دلایل و علائم بالا رفتن کراتینین خون چیست؟

آخرین بروزرسانی: 9 خرداد 1402

در این مقاله می خوانید
کراتینین نوعی مولکول زائد شیمیایی است که در نتیجه ی متابولیسم ماهیچه ای تولید می ‌شود. در این مقاله به بررسی علائم بالا بودن کراتینین و همچنین دلایل بالا رفتن کراتینین خون می پردازیم.

کراتینین حاصل مولکول بسیار مهمی به نام کراتین است که نقش به سزایی در تولید انرژی در ماهیچه ها دارد. هر روز تقریباً 2 درصد از کراتین بدن به کراتینین تبدیل می ‌شود.

کراتینین توسط جریان خون به سمت کلیه ها حمل می ‌شود. کراتینین سپس توسط کلیه ها پاکسازی شده و از طریق ادرار دفع می ‌شود. به دلیل ثابت بودن حجم ماهیچه ها در بدن، تولید کراتینین در بدن نیز بدون تغییر خواهد ماند.

چرا میزان کراتینین خون باید بررسی شود؟

کلیه ها میزان کراتینین خون را در سطح نرمال نگه می دارند. از این‌ رو میزان کراتینین نمایانگر عملکرد کلیه ها است. بالا بودن میزان کراتینین حاکی از اختلال در عملکرد کلیه یا بیماری های کلیوی است.

آسیب به کلیه ها بنا به هر دلیلی باعث افزایش سطح کراتینین در خون خواهد شد. این امر به خاطر عدم دفع کراتینین توسط کلیه اتفاق می افتد. بالا بودن غیر طبیعی میزان کراتینین که به وسیله آزمایش خون مشخص می ‌شود، می ‌تواند حاکی از نارسایی های کلیه باشد.

میزان دقیق تر عملکرد کلیه از طریق محاسبه میزان کراتینین پاک‌ سازی شده بدن توسط کلیه، ارزیابی می ‌شود. دفع کراتینین را می ‌توان با استفاده از سطح کراتینین سرم، وزن و سن بیمار به کمک فرمول محاسبه کرد.

در این فرمول سن بیمار را از 140 کم کرده و در وزن بیمار ضرب می کنیم (در زنان در 0.85 ضرب می ‌شود)، سپس حاصل را بر 72 تقسیم و در سطح کراتینین سرم به میلی گرم/ دسی لیتر ضرب می‌ کنیم.

دفع کراتینین همچنین از طریق جمع آوری نمونه ادرار در 24 ساعت و سپس گرفتن نمونه خون به روش مستقیم نیز قابل ارزیابی است. دفع نرمال کراتینین در زنان 128-88 میلی گرم/ دقیقه است و در مردان بین 97 الی 137 میلی گرم/دقیقه است. البته سطح نرمال در آزمایشگاه های مختلف متغیر است.

سطح اوره نیتروژن خون نیز یکی دیگر از نمایانگر های عملکرد کلیه است. اوره یکی از فراورده های متابولیکی است. به طور کلی نسبت اوره به کراتینین در مقایسه با سطح کراتینین به تنهایی، اطلاعات دقیق تری در مورد عملکرد کلیه و علل اصلی آن ارائه می‌ دهد. دی هیدراته شدن بدن (کاهش میزان آب و مایعات بدن) نیز می ‌تواند باعث افزایش سطح اوره خون شود.

سطح نرمال کراتینین خون

سطح نرمال کراتینین خون در مردان حدود 0.6 الی 1.2 mg/ dL است، در حالی که این میزان در زنان حدود 0.5 الی 1.1 mg/ dL است. (در سيستم‌ متريک، هر میلی گرم برابر با یک هزارم گرم است و هر دسی لیتر نیز برابر با یک دهم لیتر است). سطح نرمال کراتینین در افرادی که دارای یک کلیه هستند حدود 1.8 یا 1.9 است.

آزمایش کراتینین

⚠ توجه

  • افزایش سطح کراتینین تا 2.0 یا بیشتر در کودکان و 5.0 یا بیشتر در بزرگسالان حاکی از اختلالات شدید کلیوی است.
  • استفاده از دستگاه دیالیز به منظور پاک‌ سازی خون به عوامل مختلفی از جمله سطح اوره، کراتینین و پتاسیم بستگی دارد.

علائم ناشی از سطح بالای کراتینین

علائماختلالات کلیوی بسیار متفاوت هستند و به طورکلی وابسته به سطح کراتینین خون نیست. آنها عموما با سطح کراتینین در خون ارتباط ندارند. در برخی افراد دیگر علائم مختلف بیماری های کلیوی بسته به علل بیماری ممکن است بروز کنند، که شامل موارد زیر می ‌شوند:

  • احساس دی هیدراته شدن
  • خستگی
  • ورم
  • نفس تنگی
  • سرگیجه
  • حالت تهوع و استفراغ
  • خشکی پوست

علل افزایش سطح کراتینین خون

هرگونه اختلال در عملکرد کلیه باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. به همین دلیل تشخیص به موقع عامل اختلال کلیه بسیار مهم است و در نتیجه درمان آن راحت تر است.

فشار خون بالا و دیابت از مهم‌ ترین عوامل بیماری های کلیوی شدید در بزرگسالان هستند. برخی دیگر از عوامل افزایش سطح کراتینین خون عبارتند از:

  • برخی دارو ها مانند سايمتيدين‌
  • مصرف زیاد گوشت و لبنیات به صورت موقت باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. از این رو مواد غذایی نیز در تغییر سطح کراتینین از نقش بسیار مهمی برخوردار است.
  • عفونت کلیه و همچنین عفونت مجاری ادراری

سطح کراتینین خون در چه کسانی بالا یا پایین است؟

  • سطح کراتینین خون در جوانان ورزشکار و افراد میان ‌سال نسبت به بقیه افراد بالاتر است.
  • سطح کراتینین خون در افراد پیر نسبت به سطح نرمال پایین تر است. در کودکان نیز سطح نرمال کراتینین بسته به رشد ماهیچه ها حدود 0.2 یا بیشتر است.
  • در افراد مبتلا به سو تغذیه، کمبود وزن شدید و بیماری های طولانی هستند، ماهیچه ها به مرور زمان تحلیل می روند و به همین دلیل سطح کراتینین آن ‌ها نسبت به سنشان بسیار پایین خواهد بود.

 

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر محمد شنبه ۲۴ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 711 مشاهده پرسش
    سلام من مدت چهار ماه است که متوجه شدم کراتین خونم ۱/۶ است چندین بار ازمایش دادم بعضی وقتها ۱/۴ بعضی وقتها وقتی با نوشیدن اب قبل ازمایش ۱/۳ میشه چند روز پیش ازمایشم ناشتا ۱/۶ بود با توجه به اینکه در این چند ماه روزی یک عدد قرص نفرویت مصرف کردم و نمک و‌گوشت هم مصرف نمیکنم احتمال پیشرفت بیماری هست؟ودر کل ایا در صورتی که رژیم غذایی رو رعایت کنم احتمال افزایش کراتین هست ؟ در ضمن هیچ بیماری هم ندارم
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۲۴ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر وحید شنبه ۲۴ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 322 مشاهده پرسش
    عرض ادب
    من ۱۵ سال هست بخاطر رماتیسم ستون فقرات دیکلوفناک در دوز روزی ۷۵ تا ۱۰۰ میل نصرف میکنم و در جریانم دیکلوفناک باعث بالا رفتن کراتین خون میشود.آزمایشم در دوهفته پیش ۱.۲۷ بود سطح کراتین
    با توجه به شرایطم آیا نرمال هست جناب‌دکتر؟!
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۲۴ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام بله نرمال است
  • تصویر کاربر کا جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 292 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت دکتر عزیز میخواستم بدونم متادون یا تریاک به صورت خوردنی آسیب به کلیه یا تاثیر بر کراتینه دارد
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام در دوز پایین خیر
  • تصویر کاربر احسان شنبه ۱۰ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 308 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر،من چند روز پیش آزمایش کراتین و پروتئین دادن و کراتین 1.6 و پروتئین نرمال بود و کلیه هام پروتئین دفع نمیکنن ، سوالی که داشتم اینه که باوجود اینکه من دفع پروتئین ندارم چرا کراتین خونم بالاست و آیا ارتباطی با هم دارن (افزایش کراتین و پروتئین) و افزایش کراتین علل دیگه هم دارد یا نه .
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۰ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر مونا پنجشنبه ۳ مهر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 825 مشاهده پرسش
    مامان من كراتينش ٤ هست و چون انگشت پاش زخم شده دكتر قرص گلوكزاسيلين ٥٠٠ هر ٦ ساعت داده آيا اين قرص باعث بالا رفتن كراتنين مي شود؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳ مهر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام خیر
  • تصویر کاربر امید جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 353 مشاهده پرسش
    با سلام و عرض ادب جناب دکتر ناطق.
    آقایی ۴۴ ساله هستم با وزن ۸۸ و قد ۱۸۰. مدتی است که کراتینین خونم بالاست بین ۱.۳و ۲ نوسان دارد و بقیه ازمایشات مربوط به کلیه نرماله. و قرص نفروویت و آلوپرینول روزی یکی مصرف میکنم. نظر حضرتعالی در این زمینه چیست؟ ممنون میشم که راهنمایی بفرمایید. با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت اقدام کنید
  • تصویر کاربر سعید جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 424 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر، من 33سالمه، تازه آزمایش دادم گفتن کراتینت 1.34هست،ایا خیلی بالاست؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام خیر
  • تصویر کاربر محسن یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 770 مشاهده پرسش
    سلام اقاي دکتر خسته نباشيد الان چند ماه هست که عفونت شديد مجراي ادراري دارم که سوزش و درد دارم ازمايش پروستات دادم که توي ازمايش خون 0.54 نشون داده و در سونوگرافي پروستات حجمش نرمال هست که 19 سي سي بود و اقاي دکتر بهم پروترال و ترازوسين و فلوکونازول150وتاوانکس 750 داده تا يکماه بايد بخورم ازيک طرف پيوند کليه کردم 21 ساله کراتينمبين 1.7تا2وگاهي به يک ميايدم درسونوگرافي پيوند هيدرونفروز يافت شده قندم همش 70تا80 هستش چربي هم ندارم بخاطر منژيت 3 ماه سوند بوده کشت ادرار دادم باکتري وجود داشت و يک پروتين مثبت نشون داده درضمن کمرم و لگنهام و کشاله ران چپ و کل پاي چپ و لگن درد شديد ي ميگيره مخصوصا روزهها طوري که نميتونم سرپا وايستم يا راه برم من 46 ساله هستم و متاهلم و اسپرم با سوزش همراه هست و بيرون نمياد تا الان گوشت قرمزوحبوبات نخوردم فقط مرغ و ماهي بيشترميوه و اجيل ميخورم ميخوام بدونم ايا من التهاب پروستات دارم وايا اين داروهها رو لازمه که بخورم ؟ ادرارم شبها خيلي راحت مياد ولي روزهها کم مياد و اخرش دوشاخه ميشوداب زیاد میخورم. با سپاس
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت اقدام کنید
  • تصویر کاربر وحید یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 761 مشاهده پرسش
    سلام، ببخشید من پنج ماه کراتین مصرف میکردم با بارگیری اولیه، برا بدنسازی، یک ماه قطع کردم، بعد این یک ماه ازمایش دادم که میزان کراتینینم 1.6و اوره49بود، نظرتونو خواستم بپرسم، اینکه میتونم ورزشمو ادامه بدم با مکمل های دیگه، یا اینکه کراتینم مصرف کنم با دوز پایین تر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام مصرف کراتین را قطع کنید و دارو برای تقویت کلیه مصرف کنید
  • تصویر کاربر عزت یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 472 مشاهده پرسش
    من مدت 25 سال است که دفع پروتئین دارم 3500 وآزمایش آخر کراتین روی 2.4 رفت باید چه کنم لطفا مرا راهنمایی کنید ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت اقدام کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر