دلایل و علائم بالا رفتن کراتینین خون چیست؟

آخرین بروزرسانی: 9 خرداد 1402

در این مقاله می خوانید
کراتینین نوعی مولکول زائد شیمیایی است که در نتیجه ی متابولیسم ماهیچه ای تولید می ‌شود. در این مقاله به بررسی علائم بالا بودن کراتینین و همچنین دلایل بالا رفتن کراتینین خون می پردازیم.

کراتینین حاصل مولکول بسیار مهمی به نام کراتین است که نقش به سزایی در تولید انرژی در ماهیچه ها دارد. هر روز تقریباً 2 درصد از کراتین بدن به کراتینین تبدیل می ‌شود.

کراتینین توسط جریان خون به سمت کلیه ها حمل می ‌شود. کراتینین سپس توسط کلیه ها پاکسازی شده و از طریق ادرار دفع می ‌شود. به دلیل ثابت بودن حجم ماهیچه ها در بدن، تولید کراتینین در بدن نیز بدون تغییر خواهد ماند.

چرا میزان کراتینین خون باید بررسی شود؟

کلیه ها میزان کراتینین خون را در سطح نرمال نگه می دارند. از این‌ رو میزان کراتینین نمایانگر عملکرد کلیه ها است. بالا بودن میزان کراتینین حاکی از اختلال در عملکرد کلیه یا بیماری های کلیوی است.

آسیب به کلیه ها بنا به هر دلیلی باعث افزایش سطح کراتینین در خون خواهد شد. این امر به خاطر عدم دفع کراتینین توسط کلیه اتفاق می افتد. بالا بودن غیر طبیعی میزان کراتینین که به وسیله آزمایش خون مشخص می ‌شود، می ‌تواند حاکی از نارسایی های کلیه باشد.

میزان دقیق تر عملکرد کلیه از طریق محاسبه میزان کراتینین پاک‌ سازی شده بدن توسط کلیه، ارزیابی می ‌شود. دفع کراتینین را می ‌توان با استفاده از سطح کراتینین سرم، وزن و سن بیمار به کمک فرمول محاسبه کرد.

در این فرمول سن بیمار را از 140 کم کرده و در وزن بیمار ضرب می کنیم (در زنان در 0.85 ضرب می ‌شود)، سپس حاصل را بر 72 تقسیم و در سطح کراتینین سرم به میلی گرم/ دسی لیتر ضرب می‌ کنیم.

دفع کراتینین همچنین از طریق جمع آوری نمونه ادرار در 24 ساعت و سپس گرفتن نمونه خون به روش مستقیم نیز قابل ارزیابی است. دفع نرمال کراتینین در زنان 128-88 میلی گرم/ دقیقه است و در مردان بین 97 الی 137 میلی گرم/دقیقه است. البته سطح نرمال در آزمایشگاه های مختلف متغیر است.

سطح اوره نیتروژن خون نیز یکی دیگر از نمایانگر های عملکرد کلیه است. اوره یکی از فراورده های متابولیکی است. به طور کلی نسبت اوره به کراتینین در مقایسه با سطح کراتینین به تنهایی، اطلاعات دقیق تری در مورد عملکرد کلیه و علل اصلی آن ارائه می‌ دهد. دی هیدراته شدن بدن (کاهش میزان آب و مایعات بدن) نیز می ‌تواند باعث افزایش سطح اوره خون شود.

سطح نرمال کراتینین خون

سطح نرمال کراتینین خون در مردان حدود 0.6 الی 1.2 mg/ dL است، در حالی که این میزان در زنان حدود 0.5 الی 1.1 mg/ dL است. (در سيستم‌ متريک، هر میلی گرم برابر با یک هزارم گرم است و هر دسی لیتر نیز برابر با یک دهم لیتر است). سطح نرمال کراتینین در افرادی که دارای یک کلیه هستند حدود 1.8 یا 1.9 است.

آزمایش کراتینین

⚠ توجه

  • افزایش سطح کراتینین تا 2.0 یا بیشتر در کودکان و 5.0 یا بیشتر در بزرگسالان حاکی از اختلالات شدید کلیوی است.
  • استفاده از دستگاه دیالیز به منظور پاک‌ سازی خون به عوامل مختلفی از جمله سطح اوره، کراتینین و پتاسیم بستگی دارد.

علائم ناشی از سطح بالای کراتینین

علائماختلالات کلیوی بسیار متفاوت هستند و به طورکلی وابسته به سطح کراتینین خون نیست. آنها عموما با سطح کراتینین در خون ارتباط ندارند. در برخی افراد دیگر علائم مختلف بیماری های کلیوی بسته به علل بیماری ممکن است بروز کنند، که شامل موارد زیر می ‌شوند:

  • احساس دی هیدراته شدن
  • خستگی
  • ورم
  • نفس تنگی
  • سرگیجه
  • حالت تهوع و استفراغ
  • خشکی پوست

علل افزایش سطح کراتینین خون

هرگونه اختلال در عملکرد کلیه باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. به همین دلیل تشخیص به موقع عامل اختلال کلیه بسیار مهم است و در نتیجه درمان آن راحت تر است.

فشار خون بالا و دیابت از مهم‌ ترین عوامل بیماری های کلیوی شدید در بزرگسالان هستند. برخی دیگر از عوامل افزایش سطح کراتینین خون عبارتند از:

  • برخی دارو ها مانند سايمتيدين‌
  • مصرف زیاد گوشت و لبنیات به صورت موقت باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. از این رو مواد غذایی نیز در تغییر سطح کراتینین از نقش بسیار مهمی برخوردار است.
  • عفونت کلیه و همچنین عفونت مجاری ادراری

سطح کراتینین خون در چه کسانی بالا یا پایین است؟

  • سطح کراتینین خون در جوانان ورزشکار و افراد میان ‌سال نسبت به بقیه افراد بالاتر است.
  • سطح کراتینین خون در افراد پیر نسبت به سطح نرمال پایین تر است. در کودکان نیز سطح نرمال کراتینین بسته به رشد ماهیچه ها حدود 0.2 یا بیشتر است.
  • در افراد مبتلا به سو تغذیه، کمبود وزن شدید و بیماری های طولانی هستند، ماهیچه ها به مرور زمان تحلیل می روند و به همین دلیل سطح کراتینین آن ‌ها نسبت به سنشان بسیار پایین خواهد بود.

 

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر احمد سه شنبه ۹ خرداد ۲( 9 ماه پیش) تعداد بازدید: 117 مشاهده پرسش
    سلام برادر من حدود سه سال پیش پیوند کلیه شده الان کراتینش رفته رو عدد 3هر روز یه مدتی هست ضعیف شده خیلی لاغر شده هر روز مریضه بی حاله معده درد داه حالت تهوع داره غذاش کم شده میخواستم بدونم علتش چیه
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۹ خرداد ۲( 9 ماه پیش)
      سلام لطفا با همکار نفرولوژیست مشورت کنید
  • تصویر کاربر مرتضی یکشنبه ۱۴ اسفند ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 177 مشاهده پرسش
    باسلام بنده مادرم ۷۶ساله هستند با ناراحتی قلبی وفشار بالا که با دارو کنترل میشه مدت ۵ساله که کراتینشون ۲/۷وپتاسیم هم ۶واوره هم ۶۰میباشد و این مدت ۵سال تغییری نکرد اورولوژییت با آزمایش و سونوگرافی گفتند بعلت افزایش سنه که ثابت میمونه فقط چمد قرص ویتامینه وآمپول خون ساز نوشتند شما لطفا نظرتون رو در این خصوص اعلام بفرمایید
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۴ اسفند ۱( 1 سال پیش)
      سلام کنترل فشار،اصلاح تغذیه و سبک زندگی،مصرف دارو
  • تصویر کاربر رامین پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 218 مشاهده پرسش
    باسلام و عرض ادب
    بند یک کلیه دارم یکی از کلیه هام به دلیل وجود Rcc داخل کپسول تخلیه شده . بعد عمل به مرور کراتینین خون از ۲ به ۱/۷و۱/۲ کاهش و الان طی آزمایشات بین ۱/۲و۱/۵ متغیر هست با توجه به تغذیه . سوال اینکه میتوان با یک کلیه سی تی اسکن با تزریق انجام داد .
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱( 1 سال پیش)
      سلام در صورتیکه کراتینین نرمال باشد با تزریق سرم لازیکس قبل از تصویر برداری
  • تصویر کاربر مقبل یکشنبه ۱۴ اسفند ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 149 مشاهده پرسش
    با سلام
    پسر ۲۱ ساله هستم
    در ازمایشم کراتین ۱.۶ نشان داده شده
    Blood Urea Nitrogen 23.3
    نشان داده شده..لطفا علت را بیان کنید
    و خطرناکه ؟؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۴ اسفند ۱( 1 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر حسین سه شنبه ۲۰ دی ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 160 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید پدرکلیه اش سنگ ۷ میل داره دیابت دارن اوره بدنش بالاس کراتین گراید ۲ نیم پا ها ورم داره الان حالت طبیعی نداره سن ۸۳
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۲۰ دی ۱( 1 سال پیش)
      سلام به همکاران نفرولوژیست مراجعه کنید
  • تصویر کاربر ali0098 دوشنبه ۲۸ آذر ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 149 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر ببخشید هزینه عمل جراحی واسه برداشتن پرده آلت و بزرگ کردن سایز آلت و درمان کجی و همچین قطر حدودا چقدر میشه؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۲۸ آذر ۱( 1 سال پیش)
      سلام ابتدا باید معاینه شوید ولی حدود ۳۵ تومان
  • تصویر کاربر درسا دوشنبه ۱۲ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 736 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر دختر من ۹ سالش هست ازمایش کراتین 1.06 هست ایا مشکل داره ؟ مرسی پاسخگو باشید
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۲ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام خیر
  • تصویر کاربر زهرا پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 461 مشاهده پرسش
    باسلام و احترام خدمت شما پزشک محترم
    دکتر من چند روز پیش آزمایش دادم که درآن کمی کراتین بالا نشان داده سونو هم رفتم که گفتم کمی دیواره ی کلیه ها نازک شده خواستم بپرسم علت چیست.لطفا راهنماییم کنین
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش)
      سلام علل مختلفی دارد فشار خون،دیابت و ...
  • تصویر کاربر مجید پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 562 مشاهده پرسش
    سلام .جناب دکتر ازمایش دادم کراتینین خونم ۱/۴ شده بنظرتون مشکلی چیزی هست . من خودم ورزش قدرتی هم کار میکنم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش)
      سلام نیاز به دارو و رژیم دارید
  • تصویر کاربر شکرپور جمعه ۱ مرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 809 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر
    خانمی 80 ساله حدود 5 ماه دچار عفونت شدید کلیه و مجاری ادراری شده است بعد از بستری در بیمارستان و دریافت انتی بیوتیک مشخص شد که کراتنین خون بالا دارن و در اخرین ازمایش عدد ان را4.48 نشان داده است لطفا راهنمایی کنید که یرای کاهش ان چه دارویی مصرف شود و چه رژیم غذایی رعایت شود.ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱ مرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام تجویز دارو از طریق سایت امکانپذیر نیست
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر