اگر این حالت در شب هنگام رخ دهد، شب ادراری نامیده می شود. تکرر ادرار می تواند یک مشکل اساسی و یا علامتی از یک بیماری دیگر باشد و باعث خجالت و ناراحتی در طول روز و مشکلات خواب در طول شب شود. معمولا این حالت قابل کنترل است و اغلب با درمان بیماری زمینه ای از بین می رود.

چه کسانی تکرر ادرار را تجربه می کنند؟

گرچه این وضیت در مردان و زنان میانسال بیشتر دیده می شود، اما میتواند هر شخص دیگری را درگیر کند. تکرر ادرار همچنین در زنان باردار نیز شایع می باشد.

علت تکرر ادرار

عوامل متعددی باعث ایجاد ادرار مکرر در شبانه روز می گردد. عامل اصلی و زمینه ای بر اساس سن و جنس متغیر می باشد که از حالات های کم و خفیف تا شدید و وخیم متغیر است، این علل شامل:

1- عفونت مجرای ادراری (UTI)

عفونت مجاری ادراری مهم ترین علت زمینه ای می باشد. التهاب ایجاد شده توسط عفونت، توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار را کاهش می دهد.

۲- دیابت

ادرار مکرر می تواند علامت دیابت تیپ اول یا دوم باشد.

۳- مشکلات پروستات

علت اصلی و عمده تکرر ادرار در مردان، مشکلات پروستات در آنها می باشد. پروستات حجیم شده جریان ادراری را مسدود می کند و باعث تحریک و انقباض مثانه می شود.

۴- تکرر ادرار در بارداری

علامت شایع و بی خطر در بیشتر بارداری ها، تکرر ادرار است. همان طور که رحم و جنین رشد می کنند، فشار بر روی مثانه بیشتر می شود و نیاز به دفع ادرار افزایش می باید.

۵- سیستیت بینابینی (التهاب لایه میانی مثانه)

حالتی که در آن درد در مثانه و لگن وجود دارد و احساس مداوم برای ادرار کردن در فرد ایجاد می شود. معمولا درد این افراد هنگام پر شدن مثانه بیشتر بوده و با تخلیه ادرار کاهش می یابد.

۶- داروهای دیورتیک یا ادرار آور

داروهایی که به منظور درمان بیماری هایی چون فشار خون بالا تجویز می شوند، باعث ایجاد این مشکل به منظور دفع مایعات اضافی بدن می گردند. از جمله این داروها می توان به هیدروکلروتیازید و فوروسماید اشاره کرد.

۷- سکته

سکته می تواند باعث آسیب به اعصاب مثانه شده که در نهایت منجر به تکرر ادرار می گردد.

۸- مواد محرک مثانه

استفاده بیش از حد از مواد محرک مثانه مانند الکل و کافئین می تولند باعث تکرر ادرار شود.

۹- سرطان مثانه

تکرر ادرار اغلب نشانه نادری از سرطان مثانه است. بیشترین نشانه و علامت در سرطان مثانه، وجود خون در ادرار است‌.

۱۰- تومورهای لگن

این عامل به ندرت باعث ایجاد تکرر ادرار می شود.

۱۱- سندرم مثانه بیش فعال

شایعترین عامل در فوریت در تخلیه ادرار خصوصا در بانوان جوان می باشد.

۱۲- عفونت واژن (واژینیت)

التهاب واژن که باعث تحریک تخلیه ادرار می شود.

۱۳- تنگی های پیشابراه

 تنگی های پیشابراه بر اثر عوامل اناتومیک مانند تنگی مجرای ادراری، دیورتیکولیت کولون (بیماری که در آن کیسه های کوچک و برآمده رو به بیرون، در دیواره روده بزرگ ایجاد می شود) و یا عوامل بیرونی مانند پرتو‌درمانی (رادیو تراپی) ناحیه لگن بوجود میایند.

۱۴- بیماری های جنسی

بیماری های منتقله از راه جنسی مانند کلامیدیا/سوزاک می توانند سبب بروز تکرر ادرار شوند.

علائم تکرر ادرار

احساس برای دفع فوری ادرار برای بیش از ۷ بار در روز علامت اصلی تکرر ادرار می باشد اما میزان دفعات دفع ادرار در افراد مختلف متغیر است.

طبق یک تعریف کلی احتیاج به دفع ادرار برای بیش از ۷ مرتبه در طی ۲۴ ساعت (در حالی که ۲ لیتر مایعات مصرف شده باشد) به عنوان تکرر ادرار تعریف می شود. طبق‌ یک‌تعریف دیگر چنانچه فاصله زمانی بین دفعات ادرار، کمتر از ۲ ساعت باشد، تکرر ادرار رخ می دهد.

راه های تشخیص تکرر ادرار

پزشک پس از گرفتن تاریخچه بیمار، شرح حال و سپس معاینه فیزیکی کامل، سوالاتی از بیمار درباره تکرر ادرار و علائم آن می پرسد.
این سوالات شامل:

• الگوی تکرر ادرار، برای مثال زمان شروع آن چه موقع است، تغییرات آن در طول روز، عوامل بهبود دهنده و وخیم کننده وضعیت.
• داروهای مصرفی بیمار در حال حاضر
• میزان حجم مایعات مصرفی در طول روز
• تغییرات در رنگ، بو و همچنین تداوم ادرار
• میزان مصرف کافئین و الکل و آیا این میزان افزایش یافته است.

تست های تشخیص تکرر ادرار

تست های زیر به منظور یافتن عامل زمینه ای انجام می گیرد:

• آنالیز ادرار جهت یافتن هرگونه وضعیت غیرطبیعی در ادرار
• سونوگرافی از کلیه ها و مثانه و مجرای ادراری
• عکس برداری ساده و یا CT اسکن از شکم و لگن
• تست های نورولوژیک جهت یافتن هر گونه مشکل عصبی
• تست های مخصوص عفونت های منتقله از راه جنسی
• همچنین تست یورودینامیک جهت بررسی موثر بودن مثانه در ذخیره و رها ساختن ادرار و توانایی پیشابراه انجام می گیرد.

درمان تکرر ادرار

درمان تکرر ادرار با درمان عامل زمینه ای و اصلی است. به طور مثال اگر عامل، عفونت مجرای ادراری باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود و یا اگر بیماری دیابت و مشکل پروستات عامل تکرر باشد، کنترل قند خون و یافتن مشکل پروستات درمان علت زمینه ای می باشد.

تغییر شیوه زندگی و یا ورزش های ویژه به منظور تقویت عضلات کف لگن و کاهش نیاز فوریت در ادرار، درمان کمکی در اکثر بیماری ها از جمله سندرم مثانه بیش فعال می باشد. همچنین توصیه های زیر نیز باید رعایت گردند:

• پرهیز از نوشیدن مایعات قبل از خواب
• کاهش مصرف الکل و کافئین
• ورزش های kegel به منظور تقویت عضلات مثانه که عمدتا به زنانی که زایمان طبیعی را تجربه کرده و دچار تکرر ادرار شده اند توصیه می شود.

قرص های ضد تکرر ادرار

درمان دارویی تکرر ادرار ممکن است شامل استفاده از داروهای زیر باشد:

• داریفناسین. داریفناسین به طور خاص برای افرادی که در طی شب بیشتر از دو بار برای ادرار کردن بیدار می شوند، تجویز می شود.
• دسموپرسین استات ( نوکتیوا )
• ایمی پرامین ( توفرانیل )
• میرابگرون ( میربتریک )
• اکسی بوتینین ( دیتروپان )
• اکسی بوتینین ( اکسی ترول ). اکسی ترول تنها داروی قابل استفاده برای بانوان است.
• وسیکیر یا همان سولیفناسین ( وزیکر )
• تولترودین ( دیتروم LA )
• تروسپیوم ( Sanctura XR )

زمان مراجعه فوری به پزشک

اگر تکرر در ادرار با موارد زیر همراه باشد، نیاز به مراجعه سریع به پزشک دارد:

• تب
• تهوع و استفراغ
• درد کمر
• وجود خون در ادرار
• خارج شدن ترشحات از واژن و آلت

دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه و متخصص ارولوژی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.