همه چیز درباره ی عمل وازکتومی در مردان

در روش وازکتومی بدون تیغ جراحی، سوراخ کوچکی در یک سمت از کیسه بیضه ایجاد می شود. فردی که عمل را انجام می دهد رگ وابران را پیدا کرده و از سوراخ بیرون می آورد. رگ وابران سپس بریده شده و قسمت کوچکی از آن حذف خواهد شد. انتهای رگ وابران سوزانده یا گره زده خواهد شد و رگ به جای خود بازگردانده می شود. سپس این فرایند بر روی بیضه دیگر نیز تکرار خواهد شد.

از آنجایی که سوراخ های به وجود آمده بسیار کوچک هستند نیازی به بخیه نیست. پس از عمل وازکتومی ، بسیاری از افراد در همان روز به خانه برگشته و در کمتر از یک هفته به طور کامل بهبود می یابند.

عمل وازکتومی چه مقدار موثر است؟

وازکتومی یکی از موثرترین روش های پیشگیری از بارداری است. آمارها نشان می دهند که در سال اول پس از وازکتومی، در هر 10.000 زوج، تنها 15 تا 20 زوج، بارداری را تجربه خواهند کرد.

جهت مقایسه باید گفت هر ساله در استفاده از کاندوم از هر 10.000 زوج، 1400 زوج و در استفاده از قرص های پیشگیری خوراکی از 10.000 زوج، 500 زوج بارداری را تجربه خواهند کرد.

بلافاصله بعد از انجام عمل، وازکتومی به طور کامل موثر نیست و فرد باز هم نیاز به استفاده از روش های دیگر پیشگیری از بارداری، جهت پاکسازی اسپرم های باقی مانده در منی دارد. این پاکسازی 15 تا 20 انزال یا حدودا 3 ماه به طول خواهد انجامید. حتی پس از آن نیز 1 نفر در هر 5 مرد در منی خود اسپرم خواهد داشت و باید جهت پاکسازی کامل اسپرم ها مدت زمانی بیشتری صبر کند.

پزشک پس از عمل جراحی، منی فرد را از نظر وجود اسپرم در آن، بررسی خواهد کرد. به محض اینکه تعداد اسپرم ها در منی فرد به صفر رسید، او می تواند وازکتومی خود را روشی موثر جهت پیشگیری از بارداری در نظر گیرد. اما تا قبل از آن زمان، فرد باید از دیگر روش های پیشگیری از بارداری جهت باردار نکردن شریک جنسی خود استفاده کند.

عوارض وازکتومی در مردان

با اینکه وازکتومی عملی ایمن و بسیار موثر است، اما مردان باید از مشکلاتی که پس از جراحی و در طول زمان ممکن است به سراغ آنها برود، آگاه باشند.

خطرات جراحی

پس از جراحی، بسیاری از مردان ناراحتی، کبودی و مقداری تورم را تجربه خواهند کرد که همگی این علائم ظرف مدت 2 هفته رفع می شوند. مشکلاتی که پس از جراحی رخ داده و نیاز به بررسی توسط پزشک دارند، شامل موارد زیر می شوند:

• هماتوم از عوارض وازکتومی در مردان

 خونریزی در زیر پوست که می تواند به تورمی دردناک منجر شود.

• عفونت از عوارض وازکتومی در مردان

 تب، قرمزی کیسه بیضه و حساسیت به لمس که نشانه هایی از عفونت هستند.

دیگر خطرات

احتمال وقوع دیگر مشکلات کم است اما با این حال می توانند اتفاق افتند. این مشکلات شامل موارد زیر می شوند:

• ایجاد شدن یک توده در کیسه بیضه به نام گرانولوما

این مورد ناشی از نشت اسپرم از رگ های وابران به درون بافت می باشد.

• دردی مداوم در بیضه ها

 این مورد سندرم درد پس از وازکتومی نامیده می شود و در 10 درصد از مردان رخ می دهد.

• عدم موفقیت وازکتومی

احتمال ضعیفی برای عدم موفقیت وازکتومی وجود دارد. این مورد می تواند به یک بارداری ناخواسته منجر شود. در هر 1000 وازکتومی که صورت می گیرد 11 مورد در یک بازه زمانی 2 ساله شکست می خورند. نیمی از این شکست ها در سه ماهه اول پس از جراحی رخ می دهند.

احتمال عدم موفقیت وازکتومی به تعدادی از عوامل بستگی دارد. برای مثال، برخی تکنیک های جراحی احتمال شکست بیشتری نسبت به دیگر روش ها دارند.

علاوه بر این، احتمال اینکه دو انتهای بریده شده رشد کرده و به یکدیگر برسند بسیار کم است اما در صورتی که این اتفاق رخ دهد اسپرم ها ممکن است بتوانند به منی وارد شده و بارداری را ممکن سازند.

• احتمال پشیمانی

 وازکتومی می تواند برای مردان یا زوج هایی که از عدم تمایل خود به داشتن فرزند بیشتر یا به طورکلی داشتن فرزند مطمئن هستند، گزینه خوبی باشد.

مردانی که قبل از سن 30 سالگی وازکتومی می کنند جزو دسته ای از مردان هستند که بیشترین احتمال را جهت تمایل به بازگردانی عمل وازکتومی (وصل کردن دوباره رگ ها) در آینده خواهند داشت.

آیا عمل وازکتومی بر زندگی جنسی فرد تاثیر گذار خواهد بود؟

وازکتومی زندگی جنسی فرد را تحت تاثیر قرار نخواهد داد. این عمل از آنجایی که تولید هورمون مردانه، تستوسترون، را کمتر نمی کند تمایل جنسی فرد را نیز کاهش نخواهد داد.

همچنین این عمل تاثیری بر روی توانایی نعوظ یا انزال منی نخواهد داشت. از آنجایی که اسپرم ها بخش کوچکی از منی را تشکیل می دهند، فرد در هنگام انزال متوجه تغییری در مقدار منی نخواهد شد.

آیا عمل وازکتومی با سرطان در ارتباط است؟

تحقیقات نشان می دهند که وازکتومی خطر ابتلای یک مرد به سرطان را افزایش نمی دهد. برخی مطالعات صورت گرفته در دهه 90 میلادی به این مطلب اشاره داشتند که مردانی که تحت عمل وازکتومی قرار می گیرند، شانس بیشتری برای مبتلا شدن به سرطان پروستات را نسبت به سایر افراد دارند. هر چند که، یافته های تحقیقات اخیر هیچگونه ارتباطی را بین وازکتومی و سرطان پروستات نشان نداده اند.

در واقع، احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که وازکتومی انجام داده اند نسبت به مردانی که انجام نداده اند کمتر است. همچنین وازکتومی خطر ابتلای فرد به سرطان بیضه را نیز افزایش نمی دهد.

ارتباط وازکتومی و بیماری های جنسی

عمل وازکتومی از فرد در برابر ابتلا یا انتقال هیچ یک از بیماری های جنسی از جمله ایدز محافظت نمی کند. فرد باز هم باید از کاندوم یا دیگر روش های پیشگیری جهت محافظت خود از بیماری های منتقله از راه جنسی، استفاده کند.

وازکتومی قابل برگشت است؟

تقریبا تمامی عمل های وازکتومی قابلیت برگشت دارند. در یک بازگردانی، دو انتهای بریده شده رگ های وابران به هم و یا به قسمتی از بیضه که اسپرم های بالغ در آنجا نگهداری شده، وصل می شوند.

عمل بازگردانی وازکتومی معمولا در یک مرکز عمل های جراحی سرپایی یا بخش عمل سرپایی بیمارستان انجام می شود. جراح می تواند از بیهوشی عمومی نیز استفاده کند.

برای بازگردانی وازکتومی، جراح برش کوچکی در کنار کیسه بیضه خواهد زد و دو انتهای بسته شده رگ های وابران را پیدا خواهد کرد. سپس نمونه مایعی از نزدیک ترین انتها به بیضه گرفته خواهد شد تا وجود اسپرم در آن بررسی شود. اگر اسپرم در مایع یافت شود، دو انتهای بسته شده رگ های وابران می توانند دوباره به هم وصل شوند.

بسیاری پزشکان این بازگردانی را از طریق روشی ریز جراحی (microsurgical) انجام خواهند داد. در اینجا، از یک میکروسکوپ پر قدرت جهت بزرگ نمایی دو انتهای رگ های وابران استفاده می شود. این کار جراح را قادر می سازد تا از بخیه های کوچک تری (به کوچکی یک مژه) استفاده کند و سبب کمتر شدن جای زخم می شود.

روش جراحی میکروسکوپیک در 75 تا 99 درصد از عمل های بازگردانی، اسپرم ها را به منی باز می گرداند. اگر هیچ اسپرمی در مایع منی یافت نشود، انسدادی در اپیدیدیم یا رگ های وابران وجود دارد. جراح برای حل این مشکل با وصل کردن قسمت بالایی رگ های وابران به اپیدیدیم این انسداد را دور می زند. این فرایند شامل درگیری بیشتری می باشد اما احتمال موفقیتی تقریبا یکسان با بازگردانی استاندارد وجود دارد. بهبود از عمل بازگردانی معمولا 1 تا 3 هفته به طول می انجامد.

همانند وازکتومی در این عمل نیز وجود عوارض ناشی از عمل ممکن می باشد. بسیاری از مردانی که تحت عمل بازگردانی وازکتومی قرار گرفته اند ناراحتی هایی مشابه یا کمتر نسبت به دوران بهبودی پس از وازکتومی را بیان می کنند.

به طور میانگین، دستیابی به بارداری یک سال بعد از عمل بازگردانی وازکتومی به طول می انجامد. با این حال، یک بازگردانی موفق (برگشت دوباره اسپرم به مایع منی) تضمین کننده بارداری نمی باشد.

در صورتی که بازگردانی مدت کوتاهی پس از عمل وازکتومی انجام شود، احتمال بازگشت باروری و بارداری در بالاترین میزان خود قرار می گیرد. احتمال بازگشت باروری و بارداری همگام با افزایش زمان بین عمل وازکتومی و عمل بازگردانی آن، کاهش می یابد.

هزینه عمل وازکتومی مردان چقدر است؟

تا پیش از سال 90 وازکتومی برای مردان بالای 50 سال که دو فرزند داشتند، به طور رایگان انجام میشد. اما اکنون هزینه عمل وازکتومی مردان به صورت آزاد، حدود 1.5 میلیون تومان است.

شرایط عمل وازکتومی

چه کسانی می توانند وازکتومی کنند؟ به طور کلی عمل وازکتومی بر اساس انتخاب فرد انجام می شود. اما پزشکان معمولان برای افراد کمتر از 50 سال و همچنین کسانی که فرزندی ندارند یا فقط 1 فرزند دارند، این عمل را توصیه نمی کنند. توصیه می شود پیش از عمل وازکتومی آقایان، حتما با همسر و همچنین مشاور خانواده مشورت کنید.

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.