد. گفته می شود هیدرونفروز از هر 100 کودک، یکی از آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم هیدرونفروز

به طور معمول، ادرار از طریق دستگاه ادراری با حداقل فشار جریان می یابد. اگر یک انسداد در دستگاه ادراری وجود داشته باشد فشار می تواند افزایش پیدا کند.

بعد از تشکیل ادرار برای مدت طولانی، کلیه شما می تواند بزرگ شود که معمولا به آن ورم کلیه می گویند. کلیه می تواند آنقدر با ادرار پر شود که به ارگان های اطراف فشار آورد. اگر این وضعیت در مدت طولانی درمان نشود، این فشار می تواند عملکرد کلیه های شما را به طور دائم از بین ببرد.

علائم خفیف هیدرونفروز شامل تکرر ادرار و افزایش میل برای دفع ادرار است. سایر علائم شدید هیدرونفروز کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد در شکم یا پهلو
• تهوع
• استفراغ
• درد هنگام ادرار کردن
• تخلیه ناقص مثانه
• تب

قطع جریان ادرار باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری می شود. به همین دلیل است که عفونت های ادراری یکی از شایع ترین عوارض هیدرونفروز کلیه می باشند. برخی از علائم عفونت ادراری عبارتند از:

• ادرار ابری (کدر)
• ادرار دردناک
• سوزش حین ادرار کردن
• جریان ادرار ضعیف
• درد پشت
• درد مثانه
• تب
• لرز

اگر علائمی از هیدرونفروز را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر عفونت ادراری درمان نشود، ممکن است به شرایط جدی تری مانند پیلونفریت، عفونت کلیه و سپسیس ، عفونت در جریان خون یا مسمومیت خون منجر شود.

علل هیدرونفروز کلیه

هیدرونفروز یک بیماری نیست بلکه می تواند به دلیل شرایط داخلی و خارجی بر کلیه و سیستم جمع کننده ادرار تأثیر بگذارد. یکی از شایعترین علل هیدرونفروز، اوروپاتی انسدادى حاد یک طرفه است.

این وضعیت یک انسداد ناگهانى در یکی از حالب ها، لوله هایی که کلیه ها را به مثانه وصل می کنند، است. شایع ترین علت این انسداد، سنگ کلیه است، اما التهاب و لخته شدن خون نیز می تواند باعث بروز یک بیماری اوروپاتی انسدادی شدید شود.

یک حالب مسدود شده می تواند باعث ایجاد ادرار در کلیه ها شود که این امر در نهایت منجر به تورم کلیه می شود. جریان برگشتی ادرار از حالب به سمت کلیه ها به عنوان ریفلاکس وزیکویورترال شناخته مى شود. سایر علل انسداد حالب ها عبارتند از:

✔ غده ی پروستات بزرگ در مردان، که می تواند به علت هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا همان بزرگی پروستات باشد.

✔ بارداری، که باعث ایجاد فشار به حالب به دلیل رشد جنین می شود.

✔ تومور در نزدیکی مجرای ادرار یا حالب

✔ باریک شدن حالب ناشى از یک آسیب در زمان زایمان

روش تشخیص هیدرونفروز کلیه

تشخیص زودهنگام بسیار مهم است زیرا اگر هیدرونفروز طولانى مدت درمان نشود، کلیه شما می تواند به طور دائمی آسیب ببیند. احتمالا پزشک با ارزیابی کلی وضعیت سلامتی شروع می کند و سپس بر روی علائم ادراری که دارید تمرکز مى کند. همچنین پزشک ممکن است قادر به احساس کلیه بزرگ، با ماساژ آرام در شکم و پهلو باشد.

پزشک ممکن است از یک کاتتر برای تخلیه مقدارى ادرار از مثانه استفاده کند. اگر نتواند مقدار زیادی از ادرار را آزاد کند، می تواند به این معنی باشد که انسداد در مثانه یا مجراى ادرارى است. مجرای ادرارى لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن شما حمل می کند.

پزشک همچنین می تواند سونوگرافی کلیه یا سی تی اسکن انجام دهد تا در مورد میزان تورم و محل احتمالى انسداد اطلاعاتى به دست آورد. هر دوی این روش ها اجازه می دهند تا پزشک یک تصویر از داخل بدن شما را مشاهده کند، اما سونوگرافی کلیه به طور کلی روش استاندارد تشخیص هیدرونفروز کلیه است.

درمان هیدرونفروز کلیه

درمان هیدرونفروز عمدتا بر روى از بین بردن هرچه که جلوى جریان ادرار را گرفته است، تمرکز دارد. گزینه درمانى که پزشک برای شما انتخاب می کند به علت انسداد شما بستگی دارد. اگر حالب مسدود شده، باعث ایجاد این وضعیت شده است، ممکن است پزشک هر کدام از موارد زیر را انجام دهد:

•  قرار دادن یک استنت ( کاتتر ) در حالب، که اجازه مى دهد ادرار از حالب وارد مثانه شود.
•  قرار دادن لوله نفروستومی، که اجازه می دهد ادرار مسدود شده از پشت تخلیه شود.
•  تجویز آنتی بیوتیک برای کنترل عفونت

ممکن است پزشک شما مجبور شود انسداد را با جراحی برطرف کند. اگر چیزی مانند بافت اسکار یا لخته خون باعث انسداد شود، پزشک شما ممکن است منطقه آسیب دیده را کاملا حذف کند و سپس قسمت هاى سالم را برای بازگرداندن جریان عادی ادرار به یکدیگر متصل کند.

اگر علت هیدرونفروز، سنگ کلیه باشد، ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحى باشد. برای انجام این کار، پزشک ممکن است عمل جراحی آندوسکوپی را انجام دهد که شامل استفاده از ابزارهای کوچک برای انجام این روش می باشد.

این کار اجازه می دهد که جراح برش های کوچکترى را ایجاد کند و زمان بهبودى شما را به شدت کاهش می دهد. همچنین ممکن است پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. این کار کمک خواهد کرد تا عفونت کلیوی براى شما ایجاد نشود.

هیدرونفروز خفیف کلیه نوزاد

ممکن این بیماری در کودکان تازه به دنیا آمده و یا حتی پیش از تولد در سونوگرافی جنین نیز دیده شود. هیدرونفروز کلیه جنین که ممکن است به ورم کلیه منجر شود، معمولا به علت کوچک بودن مسیر حالب (خروجی ادرار از کلیه) و کوچکی لگنچه های کلیه در نوزادان اتفاق می افتد.

معمولا ورم کلیه کودک خطرناک نیست و به مرور زمان با بزرگ شدن جنین هیدرونفروز نیز برطرف می شود. در صورت ادامه یافتن این جمع شدن مایعات در کلیه، احتمال گرفتگی در حالب وجود دارد که نیاز به بررسی و درمان توسط متخصص کلیه دارد.

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.