دلایل و علائم بالا رفتن کراتینین خون چیست؟

آخرین بروزرسانی: 9 خرداد 1402

در این مقاله می خوانید
کراتینین نوعی مولکول زائد شیمیایی است که در نتیجه ی متابولیسم ماهیچه ای تولید می ‌شود. در این مقاله به بررسی علائم بالا بودن کراتینین و همچنین دلایل بالا رفتن کراتینین خون می پردازیم.

کراتینین حاصل مولکول بسیار مهمی به نام کراتین است که نقش به سزایی در تولید انرژی در ماهیچه ها دارد. هر روز تقریباً 2 درصد از کراتین بدن به کراتینین تبدیل می ‌شود.

کراتینین توسط جریان خون به سمت کلیه ها حمل می ‌شود. کراتینین سپس توسط کلیه ها پاکسازی شده و از طریق ادرار دفع می ‌شود. به دلیل ثابت بودن حجم ماهیچه ها در بدن، تولید کراتینین در بدن نیز بدون تغییر خواهد ماند.

چرا میزان کراتینین خون باید بررسی شود؟

کلیه ها میزان کراتینین خون را در سطح نرمال نگه می دارند. از این‌ رو میزان کراتینین نمایانگر عملکرد کلیه ها است. بالا بودن میزان کراتینین حاکی از اختلال در عملکرد کلیه یا بیماری های کلیوی است.

آسیب به کلیه ها بنا به هر دلیلی باعث افزایش سطح کراتینین در خون خواهد شد. این امر به خاطر عدم دفع کراتینین توسط کلیه اتفاق می افتد. بالا بودن غیر طبیعی میزان کراتینین که به وسیله آزمایش خون مشخص می ‌شود، می ‌تواند حاکی از نارسایی های کلیه باشد.

میزان دقیق تر عملکرد کلیه از طریق محاسبه میزان کراتینین پاک‌ سازی شده بدن توسط کلیه، ارزیابی می ‌شود. دفع کراتینین را می ‌توان با استفاده از سطح کراتینین سرم، وزن و سن بیمار به کمک فرمول محاسبه کرد.

در این فرمول سن بیمار را از 140 کم کرده و در وزن بیمار ضرب می کنیم (در زنان در 0.85 ضرب می ‌شود)، سپس حاصل را بر 72 تقسیم و در سطح کراتینین سرم به میلی گرم/ دسی لیتر ضرب می‌ کنیم.

دفع کراتینین همچنین از طریق جمع آوری نمونه ادرار در 24 ساعت و سپس گرفتن نمونه خون به روش مستقیم نیز قابل ارزیابی است. دفع نرمال کراتینین در زنان 128-88 میلی گرم/ دقیقه است و در مردان بین 97 الی 137 میلی گرم/دقیقه است. البته سطح نرمال در آزمایشگاه های مختلف متغیر است.

سطح اوره نیتروژن خون نیز یکی دیگر از نمایانگر های عملکرد کلیه است. اوره یکی از فراورده های متابولیکی است. به طور کلی نسبت اوره به کراتینین در مقایسه با سطح کراتینین به تنهایی، اطلاعات دقیق تری در مورد عملکرد کلیه و علل اصلی آن ارائه می‌ دهد. دی هیدراته شدن بدن (کاهش میزان آب و مایعات بدن) نیز می ‌تواند باعث افزایش سطح اوره خون شود.

سطح نرمال کراتینین خون

سطح نرمال کراتینین خون در مردان حدود 0.6 الی 1.2 mg/ dL است، در حالی که این میزان در زنان حدود 0.5 الی 1.1 mg/ dL است. (در سيستم‌ متريک، هر میلی گرم برابر با یک هزارم گرم است و هر دسی لیتر نیز برابر با یک دهم لیتر است). سطح نرمال کراتینین در افرادی که دارای یک کلیه هستند حدود 1.8 یا 1.9 است.

آزمایش کراتینین

⚠ توجه

  • افزایش سطح کراتینین تا 2.0 یا بیشتر در کودکان و 5.0 یا بیشتر در بزرگسالان حاکی از اختلالات شدید کلیوی است.
  • استفاده از دستگاه دیالیز به منظور پاک‌ سازی خون به عوامل مختلفی از جمله سطح اوره، کراتینین و پتاسیم بستگی دارد.

علائم ناشی از سطح بالای کراتینین

علائماختلالات کلیوی بسیار متفاوت هستند و به طورکلی وابسته به سطح کراتینین خون نیست. آنها عموما با سطح کراتینین در خون ارتباط ندارند. در برخی افراد دیگر علائم مختلف بیماری های کلیوی بسته به علل بیماری ممکن است بروز کنند، که شامل موارد زیر می ‌شوند:

  • احساس دی هیدراته شدن
  • خستگی
  • ورم
  • نفس تنگی
  • سرگیجه
  • حالت تهوع و استفراغ
  • خشکی پوست

علل افزایش سطح کراتینین خون

هرگونه اختلال در عملکرد کلیه باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. به همین دلیل تشخیص به موقع عامل اختلال کلیه بسیار مهم است و در نتیجه درمان آن راحت تر است.

فشار خون بالا و دیابت از مهم‌ ترین عوامل بیماری های کلیوی شدید در بزرگسالان هستند. برخی دیگر از عوامل افزایش سطح کراتینین خون عبارتند از:

  • برخی دارو ها مانند سايمتيدين‌
  • مصرف زیاد گوشت و لبنیات به صورت موقت باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. از این رو مواد غذایی نیز در تغییر سطح کراتینین از نقش بسیار مهمی برخوردار است.
  • عفونت کلیه و همچنین عفونت مجاری ادراری

سطح کراتینین خون در چه کسانی بالا یا پایین است؟

  • سطح کراتینین خون در جوانان ورزشکار و افراد میان ‌سال نسبت به بقیه افراد بالاتر است.
  • سطح کراتینین خون در افراد پیر نسبت به سطح نرمال پایین تر است. در کودکان نیز سطح نرمال کراتینین بسته به رشد ماهیچه ها حدود 0.2 یا بیشتر است.
  • در افراد مبتلا به سو تغذیه، کمبود وزن شدید و بیماری های طولانی هستند، ماهیچه ها به مرور زمان تحلیل می روند و به همین دلیل سطح کراتینین آن ‌ها نسبت به سنشان بسیار پایین خواهد بود.

 

دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر m.m یکشنبه ۶ مرداد ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 295 مشاهده پرسش
    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما مجبور شدم سئوال مجدد مطرح کنم آقای دکتر من برای فشار بالا به متخصص داخلی مراجعه کردم که با دادن آزمایش گفتن کراتین و اوره بالا دارم میخواستم ببینم باید به متخصص کلیه هم مراجعه کنم یا نه وآیا دلیل بیحال بودن هنگام شب میتونه این باشه یا نه تو آزمایش کراتین1.10 اوره 45 و اوره اسید 6.8 بوده دارویی که استفاده میکنم لوزاتن متورال و هیدروکلروتیازید هستش سنم هم 43 با تشکر فراوان از شما.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۶ مرداد ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،ازمایشات شما نرمال است
  • تصویر کاربر m.m یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 253 مشاهده پرسش
    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما،آقای دکتر من برای داشتن فشار بالا متخصص داخلی مراجعه کردم آزمایش انجام دادم گفتن کراتین و اوره بالا دارم میخواستم ببینم آیا لازمه متخصص کلیه مراجعه کنم وآیا دلیل بیحالی که دارم میتونه این باشه تو آزمایش اوره 45 کراتین 1.10 و اسید اوره 6.8 بوده دارویی که استفاده میکنم هیدروکلروتیازید لوزاتن و متوراله سنمم 43 با تشکر از شما
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،ازمایش اوره و کراتینین شما نرمال است
  • تصویر کاربر Kasra یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 281 مشاهده پرسش
    سلام آزمایشات دفع کراتین بالا را نشان داده موقع ادرار دردو درد زیر دل و اینکه ادرار به سختی با درد و سوزش دارم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر مطلبی یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 381 مشاهده پرسش
    با عرض سلام خدمت دکتر عزیز
    در ازمایش بنده (فایل پیوست) سطح کراتینین خون به 1.53 رسیده، آیا مشکل حادی وجود دارد؟ چه توصیه هایی می فرمایید؟ با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۳۰ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،کراتینین شما بالاتر از حد نرمال است مصرف گوشت قرمز را قطع کنید یک ازمایش ادرار از نظر بررسی دفع پروتئین در ادرار انجام داده و با جواب ان به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر pariss چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 492 مشاهده پرسش
    با سلام..طبق آزمايش و سونوگرافى زائده اى بسيار ريز در كليه ى سمت راستم ديده شده..از طرفى در چكاب خون هم كراتين خونم بالا گزارش شده ،، نگرانم ..در ضمن فيتنس كار ميكنم و مكمل ورزشى هم استفاده ميكنم..راهنمايى بفرماييد ممنون ميشم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا عکس ازمایش و سونوگرافی خود را برایم ارسال کنید
  • تصویر کاربر حسن چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 366 مشاهده پرسش
    من كليه ام سنك سازه تا حالا دو بار utl شدم و هم اكنون ايران نيستم مقداري درد در ناحيه بايين شكم دارم ميترسم دوباره سنك در لوله هام باشه و كليه هام نفروز كرده باشد جكونه ميتوانم بفهمم بدون ازمايش كراتينم بالا رفته يا خير و اذا نفروز دارم يا خير
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      تعیین کراتینین فقط با ازمایش است هیدرونفروز نیز با سونوگرافی مشخص میشود
  • تصویر کاربر رؤیا چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 265 مشاهده پرسش
    با سلام و وقت بخیر خدمت جناب دکتر من دختر سی ساله ی مجردی هستم که تقریبا از 4 سال پیش با ریزش قطره ای ادرار به بی اختیاری کامل ادراری رسیدم و ضمن بی اختیاری شدید ادراری سوزش های شدید قبل از ریزش ادرار هم دچار شدم که فقط میتونم با گریه خودمو آروم کنم و الا در طول مدت درمانم زیر نظر دکتر اورولوژم با هیچ دارویی ذره ای تسکین و بهبود برای من حاصل نشد سال 95 نوار مثانه و سیستوسکوپی انجام دادم و گفتن خدا را شکر مشکل داخلی ندارید و شما فقط مثانه تون عصبیه و با کوچکترین ناراحتی این سوزش ها شروع میشه و درست هم میگن ولی بی اختیاریم دیگه ربطی به اعصابم نداره و هیچ کنترلی سرش ندارم میشه از شما خواهش کنم بفرمائید آیا برای این مشکل من آیا درمانی هم وجود داره با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۲۶ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا با نوار مثانه به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر حسین جمعه ۲۱ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 291 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر پدر من سنش 74 ساله تمام دکترا بردمشون آزمایش کلی که میگیرن میگه کراتین خونشون بالاست و همیشه میگه احساس خستگی دارم و حالت تهوع داره تو رو به امام حسین راهنماییم کنید باید چه اقداماتی باید انجام بدم یه زمانی هم مشکل پرستات داشتن الان بهترن
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۱ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا به همکاران نفرولوژیست(متخصص داخلی فوق کلیه)مراجعه کنید
  • تصویر کاربر علیرضا سه شنبه ۱۸ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 637 مشاهده پرسش
    باسلام دکتر نزدیک2سالی است وقتی نزدیکی میکنم به انزال که میرسم هیچ لذتی نمیبرم .درمان چیست ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۱۸ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر علی جمعه ۲۱ تیر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 276 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکترشصت سال سن دارم، دوبار ازمایش دادم ودفع کراتین داشتم1/4،قند ندارم، فشار خون هم ندارم، پروستات هم ندارم.
    قرص چربی و تیرویید میخوردم و جدیدا دو قرص جهت کم کردن تعدد ادرار بهم دادن، مشکل خاصی در حال حاضر ندارم، خواهشا راهنمایی بفرمایید، سپاسگزارم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۱ تیر ۹۸( 4 سال پیش)
      سلام،لطفا به همکاران نفرولوژیست مراجعه کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر