روش گذاشتن سوند فولی + عوارض سوند ادراری

آخرین بروزرسانی: 1 اردیبهشت 1402

در این مقاله می خوانید
کاتتر فولی (سوند فولی) لوله استریل نازکی است که به درون مثانه وارد می شود تا جریان ادرار را حفظ کند. به دلیل اینکه می تواند درون مثانه برای مدت زمانی جای گیرد و بماند، به آن کاتتر جای گیرنده ‏(Indwelling Catheter) نیز می گویند.

در انتهای سوند فولی یک بادکنک قرار دارد که با آب استریل پر می شود تا مانع از خارج شدن سوند فولی از مثانه شود. ادرار از طریق لوله کاتتر به درون کیسه ادراری تخلیه می شود.

سوند فولی در چه مواردی استفاده می شود؟

  • احتباس ادرار که منجر به تاخیر و یا توقف در شروع ادرار شود، فشار آوردن به منظور ادرار کردن، کاهش در سایز و فشار جریان ادراری، منقطع شدن جریان ادراری و احساس عدم خالی شدن مثانه.
  • انسداد پیشابراه به وسیله وضعیت آناتومیکالی که ادرار کردن را سخت نماید، مانند: هیپرتروفی و بزرگی پروستات، سرطان پروستات یا باریک شدن و تنگی پیشابراه.
  • کنترل دقیق خروجی ادراری در فرد بیمار یا مجروح
  • جمع آوری نمونه ادرار استریل به منظور تشخیص بیماری
  • اختلال مربوط به عصب مثانه، مانند پس از ضربه به ستون فقرات ( سوند فولی می تواند به طور مداوم به منظور کمک به ادرار کردن بیمار تعبیه شود)
  • مطالعات تصویربرداری از مجرای ادراری تحتانی
  • پس از جراحی بر روی غده پروستات
  • پس از جراحی در ناحیه تناسلی، مانند ترمیم شکستگی لگن یا هیسترکتومی
  • شرایطی که وضعیت ذهنی فرد را مختل کند مانند دمانس یا زوال عقل

آماده شدن برای سوند فولی

ناحیه تناسلی را کاملا تمیز نگاه دارید. از لباس های زیر نخی به نسبت گشاد استفاده کنید و از مواد شیمیایی سوزش آور در ناحیه تناسلی پیش از تعبیه کاتتر استفاده نکنید.

گذاشتن سوند فولی

چگونه کاتتر فولی تعبیه می شود؟

  • پیشابراه و نواحی اطراف آن به وسیله محلولی ضدعفونی شده و با گاز استریل پاک می شوند. پاک کردن به صورت دایره ای از مجرای خروجی ادرار شروع می شود و در نواحی اطراف ختم می شود.
  • سپس کاتتر به وسیله یک ژل لوبریکانت یا روان کننده که محلول در آب می باشد از طریق پیشابراه به داخل مثانه وارد می شود.
  • زمانی که کاتتر به طور کامل عبور داده شد، بالون درون مثانه قرار می گیرد و سپس به طور آرام به وسیله 10 سی سی آب مقطر با سرنگ پر می شود. باد شدن بالون به هیچ وجه دردناک نمی باشد.
  • در این هنگام ادرار در صورت وجود داشتن در مثانه از طریق لوله کاتتر به درون کیسه ادراری متصل به آن تخلیه می شود.

❇ کیسه ادراری

زمانی که در بیمارستان سوند فولی تعبیه شود، کیسه ادراری متصل به آن به وسیله یک قلاب به پایین تخت متصل می شود. در هنگام ترخیص از بیمارستان، اگر همچنان نیاز به سوند فولی باشد، کیسه ادراری با یک کیسه قابل حمل که به آن کیسه پایی نیز می گویند تعویض می شود. همچنین چسب چسبنده ای برای نگه داری کیسه در ناحیه ساق پا تعبیه می شود.

چگونه سوند فولی خارج می شود؟

برای خارج سازی سوند فولی ابتدا باید بالون پر شده با آب مقطر خالی گردد. به این منظور سرنگ خالی را به لوله کاتتر متصل کرده و آب مقطر خودبخود به وسیله فشار خود به داخل سرنگ بر میگردد. پس از اطمینان از خالی شدن کامل بالون، می توانید سوند فولی را آرام خارج کنید.

سوند فولی

مراقبت های لازم برای سوند فولی

  • همواره قبل و بعد از تعبیه سوند فولی دستان خود را بشوئید.
  • همواره مطمئن شوید که جریان ادراری از طریق لوله سوند به داخل کیسه ادراری برقرار است و همچنین نگذارید لوله کاتتر پیچ خورده و یا گرفته شود.
  • همواره سطح کیسه ادراری از سطح مثانه باید پایین تر باشد
  • همواره مطمئن شوید کیسه ادراری حاوی ادرار به لوله کاتتر فشار وارد نکند و آنرا به سمت پایین نکشد.
  • اگر منعی برای استحمام ندارید به راحتی می توانید وقتی سونداژ شده اید به حمام بروید.
  • حتما التهاب یا نشانه های عفونت در اطراف محل کاتتر را بررسی کنید. این علائم شامل خروج چرک یا پوست حساس، قرمز، متورم و آسیب دیده می باشد.
  • ناحیه اطراف کاتتر را با استفاده از آب و صابون روزی دو مرتبه تمیز کنید و سپس با یک حوله تمیز خشک کنید.
  • به هیچ وجه از پودر یا لوسیون در پوست اطراف محل کاتتر استفاده نکنید.
  • در هنگامی که کاتتر ادراری در مثانه قرار دارد، از نزدیکی پرهیز کنید.
  • هیچ گاه لوله سوند فولی را هنگامی که کیسه ادراری پر به آن وصل است نکشید و کیسه را با لوله متصل به آن بلند نکنید.
  • سوند فولی را هر ٢ هفته یکبار اما کیسه ادراری متصل به سوند (urine bag) را هر ٥ روز یکبار تعویض کنید.

عوارض استفاده از سوند فولی

  • کاتتر فولی ممکن است عفونت ادراری را به داخل مثانه منتقل کند و ریسک عفونت در ادرار به ازای روزهایی که کاتتر در داخل مجرا است افزایش باید.
  • اگر بالون قبل از اینکه کاتتر به طور کامل درون مجرا و مثانه قرار گیرد، باز شود، خونریزی، صدمه و حتی پارگی در مجرا ممکن است رخ دهد.
  • در بعضی افراد، تنگی های مجرا و اسکار و جای زخم بلندمدت و دائم مجرا رخ می دهد.
  • اسپاسم و گرفتگی مثانه می تواند در زمانی که کاتتر تعبیه می شود، رخ دهد. این گرفتگی، حس ناگهانی شدید برای ادرار کردن را به فرد دست می دهد و می تواند دردناک باشد. اغلب، ادرار از اطراف قسمت خارجی کاتتر، در هنگام اسپاسم نشت می کند. دارودرمانی می تواند برای اسپاسم مثانه تجویز شود.

چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک جهت عوارض سوند فولی داریم؟

1️⃣ هر گونه ادرار قرمز یا خونریزی واضح از طریق مجرا

2️⃣ هر علامتی که از بین نرود.

3️⃣ نشانه های عفونت که شامل موارد زیر می شوند:

  • احساس سوزش در هنگام ادرار
  • تکرر ادرار یا فوریت برای ادرار کردن
  • درد افزایش یابنده در زیر شکم
  • تب
  • ترشحات بدبو خارج شونده از مجرای خروجی ادراری یا از ناحیه تناسلی
  • قرمزی یا تورم در ناحیه تناسلی
  • درد در ناحیه پیشابراه یا ناحیه تناسلی

سوند فولی

اگر بیمار با سوند فولی از بیمارستان ترخیص شود یا در خانه سوند فولی تعبیه گردد، در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر به اورژانس مراجعه کند:

1️⃣ خونریزی واضح از طریق مجرا

2️⃣تهوع و استفراغ

3️⃣ سرگیجه

4️⃣ علائم عفونت ادراری که قبل تر ذکر شد

5️⃣ علائم احتباس ادراری که عبارتند از:

  • وقفه یا تاخیر در شروع ادرار
  • فشار آوردن به منظور ادرار
  • کاهش در سایز یا فشار در جریان ادرار
  • توقف در جریان ادرار
  • عدم جریان ادرار به داخل کیسه ادراری یا urine bag علیرغم گذشت بیش از ٦ ساعت زمان
  • احساس عدم تخلیه کامل مثانه

6️⃣ علائم تحریکی ادراری که عبارتند از:

  • تکرر ادرار
  • سوزش ادرار
  • درد یا فوریت
  • افزایش دفعات ادرار در شب و یا خیس کردن رختخواب در هنگام شب

توصیه پزشک

در انتها این نکته یاد آوری می شود که کاتتر ادراری (سوند فولی) خود یکی از عوامل افزایش ریسک عفونت ادراری بوده و نحوه درست مراقبت و حفاظت از آن حائز اهمیت فراوان است.

 

دکتر شهریار ناطق متخصص و جراح مجاری ادراری

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر سیدمحمد جمعه ۱ اردیبهشت ۲( 10 ماه پیش) تعداد بازدید: 162 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر .وقت بخیر.من پسر۲سال ونیم دارم.که بدو تولدگفتند هیپوسپادیاز شدید داره.وطی ۲مرحله عمل سنگینی شد.ابتدا کوردی شدی وسپس مجراسازی.دکترگفتند اگه فیستول نکنه.تمامه.عمل موفقیت آمیزبود ومراقبت هاهم شکرخداجواب داد وفیستول نکرد .اما مجرای ادرار سرآلت نیست پایین ترهست.به دکترمراجعه کردم .گفتندماخودمون پایین ترگذاشتیم که برای زیبایی مرحله ی بعدی سوراخ بیادسرآلت .پسرم آسیب شدید روحی دیده .می ترسه ازبیمارستان.راه دیگه ای وجود داره ؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱ اردیبهشت ۲( 10 ماه پیش)
      سلام تنها راه درمان جراحی است
  • تصویر کاربر محمد پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 394 مشاهده پرسش
    سلام من وقتی میرم دستشویی درست ادرارم تخلیه نمیشه و هر موقع هم که دستشویی نمیرم خود به خود ببخشید ببخشید خودم را خیس میکنم چی کار کنم که خوب بشم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش)
      سلام با جواب نوار مثانه به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر شاهین جمعه ۲۱ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 372 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر خسته نباشید ما یه بیمارنخائی داریم بیماری سیرینگ نخائی دارن چن وقته شکم دردداشتن رفتن سونو آزمایش گفتن ورم کلیه داری کراتینش هم بالا ومثانه ش هن زخیم شده یمدت دارو خوردن کراتینشون اومد پایین آزمایش هم وجودمیکروب درکلیه بود دارودادن چن روزه کلا ادرارشون قطع شده وشکم دردشدیدیکی دوبارنلاتون زدن تا ادرارشون تخلیه شدمیخواستن ببینن چکارکنن خواهش میکنم راهنمایی بفرمائید.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۱ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا برای ویزیت آنلاین اقدام کنید
  • تصویر کاربر ساغر یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 364 مشاهده پرسش
    عرض سلام و وقت بخیر.
    مادر من به دلیل بیماری پارکینسون توانایی حرکتی خودشون رو به طور کامل از دست دادن. به دلیل وزن بالا و عدم همکاری خودشون، استفاده از ایزی لایف خیلی مشکله... منظورم بستن و تعویض هست. از طرفی احساس می کنم عفونت مجرای ادراری دارند... از بویی که استشمام میشه می تونم حدس بزنم البته... دوتا سوال داشتم. اول اینکه در چنین شرایطی استفاده از سوند رو پیشنهاد می کنید؟ دوم اینکه امکان نصب اون در منزل هست؟ به هیچ وجه نمی تونم تا بیمارستان ببرم ایشون رو.
    ممنونم.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام در صورت نیاز به سونداژ طولانی بهترین کار سوند سوپرا پوبیک است
  • تصویر کاربر مینا یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 360 مشاهده پرسش
    باسلام وسلامتی .من ۱۳اردیبهشت لاپاراسکوپی هیسترکتومی شدم به علت چسبندگی رحم به مثانه رحم برداشته شد بعد از دو هفته دچار بی اختیاری ادرار شدم .پزشک متخصص کلیه ومجاری ادرار فرمودند دو هفته از سوند استفاد کنم ممکنه ۳۰تا۴۰درصد مشکلم حل شه. اگه نشد باید جراحی مثانه انجام بدم.لطفا کمکم کنید راه دیگری نیست اصلن از نظر روحی وجسمی شرایط عمل مجدد را ندارم.سپاسگزار شما هستم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا با کلیه مدارک به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر ش.یزد پنجشنبه ۱۹ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 988 مشاهده پرسش
    پس از عمل بد خیم تومور مثانه و شیمی درمانی 6 هفته و دچار کجی آلت بهنگام نعوذ شدم. لطفا راهنمایی حل مشکل بفرمایید.با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۹ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام باید معاینه شوید
  • تصویر کاربر محمد جمعه ۶ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 423 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر پدرم بزرگی پروستات دارند اگر دارو تاموسلسین مصرف نکند نمی تواند ادرار کند وسوند فولی وصل کردم آیا داروی هست از بزرگی پروستات جلوگیری کند
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۶ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا با کلیه مدارک به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر ستاره سه شنبه ۳ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 939 مشاهده پرسش
    سلام . سال نو مبارک . پدرم ۳۰ روزه عمل قلب انجام داده و حدود ۶ روز توی بیمارستان سوند بهش وصل کرده بودن . الان بعد از گذشت ۳۰ روز هنوز بی اختیاری ادرار داره و نمیتونه خودش رو کنترل کته و از ایزی لایف داره استفاده میکنه . البته سوزش هم داشت که با مصرف دارو کمتر شده . اگر ممکنه ممنون میشم برای درمان بی اختیاری راهنمایی بفرمایید.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۳ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا برای مشاوره آنلاین اقدام کنید
  • تصویر کاربر _ دوشنبه ۹ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 839 مشاهده پرسش
    با سلام چندین بار است که برای پدر سوند فولی کار می گذاریم ولی بعد از یکی دو روز کارکردن عدم تخلیه مشاهده میشود و از اطراف مجاری ادراری به بیرون نشت میکند لطفا راهنمایی بفرمایید مشکل از کجا پیش می آید .
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۹ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام به علت انقباضات مثانه و تحریک سوند است
  • تصویر کاربر یونس سه شنبه ۱۰ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 360 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر ممنون میشم جواب بدید
    پدر من سه ماه پیش نمیتونست ادرار کنه بردیم بیمارستان گفتن کراتینش رفته بالا سوند وصل کردن بعد دیالیز شد بعد از ناحیه دیالیز لخته خون آورد مجبور بستری کردیم یک ماه دکتر گفتن ادرار نکردنش به خاطر سنگ مثانه هست که اول تو ‌کلیه بوده مجاری ادراریشو مسدود کرده بعد افتاده داخل مثانه الان به خاطر لخته پاش دو ماه گذشته و ما مجبورا ترخیص کردیم همه دکترا به خاطر وارفارین گرفتنش حاضر نشدن سنگ مثانه شو عمل کنن الان ما ترخیص کردیم تو خونه سوند بهش وصله به نظر شما چکار کنیم کم کم احساس میکنم سوندش عفونت هم آورده خواهشا کمکمون کنید.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۱۰ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا با کلیه مدارک به مطب مراجعه کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر