علت کوچک شدن بیضه ها چیست؟ [درمان]

آخرین بروزرسانی: 1 آذر 1402

در این مقاله می خوانید
در این نوشتار به بررسی علل کوچک شدن بیضه در مردان از جمله ارکیت، واریکوسل، پیچش بیضه و …  می پردازیم و روش های درمان آن را بیان می کنیم.

بیضه چیست؟

بیضه ها دو غده واقع در کیسه بیضه و جز سیستم باروری مردانه می باشند. وظیفه اصلی کیسه بیضه یا اسکروتوم، تنظیم دمای اطراف بیضه ها بوده که این کار را به وسیله جمع شدن در پاسخ به هوای سرد و آزاد شدن و رها شدن در پاسخ به هوای گرم انجام می دهد. با این مکانیزم، افراد حس می کنند که بیضه های آنان از حد نرمال کوچکتر و یا بزرگتر شده است.
اگر چه تعریف دقیق آتروفی بیضه، شامل کوچک شدن و کاهش سایز در حجم بیضه ها است نه کیسه بیضه ها. آتروفی بیضه به چندین دلیل می تواند رخ دهد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • صدمه مستقیم
  • بیماری های زمینه ای
  • قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی

علائم کوچک شدن بیضه یا آتروفی بیضه

شاه علامت در آتروفی بیضه ها کوچک شدن یک یا هر دو بیضه می باشد، علائم دیگر بر اساس سن بیمار می تواند با آن همراه شود:

❇ علائم کوچک شدن بیضه پیش از بلوغ

برای افرادی که هنوز به بلوغ نرسیده اند، علائم همراه آن شامل عدم وجود خصوصیات ثانویه جنسی مانند موی صورت، موی عانه، افزایش سایز آلت است.

❇ علائم کوچک شدن بیضه پس از بلوغ

اگر فرد به بلوغ رسیده باشد علائمی چون کاهش میل و رانه جنسی، ناباروری، کاهش توده عضلانی، فقدان یا کاهش رشد موی صورت، فقدان یا کاهش رشد موی عانه و بیضه های نرم تر از حالت عادی دیده می شود.

کوچک شدن بیضه

علت کوچک شدن بیضه

1_ بیماری ارکیت

به التهاب بافت بیضه گفته می شود. شاه علامت در این بیماری، تورم و درد بیضه ها می باشد که می تواند با تب و تهوع همراه باشد. اگر چه در ابتدا تورم بیضه موجب بزرگتر دیده شدن بیضه ها می شود اما ارکیت در نهایت می تواند منجر به آتروفی بیضه شود. دو نوع اصلی ارکیت وجود دارد :

2_ ویروسی

به طور معمول به وسیله ویروس اوریون ایجاد می شود. تقریبا یک سوم مردان که پس از بلوغ به اوریون مبتلا شده اند، درگیری به صورت ارکیت را تجربه کرده اند. غالبا ارکیت ویروسی، ۴ الی ۷ روز پس از ابتلا به اوریون رخ می دهد.

 3_ باکتریایی

این نوع از ارکیت اغلب به علت عفونت های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک یا کلامیدیا رخ می دهد. در برخی از موارد گزارش شده، از طریق التهاب مجاری ادرار (یورتریت ) یا عفونت منتقله از طریق سوندگذاری یا عبور وسایل جراحی از طریق مجرای ادراری بوجود می آید. از علل دیگر بوجود آورنده آتروفی می توان موارد زیر را ذکر کرد:

واریکوسل خفیف

4_ ابتلا به واریکوسل

به اتساع شبکه پامپینی فرم یا شبکه وریدی بیضوی واریکوسل گویند که به طور معمول بیضه سمت چپ را درگیر می کند و باعث آسیب به لوله های تولید کننده اسپرم در بیضه ها شده و در نهایت بیضه ها کوچک می شوند.

5_ افزایش سن

همانند زنان که در سیر سیکل باروری خود به سن یائسگی می رسند و تغییرات هورمونی را تجربه می کنند، برخی از مردان پروسه مشابهی به نام آندروپوز را تجربه می کنند که در آن سطح تستوسترون در بدن کاهش یافته و در نهایت آن، آتروفی بیضه ها رخ خواهد داد.

پیچ خوردگی بیضه

6_ پیچش (تورشن) بیضه

به حالتی که بیضه به دور طناب اسپرماتیک (که وظیفه خونرسانی به بیضه ها را بر عهده دارد) گردش کند و پیچ بخورد، تورشن یا پیج خوردگی بیضه اطلاق می شود. کاهش جریان خون می تواند باعث درد و تورم در بیضه شود. اگر در چندین ساعت اولیه پیچش (۴ الی ۶ ساعت اول) درمان صورت نگیرد، می تواند باعث از بین رفتن دائمی بافت بیضه شود.

7_ درمان جایگزینی تستوسترون (TRT)

برخی از مردان آتروفی بیضه را در طی درمان با تستوسترون تجربه می کنند. چون این درمان سبب توقف تولید هورمون آزادکننده گونادوتروپین(GnRH) می شود. (هورمونی که از هیپوتالاموس ترشح شده و بر هیپوفیز تاثیر گذاشته و باعث تولید هورمون LH می شود.)
بدون وجود GnRH غده هیپوفیز از تولید هورمون لوتئینی کننده (LH) دست برمی دارد و در صورت عدم وجود LH، بیضه ها دیگر تستوسترون تولید نخواهند کرد که در نهایت منجر به کوچک شدن بیضه ها می شود.

8_  استفاده از استروژن یا استروئید های آنابولیک

مکمل های آنابولیک استروئید یا استروژن می توانند اثری مانند TRT روی هورمون ها بگذارند و باعث کاهش تولید تستوسترون شوند.

9_ استفاده بیش از حد از الکل

استفاده بیش از حد الکل می تواند هم باعث کاهش تستوسترون و هم سبب آسیب بافتی شود که هر دو منجر به آتروفی بیضوی می شوند.

تشخیص کوچک شدن بیضه

به منظور یافتن علت زمینه ای ، پزشک از بیمار سوالاتی درباره شیوه زندگی (یافتن عادت های تغذیه ای خاص) و تاریخچه شخصی جنسی می پرسد. سپس با معاینه بیضه ها، اندازه، شکل، بافت و یا سفتی آنها معاینه می شود. بسته به نتایج معاینه، برخی از تست های زیر در خواست می شود:
  • سونوگرافی از بیضه ها
  • آزمایش کامل خون
  • تست سطح تستوسترون

درمان دارویی پروستات

درمان آتروفی بیضه ها

درمان مانند تمامی بیماری های دیگر، بستگی به عامل زمینه ای دارد. اگر آتروفی بیضه به علت عفونت های منتقله جنسی یا دیگر عفونت ها باشد، مصرف یک دوره آنتی بیوتیک نیاز می باشد.
در موارد دیگر مانند استفاده بیش از حد الکل، تغییر شیوه زندگی کمک کننده می باشد. در موارد حاد چون تورشن یا پیچش بیضه، درمان مناسب، جراحی می باشد. اگر چه حالت هایی که باعث آتروفی بیضه می شوند اغلب به راحتی درمان می شوند اما آتروفی به خودی خود همواره برگشت پذیر نیست.
در بسیاری از موارد، درمان زودرس و سریع احتمال برگشت پذیری آتروفی را افزایش می دهد. این مورد در حالت تورشن بیضه بسیار مشاهده می شود. 

توصیه پزشک

برای جلوگیری از آتروفی و کوچک شدن بیضه ها مراجعه به موقع به پزشک و دریافت درمان مناسب در زمان مناسب بسیار ضروری است چرا که در حال حاضر درمان طبیعی به منظور معکوس کردن روند آتروفی و از بین رفتن بیضه ها وجود ندارد.

 

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر کیارش دوشنبه ۱۷ مهر ۲( 5 ماه پیش) تعداد بازدید: 84 مشاهده پرسش
    سلام من 14 سالمه و بیضه سمت چپم خیلی کوچک شده
    راه درمانش چیه؟!
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۷ مهر ۲( 5 ماه پیش)
      سلام لطفا با جواب سونوگرافی به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر حامد دوشنبه ۱۵ اسفند ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 136 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر بیضه سمت چپم کم کم کوچک شده خیلی ریز شده راه درمانی وجود دارد
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۵ اسفند ۱( 1 سال پیش)
      سلام کوچکی بیضه معمولا برگشت ناپذیر است گرچه علت زمینه ای هم مهم است
  • تصویر کاربر مهدی جمعه ۲۳ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 486 مشاهده پرسش
    سلام طبق سونوگرافی اندازه بیضه راستم ۴۶ و اندازه بیضه چپم ۳۶ هستش،ایا این مقدار تغییر طبیعی هست؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۳ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام تا ۲۰٪ اختلاف سایز بین ۲ بیضه طبیعی است
  • تصویر کاربر Ali یکشنبه ۱۱ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 294 مشاهده پرسش
    سلام ببخشید. من یکی از بیضه هام به صورت مادرزادی در شکم بوده و در سال ۹۳ عملی انجام دادم و آن را در کیسه بیضه گذاشتند. از آن موقع تا حالا این بیضه هیچ تغییری نکرده و بزرگ نشده شاید یکم. بیضه دیگریم بزرگ است و اندازه ی یک گردو است. میخواستم ببینم مشکلی برام ایجاد نمیکند؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۱ مهر ۰( 2 سال پیش)
      سلام بصورت مرتب معاینه و سونوگرافی
  • تصویر کاربر مسعود پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 325 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر..۴۰سالمه. اندازه بیضه ام خیلی کوچیکه. موقعی ک اب گرم بزنم حالت شلی و اویز و کمی بزرگتر نشون میده و حالت معمول کوچیک ب نحوی ک بعضی وقتا پنهان میشود.. خصوصا در حالت نعوظ کاملا محو میشود... علتش چیست .. محبت میکنید
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۳۱ تیر ۰( 2 سال پیش)
      سلام باید معاینه شوید
  • تصویر کاربر Mehdi یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 367 مشاهده پرسش
    سلام، ببخشید آقای من حدود 2،3 ماه روغن سیاه دانه خوراکی مصرف می کردم که بعد از آن شاهد کوچک شدن بیضه سمت چپ خود شدم و این کوچک شدن همچنان ادامه دارد، شنیده ام در سیاه دانه ماده ای به نام استروئید آنابولیک، وجود دارد که باعث آتروفی بیضه می شود، آیا علت همین است؟ در صورتی که علت استروئید آنابولیک، باشد آیا درمان پذیر است به صورت قطعی؟؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام بعید است که خوردن سیاه دانه باعث کوچکی بیضه شود
  • تصویر کاربر Ko یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 631 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر من ۱۹ سالمه و بیضه هام خیلی کوچیکه آیا مشکلی دارم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا آزمایش هورمون و سونوگرافی از بیضه ها انجام دهید
  • تصویر کاربر مهرزاد شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 369 مشاهده پرسش
    سلام من میخواستم عمل وازکتومی انجام بدم میخواستم اطلاعات بگیرم و بدون چکار باید بکنم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر علی شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 749 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر من قبلا مربی بدن سازی بودم بخاطر همین از مکمل و هورمون زیاد استفاده میکردم حدود ۱۰سال ورزش کردم الان ۱ساله احساس مکنم بیضه هام کوچیک شدن بنظرتون راهی برای درمان هست فکر میکنید دیر نشده لطفا جواب بدید یک ماه دیگه عروسیمه مترسم مشکلی پیش بیاد
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا با جواب سونوگرافی از بیضه،آزمایش هورمون و آزمایش اسپرم به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر عباس جمعه ۱۴ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 795 مشاهده پرسش
    سلام....دکتر من چند ماه هست ک دچار ناتوانی جنسی شدم نمی تونم نعوظ داشته باشم بیضه هام کوچک شدن چند بار ب دکتر مراجعه کردم امپول تستسترون بهم دادن ک بعد از پایان دوره درمان من بازم همون مشکل رو دارم و خوب نشدم لطفا کمکم کنید ممنون میشم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۴ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا با کلیه مدارک به مطب مراجعه کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر