علت کوچک شدن بیضه ها چیست؟ [درمان]

آخرین بروزرسانی: 1 آذر 1402

در این مقاله می خوانید
در این نوشتار به بررسی علل کوچک شدن بیضه در مردان از جمله ارکیت، واریکوسل، پیچش بیضه و …  می پردازیم و روش های درمان آن را بیان می کنیم.

بیضه چیست؟

بیضه ها دو غده واقع در کیسه بیضه و جز سیستم باروری مردانه می باشند. وظیفه اصلی کیسه بیضه یا اسکروتوم، تنظیم دمای اطراف بیضه ها بوده که این کار را به وسیله جمع شدن در پاسخ به هوای سرد و آزاد شدن و رها شدن در پاسخ به هوای گرم انجام می دهد. با این مکانیزم، افراد حس می کنند که بیضه های آنان از حد نرمال کوچکتر و یا بزرگتر شده است.
اگر چه تعریف دقیق آتروفی بیضه، شامل کوچک شدن و کاهش سایز در حجم بیضه ها است نه کیسه بیضه ها. آتروفی بیضه به چندین دلیل می تواند رخ دهد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • صدمه مستقیم
  • بیماری های زمینه ای
  • قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی

علائم کوچک شدن بیضه یا آتروفی بیضه

شاه علامت در آتروفی بیضه ها کوچک شدن یک یا هر دو بیضه می باشد، علائم دیگر بر اساس سن بیمار می تواند با آن همراه شود:

❇ علائم کوچک شدن بیضه پیش از بلوغ

برای افرادی که هنوز به بلوغ نرسیده اند، علائم همراه آن شامل عدم وجود خصوصیات ثانویه جنسی مانند موی صورت، موی عانه، افزایش سایز آلت است.

❇ علائم کوچک شدن بیضه پس از بلوغ

اگر فرد به بلوغ رسیده باشد علائمی چون کاهش میل و رانه جنسی، ناباروری، کاهش توده عضلانی، فقدان یا کاهش رشد موی صورت، فقدان یا کاهش رشد موی عانه و بیضه های نرم تر از حالت عادی دیده می شود.

کوچک شدن بیضه

علت کوچک شدن بیضه

1_ بیماری ارکیت

به التهاب بافت بیضه گفته می شود. شاه علامت در این بیماری، تورم و درد بیضه ها می باشد که می تواند با تب و تهوع همراه باشد. اگر چه در ابتدا تورم بیضه موجب بزرگتر دیده شدن بیضه ها می شود اما ارکیت در نهایت می تواند منجر به آتروفی بیضه شود. دو نوع اصلی ارکیت وجود دارد :

2_ ویروسی

به طور معمول به وسیله ویروس اوریون ایجاد می شود. تقریبا یک سوم مردان که پس از بلوغ به اوریون مبتلا شده اند، درگیری به صورت ارکیت را تجربه کرده اند. غالبا ارکیت ویروسی، ۴ الی ۷ روز پس از ابتلا به اوریون رخ می دهد.

 3_ باکتریایی

این نوع از ارکیت اغلب به علت عفونت های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا رخ می دهد. در برخی از موارد گزارش شده، از طریق التهاب مجاری ادرار (یورتریت ) یا عفونت منتقله از طریق سوندگذاری یا عبور وسایل جراحی از طریق مجرای ادراری بوجود می آید. از علل دیگر بوجود آورنده آتروفی می توان موارد زیر را ذکر کرد:

واریکوسل خفیف

4_ ابتلا به واریکوسل

به اتساع شبکه پامپینی فرم یا شبکه وریدی بیضوی واریکوسل گویند که به طور معمول بیضه سمت چپ را درگیر می کند و باعث آسیب به لوله های تولید کننده اسپرم در بیضه ها شده و در نهایت بیضه ها کوچک می شوند.

5_ افزایش سن

همانند زنان که در سیر سیکل باروری خود به سن یائسگی می رسند و تغییرات هورمونی را تجربه می کنند، برخی از مردان پروسه مشابهی به نام آندروپوز را تجربه می کنند که در آن سطح تستوسترون در بدن کاهش یافته و در نهایت آن، آتروفی بیضه ها رخ خواهد داد.

پیچ خوردگی بیضه

6_ پیچش (تورشن) بیضه

به حالتی که بیضه به دور طناب اسپرماتیک (که وظیفه خونرسانی به بیضه ها را بر عهده دارد) گردش کند و پیچ بخورد، تورشن یا پیج خوردگی بیضه اطلاق می شود. کاهش جریان خون می تواند باعث درد و تورم در بیضه شود. اگر در چندین ساعت اولیه پیچش (۴ الی ۶ ساعت اول) درمان صورت نگیرد، می تواند باعث از بین رفتن دائمی بافت بیضه شود.

7_ درمان جایگزینی تستوسترون (TRT)

برخی از مردان آتروفی بیضه را در طی درمان با تستوسترون تجربه می کنند. چون این درمان سبب توقف تولید هورمون آزادکننده گونادوتروپین(GnRH) می شود. (هورمونی که از هیپوتالاموس ترشح شده و بر هیپوفیز تاثیر گذاشته و باعث تولید هورمون LH می شود.)
بدون وجود GnRH غده هیپوفیز از تولید هورمون لوتئینی کننده (LH) دست برمی دارد و در صورت عدم وجود LH، بیضه ها دیگر تستوسترون تولید نخواهند کرد که در نهایت منجر به کوچک شدن بیضه ها می شود.

8_  استفاده از استروژن یا استروئید های آنابولیک

مکمل های آنابولیک استروئید یا استروژن می توانند اثری مانند TRT روی هورمون ها بگذارند و باعث کاهش تولید تستوسترون شوند.

9_ استفاده بیش از حد از الکل

استفاده بیش از حد الکل می تواند هم باعث کاهش تستوسترون و هم سبب آسیب بافتی شود که هر دو منجر به آتروفی بیضوی می شوند.

تشخیص کوچک شدن بیضه

به منظور یافتن علت زمینه ای ، پزشک از بیمار سوالاتی درباره شیوه زندگی (یافتن عادت های تغذیه ای خاص) و تاریخچه شخصی جنسی می پرسد. سپس با معاینه بیضه ها، اندازه، شکل، بافت و یا سفتی آنها معاینه می شود. بسته به نتایج معاینه، برخی از تست های زیر در خواست می شود:
  • سونوگرافی از بیضه ها
  • آزمایش کامل خون
  • تست سطح تستوسترون

درمان دارویی پروستات

درمان آتروفی بیضه ها

درمان مانند تمامی بیماری های دیگر، بستگی به عامل زمینه ای دارد. اگر آتروفی بیضه به علت عفونت های منتقله جنسی یا دیگر عفونت ها باشد، مصرف یک دوره آنتی بیوتیک نیاز می باشد.
در موارد دیگر مانند استفاده بیش از حد الکل، تغییر شیوه زندگی کمک کننده می باشد. در موارد حاد چون تورشن یا پیچش بیضه، درمان مناسب، جراحی می باشد. اگر چه حالت هایی که باعث آتروفی بیضه می شوند اغلب به راحتی درمان می شوند اما آتروفی به خودی خود همواره برگشت پذیر نیست.
در بسیاری از موارد، درمان زودرس و سریع احتمال برگشت پذیری آتروفی را افزایش می دهد. این مورد در حالت تورشن بیضه بسیار مشاهده می شود. 

توصیه پزشک

برای جلوگیری از آتروفی و کوچک شدن بیضه ها مراجعه به موقع به پزشک و دریافت درمان مناسب در زمان مناسب بسیار ضروری است چرا که در حال حاضر درمان طبیعی به منظور معکوس کردن روند آتروفی و از بین رفتن بیضه ها وجود ندارد.

 

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر مسافر جمعه ۵ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 299 مشاهده پرسش
    عرض سلام‌ وقت بخیر آزمایش دادم کراتین روی ۱.۶ بوده ی مدتی هم هست درد پشت کمر و زیر شکم دارم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۵ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر AolFazl یکشنبه ۲۸ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 308 مشاهده پرسش
    باسلام چرا در بیضه سمت چپ رگ های جم شده و باعث سنگین شدن بیضه سمت چپ شده و بیضه سمت راست کوچک وسبک شده .
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۲۸ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام ممکن است بخاطر واریکوسل باشد
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۲۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 385 مشاهده پرسش
    باسلام و ۲۴ سال دارم اقای دکتر من ۲ ۳ سال پیش رفتیم با رفقام الاکلنگ سوارشدم و ضربه خورد به بیضه ام ایا امکان که از دست رفته باشه یکی از بیضه ها و باعث بشه نتونم ازدواج کنم؟راهی هست ؟خیلی نگرانم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۲۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا سونوگرافی انجام دهید
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۲۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 301 مشاهده پرسش
    باسلام اقای دکتر من ۲ ۳ سال پیش رفتیم با رفقام الاکلنگ سوارشدم و ضربه خورد به بیضه ام ایا امکان که از دست رفته باشه یکی از بیضه ها و باعث بشه نتونم ازدواج کنم؟راهی هست ؟خیلی نگرانم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۲۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا سونوگرافی انجام دهید
  • تصویر کاربر م جمعه ۲۱ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 313 مشاهده پرسش
    سلام من 15 سال دارم مدتی هست که احساس میکنم بیضه ام بسیار کوچک شده است به بلوغ هم رسیده ام
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۱ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام باید معاینه شوید
  • تصویر کاربر آرمین یکشنبه ۲۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 304 مشاهده پرسش
    سلام دکتر عزیز
    پشت بیضه ی سمت چپم یه کیستی وجود داره که باعث شده بیضه چپ از بیضه راست کوچک تر بشه ولی به طور عادی هیچ دردی نداره فقط اینکه کوچیکه شده و یک کیست پشتش رشد کرده
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۲۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا سونوگرافی انجام دهید
  • تصویر کاربر مهران یکشنبه ۲۸ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 318 مشاهده پرسش
    سلام.من بیضه سمت چپم کویچکتر از راستی شده و بعضی اوقات زیرشکمم سمت چپ درد میگیره و وقتی روم فشار میاد انگار یه غده سمت چپ شکمم هس ک معلوم میشه یه رگ سفتی هم احساس میکنم ایا واریکوسل میتونه باشه؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۲۸ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا سونوگرافی انجام دهید
  • تصویر کاربر امید شنبه ۸ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 322 مشاهده پرسش
    با سلام و عرض خسته نباشید
    من در سن هفت سالگی جراحی در ناحیه بیضه در بیمارستان سوم شعبان انجام دادم
    دکتر جراح من گفته بود مشکل ناباروری پیدا کردم به علت دیر جراحی کردن ، حالا از ان زمانی ۲۷ سال گذشته ، چون من نه ازمایش دادم و نه دنبال این کار رفتم و حالا میخواستم بدونم ایا راه درمانی دارم ؟میتونم معالجه کنم ؟
    با نهایت تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۸ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام در درجه اول آزمایش اسپرم بدهید
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 316 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر. در اینترنت سرچ می کردم اسم شما رو دیدم که در مورد عدم نزول بیضه مطلبی از شما بود. نوزاد ما وقتی دنیا اومد این مشکل رو داره. الان ۲۲ روزه است. یعنی ۵ آبان دنیا اومد. دکتر بیمارستان گفت باید تا دو ماه صبر کنید ببینید چی میشه. اگه پایین نیامد آمپول می زنیم تا پایین بیاد. و اگر هم نیامد عمل جراحی بعد از شش ماه. دکتر جان ما داریم از غصه دق میکنیم. نمیدونیم چکار کنیم. یعنی خوب میشه؟ چه آمپولی می زنند؟ آمپول جواب میده؟ اگه کار به عمل جراحی کشید یعنی خوب میشه یا بچه مون عقیم هست؟ دکتر دستمون به دامنتون یه راهنمایی بفرمایید. خدا رفتگان شما رو بیامرزه.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام آمپول دیگر توصیه نمی‌شود اگر تا ۶ ماهگی پایین نیامد جراحی کنید نگران نباشید درست میشود
  • تصویر کاربر سعید دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 296 مشاهده پرسش
    سلام . 26 ساله هستم . تو سن 22 سالگی درد بیضه داشتم و بیضه چپم یک سوم بیضه راست شد . از اونموقع دیگه درد ندارم و فقط از کوچک بودن بیضه چپ نگرانم .بنظرتون میتونه به لحاظ باروری مشکل ساز بشه برام ؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام یک بیضه سالم هم برای باروری کافی است
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر