دفع سنگ کلیه فوری و قطعی

آخرین بروزرسانی: 4 اسفند 1402

در این مقاله می خوانید
سنگ‌های کلیه از کریستاله شدن مواد معدنی در کلیه ساخته میشوند. وجود این سنگها در مجاری ادراری میتواند دردهای ملایم تا نسبتا شدیدی را بهمراه داشته باشد. بسیاری از این سنگها را میتوان در خانه دفع کرد، اما بعضی از آنها نیاز به جراحی سنگ کلیه دارند. در نتیجه اولین کار مراجعه به یک متخصص کلیه است تا اندازه و نوع سنگ مشخص شود.

درمان درد سنگ کلیه فوری

بهترین دارو برای درمان درد سنگ کلیه فوری در منزل تا زمان دفع سنگ استفاده از شیاف دیکلوفناک است (بدون نسخه). زیر در هر حال تا زمان دفع سنگ چه به صورت طبیعی درد وجود دارد. 
برای اطلاع از راه های دفع سریع سنگ از حالب میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید:

درمان فوری سنگ کلیه

دفع سریع سنگ کلیه با استفاده از روش زیر:

از کجا بفمیم سنگ کلیه دفع شده

در غالب موارد شخص متوجه دفع سنگ میشود اما این امکان هم وجود دارد که دفع سنگ بدون آن که علامتی در بیمار ایجاد کند انجام شود. از علائم دفع شدن سنگ می‌توان به کاهش درد و سوزش بیمار، کاهش کراتینین در آزمایش خون و رفع ورم کلیه (هیدرونفروز) در سونوگرافی اشاره کرد. توجه به این نکته ضروری است که علائم سنگ مانند درد، تهوع و سوزش ادرار بیشتر در حین حرکت و جابجایی سنگ در طول لوله حالب (مجرای بین کلیه و مثانه) ایجاد میشود.

با استناد به این مساله که شخص علامت فیزیکی ندارد و درد وی بهبود یافته است نمیتوان با اطمینان ۱۰۰٪ گفت که سنگ دفع شده است بنابراین بهتر است دفع کامل و قطعی سنگ را با سونوگرافی اثبات کرد. در این روش از شما خواسته می شود داخل یک صافی ادرار کنید تا سنگ هایی که دفع می کنید مشخص شوند. این روش در آزمایشگاه انجام شده و با استفاده از اطلاعات به دست آمده، پزشک علت سنگ کلیه شما را پیدا کرده و برای پیشگیری از سنگ سازی بیش تر اقدام می کند.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه علائمی از خود نشان نمی دهد تا زمانی که سنگ در کلیه جا به جا شود یا وارد مجرایی شود که کلیه را به مثانه وصل کرده است. علائمی که ممکن است آن لحظه در فرد پدیدار شوند، به شرح زیر است:

درمان فوری سنگ کلیه در منزل

درمان و انتخاب روش دفع سنگ کلیه با توجه به علت ایجاد آن و نوع سنگ متفاوت است. در ادامه به روش های مختلف درمان سنگ کلیه میپردازیم:

دفع سنگ کلیه کوچک با علائم کم

بیش تر سنگ کلیه ها نیاز به درمان تهاجمی نداشته و با روش های زیر از لوله ی حالب رد شده و از طریق ادرار دفع میشوند:

1_ دفع سنگ کلیه با نوشیدن آب

نوشیدن میزان  8 الی 9  لیتر آب در روز به پاکسازی دستگاه ادرار شما کمک می کند. نوشیدن مقدار کافی آب به شفاف شدن ادرار کمک می کند، مگر اینکه پزشک توصیه ای غیر از این بکند.

2_ دفع سنگ کلیه اب دارو

دفع سنگ کلیه ی ریز کمی احساس ناراحتی به دنبال دارد. برای تسکین درد حاصل از آن می توانید طبق دستور پزشک از مسکن هایی مثل ایبوپروفن (ادویل، موترین آی بی و غیره)، استامینوفن (تایلنول و غیره) یا ناپروکسن سدیم (آلیو) استفاده کنید.

ممکن است پزشک دارویی جهت رد شدن سنگ برای شما تجویز کند. این دارو با عنوان مسدودکننده های آلفا شناخته شده و به شل شدن ماهیچه های مثانه و عبور سنگ با سرعت و بدون دلیل کمک می کند.

درمان سنگ کلیه بزرگ

سنگ های بزرگ را به دلیل اندازه، خطر خونریزی، عفونت و آسیب کلیه نمی توان با روش های بالا خارج کرد. برای خارج کردن این سنگ ها نیاز به یکی از راه های زیر است:

1_ سنگ شکنی برون اندامی

برای شکستن برخی از سنگ ها، با توجه به اندازه و محل قرار گرفتنشان، پزشک سنگ شکنی برون اندامی را تجویز می کند.

در این روش امواج صوتی به تولید لرزش های قوی پرداخته و سنگ ها را آنقدر خرد می کنند که از راه ادرار دفع شوند. کل فرآیند از 45 تا 60 دقیقه طول کشیده و به خاطر درد کمی که ایجاد می کند، از قبل به شما داروی مسکن یا بیهوشی داده می شود.

سنگ شکنی برون اندامی، معمولا باعث جمع شدن خون در ادرار، کوفتگی کمر و شکم و خونریزی دور کلیه و نواحی اطراف شده و با عبور سنگ ها از مجرای ادرار درد کمی حس می شود. اما چه افرادی نمی توانند از ESWL استفاده کنند؟

سنگ شکن برون اندامی EWSL

  • افرادی که دچار عفونت حاد ادراری هستند.
  • افرادی که مشکلات انعقادی دارند.
  • وجود انسداد زیر سنگ ادراری دارند.
  • افراد باردار (حامله)

2_ خارج کردن سنگ ها با سنگ شکن درون اندامی

برای خارج کردن سنگ های کوچک داخل کلیه یا مجرای ادرار، پزشک لوله ای باریک و روشن که مجهز به دوربین است وارد مجرای ادرار کرده و به سمت مثانه و سپس نقطه ی خروج ادرار می برد.

زمانی که اسکوپ در جای معین قرار گرفت، پزشک با وسایل مخصوص سنگ را بسیار خرد کرده و برای عبور از مجرای ادرار آماده می کند. برای تسکین ورم و درمان سریع، احتمالا پزشک لوله باریک دیگری به نام استنت در خروجی ادرار کار می گذارد. در این عمل از بیهوشی موضعی یا کامل استفاده می شود.

در صورت نیاز به سنگ شکن در حین بارداری، گزینه انتخابی سنگ شکن درون اندامی می باشد. سنگ شکن برون اندامی دارای آثار سو بر جنین بوده و حین بارداری نباید از آن استفاده کرد.

3_ درمان سنگ کلیه با جراحی

در طی پروسه ای به نام نفرولیتوتومی، برش کوچکی در کمر زده شده و تلسکوپ و وسایل مخصوص برای خارج کردن سنگ وارد کمر می شوند. برای این عمل از بیهوشی معمول استفاده شده و یکی دو روز فرد در بیمارستان می ماند تا بهتر شود. در صورتیکه روش قبلی یعنی ESWL موفقیت آمیز نباشد، پزشک از این روش استفاده می کند.

4_ جراحی غدد پاراتیروئید

بعضی از سنگ های کلسیم فسفرات به دلیل فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید ساخته می شوند. این غدد در چهار گوشه غده تیروئید قرار دارند. هر گاه این غدد بیش از اندازه هورمون پاراتیروئید ترشح کنند، سطح کلسیم بالا رفته و در نتیجه سنگ کلیه به وجود می آید.

گاهی با به وجود آمدن تومور خوش خیم و کوچکی در یکی از غده های پاراتیروئید، یا وضعیت دیگری که منجر به تولید این هورمون شود، این عارضه ایجاد می شود. با متوقف کردن رشد غده، از شکل گیری سنگ کلیه جلوگیری می شود. ممکن است پزشک دارویی جهت کنترل میزان ترشحات این هورمون تجویز کند.

درمان فوری سنگ کلیه در خانه 

علت ایجاد سنگ کلیه

سنگ کلیه علت دقیق و مشخصی ندارد، البته برخی از عوامل، خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند. هر گاه میزان مواد کریستالی ادرار، بیش از اندازه ای باشد که مایع درون ادرار می تواند در خود حل کند، سنگ کلیه شکل می گیرد. همچنین ممکن است ادرار فاقد موادی باشد که از چسبیدن کریستال ها به همدیگر پیشگیری می کنند، بنابراین محیطی مناسب جهت پیدایش سنگ فراهم می شود.

دلایل بروز انواع سنگ های کلیه

دلایل بروز انواع سنگ های کلیه

1_ سنگ کلسیم

  • دفع کلسیم در ادرار بیش از ٤ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در طی شبانه روز
  • افزایش دفع کلسیم ادراری بدلیل مصرف زیاد ویتامین D
  • تیروئید پرکار
  • کمبود سیترات در ادرار
  • پایین بودن pH ادرار ( ادرار اسیدی)
  • مصرف کورتون
  • افزایش دفع اگزالات ادراری

2_ سنگ اسید اوریک

عامل اصلی ایجاد سنگ اسید اوریکی، کاهش ادرار اسیدی است. از دلایل ایجاد ادرار اسیدی می توان به اضافه وزن، بیماری‌های متابولیکی افزایش دهنده اوره خون، بدخیمی‌ های خونی، داروهای افزایش دهنده سطح اسید اوریک خون و کمبود حجم ادرار اشاره کرد.

3_ سنگ سیستئینی

دلیل عمده افزایش سیستئین ادرار توارث (انتقال ژنتیکی) است. از سایر دلائل می توان به اسیدی بودن ادرار و کاهش حجم ادراری اشاره کرد.

4_ سنگ عفونی

سنگ عفونی حدود 5 الی 15 درصد سنگ ادراری را تشکیل داده و غالبا از جنس منیزیم، آمونیوم و فسفات است. به دلیل اینکه عامل زمینه‌ای اصلی در تشکیل این سنگ وجود عفونت ادراری است، احتمال بروز این این نوع سنگ در خانم ها ٢ برابر آقایان است.

از سایر عوامل خطر برای ایجاد این سنگ می توان به سن بالا، بچه‌های نارس،کودکان با اختلال مجاری ادراری، انسداد مجاری ادراری ، دیابت یا ناهنجاریی نخاعی اشاره کرد.

روش های تشخیص وجود سنگ کلیه

برای تشخیص سنگ کلیه پزشک از روش های زیر استفاده می کند:

1_ آزمایش خون

آزمایش خون نشان می دهد که میزان کلسیم یا اسیداوریک خون شما چقدر بوده و آیا بیش از اندازه است یا خیر. نتایج آزمایش خون، سلامت کلی کلیه ها را نشان داده و به پزشک کمک می کند دیگر مشکلات احتمالی را در شما بررسی کند.

ادرار خونی

2_ آزمایش ادرار

 آزمایش ادرار 24 ساعته، وجود بیش از حد مواد معدنی سنگ ساز یا کم بودن مواد پیشگیری از سنگ سازی را نشان می دهد. برای انجام این آزمایش، پزشک از شما می خواهد نمونه ادرار خود را در دو روز متوالی جمع آوری کنید.

3_ تصویربرداری

عکسبرداری معمولا سنگ کلیه داخل مجرای ادرار را نشان می دهد. انواع عکسبرداری شامل عکس ساده از زیر شکم (که احتمال نشان ندادن سنگ های بسیار ریز را دارد) و CT ها یا پرتونگاری کامپیوتری پر سرعت بوده که سنگ های ریز را هم نشان می دهند.

روش های دیگر شامل سونوگرافی، اوروگرافی درون وریدی (یک آزمایش غیر تهاجمی که طی آن رنگ به رگ های دست تزریق شده و سپس تصویربرداری می شود)  و CT گرفتن (رنگ در طول کلیه ها و مثانه حرکت می کند) است.

اضافه وزن و سنگ کلیه

عوامل خطرزا در ایجاد سنگ کلیه

  • اضافه وزن و چاقی
  • مصرف کم مایعات
  • مصرف زیاد نمک، کربوهیدرات و پروتئین
  • مشاغلی که با گرمای زیاد سر و کار دارند.
  • بیماری های متابولیک
  • پرکاری غدد پاراتیروئید
  • افزایش دفع کلسیم یا اسیداوریک در ادرار
  • مصرف بعضی از داروها مخصوصا استفاده طولانی دراز مدت از داروهای کورتونی
  • بیماری های مزمن روده یا جراحی های تغییر دهنده طول روده
  • عفونت های مکرر سیستم ادراری
  • وجود تنگی و تغییرات اناتومیک سیستم ادراری
  • بارداری

سنگ کلیه در کودکان

سنگ کلیه در کودکان پدیده ای کمیاب اما پر اهمیت است. بروز سنگ کلیه در کودکان نیازمند ارزیابی کامل شامل شرح حال خانوادگی، بررسی رژیم غذایی، بررسی کامل کریستال های ادراری و ادرار بیست و چهار ساعته، بررسی متابولیک و در نهایت آنالیز و بررسی جنس سنگ می باشد.

⚠توجه : نیازیدها داروهای مناسبی برای دفع سنگ کلیه در کودکان می باشند.

درمان سنگ کلیه با اندازه های مختلف

پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه

 اصول کلی پیشگیری، که بروز انواع سنگ های ادراری را تا حد زیادی کاهش میدهد، عبارت است از:

  • مصرف مایعات را افزایش دهید. روزی 2.5 تا 3 لیتر مایعات بنوشید، تا حداقل ۲ لیتر دفع ادرار داشته باشید.
  • مصرف نمک، شکر، نوشابه و چای را کاهش دهید.
  • مصرف پروتئین را به کمتر از ۶۰ گرم در روز محدود کنید.
  • از مواد غذایی که ادرار را اسیدی می کنند مانند مخلوط آب و آبلیمو، آب آلو و ویتامین C (به استثنا سنگ های اسید اوریکی) استفاده کنید.
  • بر اساس جنس سنگتان رژیم غذایی را پیروی کنید.
  • محدودیت مصرف ميوه جات و سبزیجات برگ‌دار سبز (توت فرنگی، چغندر، لوبیا، کلم، سیب و انگور) و محدودیت مصرف آجیل و بادام زمینی
  • فعالیت جسمانی خود را افزایش دهید و از بی‌ حرکتی طولانی مدت اجتناب کنید.

احتمال بروز سنگ کلی در مردان و زنان چقدر است؟

احتمال بروز سنگ کلیه در طول زندگی بین ١0 تا ١5% است و بستگی به جنس، نژاد و محل زندگی دارد. احتمال ایجاد سنگ کلیه در مردان 2 الی 3 برابر زنان است. هر چند مطالعات جدید ارولوژی نشان میدهند که بروز سنگ کلیه در بانوان افزایش یافته و این اختلاف در حال کم شدن است. باید گفت بروز سنگ کلیه در قبل از ٢٠ سالگی نادر و بیشترین احتمال بروز آن در دهه ٦-٤ زندگی است. در این نوشتار به بررسی علائم، علت و روش های درمان و دفع سنگ کلیه می پردازیم.

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر برهانی پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 205 مشاهده پرسش
    سلام من سمت پهلو چپ احساس درد شدید داشتم رفتم سونو گرافی گفتن سنگ کلیه ام 5میل هست از کلیه اومد بیرون توی حالب گیر کرده چکار کنم آقای دکتر ممنون میشم راهنماییم کنید 🙏
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱( 1 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر Saba پنجشنبه ۱۷ آذر ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 220 مشاهده پرسش
    سلام من دوتا سنگ کلیه دارم در سمت چپ ام طبق سونوگرافی یکی در خود کلیه ۵ m هست و دیگری در حالب ۴.۵m تنها دوریی ک تجویز شده ی قطره چند تا دمنوش و اب هست و ی قرص اوراسیتورا هست و تمام روز درد شدید دارم به حدی ک دوتا باهم استامنوفن میخورم اکثرا از عصر تا نزدیک صبح درد بیشتره میشه بهم بگید ایا امپولی هست ک باز دنش این سنگ هد دفع بشه چون تحمل درد رو ندارم طاقتم بریده داروه ۸ روزه دارم استفاده میکنم ولی جز شدت درد چیزی نداره
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۷ آذر ۱( 1 سال پیش)
      سلام آمپول برای درد هست اما برای دفع سنگ خیر
  • تصویر کاربر شهین شنبه ۱۰ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 396 مشاهده پرسش
    خدا قوت ، دکتر جان من چند سالی هست که کلیه م سنگ ساز شده و ۲ سال یکبار عمل میکنم ، الان سنگ ۱۷ میل دارم (کلیه ی چپم)پیشنهاد درمانیه شما چیست؟ سپاس فراوان از شما دکتر جان
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۰ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام‌گذاشتن دبل جی و سپس سنگ شکن برون اندامی
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۱۲ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 312 مشاهده پرسش
    سلام بنده سونوگرافی کلیه انجام دادک کدر سونو مشخص شد ی کیست 8میلیمتری و ی سنگ 4میلیتیری مشخص شد
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۲ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام کیست مساله ای نیست سنگ درمان دارویی شود
  • تصویر کاربر سارا جمعه ۱۶ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 654 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر ،من ۳۹ سالمه و حدود ۵ ساله که دچار سنگ کلیه شدم و بطور مدام یعنی حدودا هر ۶ ماه تا یکسال کلیه هام سنگ از نوع اگزالات کلسیم میسازند ،دردها دارای شدت زیادی هستند و با هر درد روانه بیمارستان میشن اما تا بحال کسی درمان قطعی به من ارائه نکرد ،ترا خدا شما بگین من چجوری میتونم از شر این بیماری بطور کامل خلاص شم؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۶ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا برای ویزیت آنلاین اقدام کنید
  • تصویر کاربر مرضیه پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 521 مشاهده پرسش
    دوساله سنگ کلیه دارم یک بارهم سنگ شکن کردم،،الان سه چهارروزه درد دارم دوباره به همراه سوزش ادار شدید،دارم دارو هم مصرف میکنم چیکارکنم سنگم زودتر خارج بشه،درضمن به خاطر دیسک کمر راه رفتن هم برام مشکله
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا برای ویزیت آنلاین اقدام کنید
  • تصویر کاربر محمد جمعه ۱ مرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 927 مشاهده پرسش
    سلام همسرم یک سنگ 7میلیمتری در بالای لوله حالب داره میخاستم بدونم چطوری دفعش کنیم و درمان چی هست؟سن 27 سال.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱ مرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام درمان دارویی و در صورت عدم پاسخ سنگ شکن برون اندامی
  • تصویر کاربر زهرا شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 858 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر
    همسرمن سنگ به قطر ۶ میلی متر در پل میانی کلیه چپ دارند . سوال من از شما اینه که آیا این سنگ با دارو دفع میشود یا نیاز به سنگ شکن و عمل دارد ؟ خیلی ممنونم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام ابتدا درمان دارویی کنید
  • تصویر کاربر صنم دوشنبه ۱۷ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 897 مشاهده پرسش
    با سلام و ادب ،سوال دارم از خدمتتون درباره راه درمان و دفع سنگهایی که در هر دو کلیه هام هست راهنماییم کنید واینکه آیا اقدامی نکنم عوارض خواهد داشت و در صورت ارائه راهنمایی درمان دارویی ممنون میشم ،اندازا سنگها ۳ و ۳/am هست .
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۷ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام ورزش،مصرف مایعات و داروهای گیاهی
  • تصویر کاربر امین یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 377 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر من الان چند ساله سنگ کلیه دارم تو این جند سال سونوگرافی انجام دادم میگفتن یه 6 میل تو کلیه چپت هست البته سه سال پیش یه 2 میل دفع کردم یه هفته پیش سونو انجام دادم گفت یه سنگ 3 میل و یه 12 میل تو کلیه چپ داری الان یه دو هفته ای هست یه درد خفیف دارم . چکار باید بکنم به نظر شما سنگ 12 میل با خوردن مایعات کوچک میشه یا باید بشکنم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام سنگ شکن انجام دهید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر