دفع پروتئین از کلیه نشانه چیست؟

دفع پروتئین نرمال از ادرار چقدر است؟

بیان این نکته ضروری است که افراد عادی به صورت نرمال کمتر از ۱۵۰ میلی گرم پروتئین و ۳۰ میلی گرم البومین در روز از طریق ادرار  دفع می کنند، اما دفع مقادیر بیشتر پروتئین در ادرار نشانه عملکرد ضعیف کلیه یا دیگر بیماری ها می باشد.

البومین پروتئین اصلی خون است، بنابراین در دفع پروتئین در ادرار (پروتئینوری) نیز پروتئین اصلی دفع شده البومین (البومینوری) می باشد.

زمانی که خون از کلیه عبور می کند، کلیه متابولیت های حاصل از واکنش های شیمیایی در بدن و آب اضافی را به بیرون فیلتر می کند. پروتئین ها بزرگ تر از آن هستند که از فیلترهای کلیوی به درون ادرار راه یابند. اما فیلترهای صدمه دیده میتوانند باعث نشت پروتئین آلبومین به درون ادرار شوند.

به حضور مقادیر غیرطبیعی از پروتئین در ادرار ، پروتئینوری یا آلبومینوری می گویند. بیماری های خاص مانند دیابت و فشار خون می توانند سبب آسیب به سیستم فیلترکننده کلیه (گلومرول ها) شوند.

بر اساس اندازه گیری حجم پروتئین درون ادرار، میتوان به میزان آسیب به کلیه ها و اینکه فرد به چه میزان در آینده در ریسک نارسایی کلیه قرار دارد دست یافت.

علت دفع پروتئین از کلیه

علت وجود پروتئین در ادرار بسته به سن و شرایط بیمار متفاوت است و گاها فرد به علت تجربه یکی از موارد زیر ممکن است میزان بیشتری از پروتئین در ادرار را داشته باشد:

• کم آبی یا دهیدراتاسیون
• ورزش های بسیار سنگین
• استرس
• تب
• ماندن در دماهای بسیار پایین و سرد

اگر پروتئینوری مشخص شود، پزشک با توجه به آزمایش های بیمار، میزان دفع پروتئین از کلیه (پروتئین ادرار) را پیگیری می کند تا به علت بیماری زمینه ای دست یابد. اگر فردی در ریسک پیشرفت به سمت بیماری های کلیوی باشد، پزشک تست های منظم برای ارزیابی پروتئینوری را پیشنهاد می کند.

افرادی که در ریسک بالای پروتئینوری با حجم بالا به طور دائم هستند، ممکن است برخی از بیماری های زیر را داشته باشند:

• دیابت
• فشار خون بالا
• آمیلوئیدوز: وجود پروتئینهای غیر طبیعی در اندام های داخلی
• بیماری برگر: التهاب و اختلال در عملکرد کلیه در نتیجه تجمع انتی بادی
• ایمونوگلوبولین A
• اندوکاردیت: التهاب و‌ عفونت دریچه های قلبی
• گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال: نوعی بیماری که در آن بخش هایی از گلومرول که وظیفه پاکسازی خون و دفع مواد سمی را به عهده دارند، دچار بافت غیرعملکردی فیبروزه و اسکار می شود. عدم درمان این بیماری در مراحل اولیه منجر به نارسایی کلیه، دیالیز و پیوند کلیه میشود.
• بیماری های قلبی از جمله نارسایی قلبی
• لنفوم هوچکین: نوعی سرطان خون که بر اثر رشد غیر طبیعی و تزاید سلول های لنفاوی ایجاد میشود.
• لوپوس: نوعی بیماری خود ایمنی که در آن احتمال درگیری کلیه و تخریب کلیه توسط سیستم ایمنی بدن وجود دارد.
• مالاریا
• مالتیپل میلوما: شایعترین تومور منشا گرفته از استخوانها
• پروتئینوری ارتوستاتیک: دفع پروتئین صرفا در وضعیت خاص بدنی
• پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری که به همراه سردرد، تاری دید و افزایش فشار خون می باشد.
• بارداری
• آرتریت روماتوئید
• سارکوئیدوز: بیماری التهابی در گیر کننده چند ارگان از جمله چشم، ریه، کبد و غدد لنفاوی
• آنمی داسی شکل: نوعی اختلال خونی که منجر به تولید سلول های خونی معیوب می شود.

علائم دفع پروتئین در ادرار

در مراحل اولیه بیماری های کلیوی، فرد ممکن است متوجه علامت خاصی در خود نشود. به همین دلیل یک آزمایش ادرار به منظور مشخص کردن پروتئین در ادرار الزامی است که نشانه های اولیه بیماری های کلیوی را نشان دهد.

علاوه بر پروتئینوری، علایم بیماری های کلیوی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ادرار کف مانند یا کفدار
• تکرر ادرار
• تنگی نفس
• خستگی
• تورم در دست ها، پاها و صورت
• پوست خشک
• مشکل در خواب
• وجود مزه آهن در دهان
• سکسکه های مکرر
• تهوع و استفراغ
• مشکل در تمرکز

اگر فرد باردار است، پروتئین در ادرار، می تواند نشانه ی بیماری پره اکلامپسی باشد، بیماری خطرناکی که موجب فشار خون بالا شده و منجر به بستری در بیمارستان می شود. علائم دیگر این بیماری شامل سردرد، تغییرات بینایی، درد شکم، تهوع، کاهش ادرار و تنگی نفس می باشد.

آزمایش دفع پروتئین چیست ؟

آزمایش وجود پروتئین در ادرار به طور معمول به وسیله تستی به نام آنالیز ادرار انجام می گیرد. این تست می تواند سطوح پروتئین در ادرار را اندازه گیری کند. اگر در آنالیز ادراری پروتئین یافت شود، آزمایشات دیگری برای تشخیص بیماری کلیوی درخواست می شود.

همچنین آزمایش خون برای اندازه گیری میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) درخواست می شود که نشان دهنده این است که به چه میزان کلیه ها مواد دفعی را به درون ادرار فیلتر می کنند.

تست های بیشتر شامل سونوگرافی، CT اسکن یا بیوپسی (نمونه برداری) از کلیه می باشد. زمانی که ادرار جهت وجود پروتئین آزمایش می شود، مقدار آلبومین و کراتینین (که یک آمینواسید در ادرار است) سنجیده می شود. مقادیر بیش از ۳۰ میلیگرم بر گرم از نسبت آلبومین به کراتینین برای بیش از دو مرتبه در طول دوره ۳ ماهه نشان دهنده یک بیماری کلیوی است.

به دفع پروتئین با مقادیر اندک تر در ادرار ، میکرو آلبومینوری می گویند. افراد دیابتی سالیانه یک یا دو مرتبه جهت وجود میکروآلبومینوری آزمایش شده که اگر مثبت باشد، نشان دهنده نشانه های اولیه صدمه به کلیه ها به وسیله دیابت است.

ممکن است میکرو آلبومینوری در نتیجه بیماری های قلبی خطرناک ، فشارخون بالا و لخته های خونی ایجاد شود. در نتیجه در صورت مثبت شدن مقادیر غیر طبیعی پروتئین در ادرار، آزمایشات اندازه گیری کننده سطوح کلسترول، قندخون و فشارخون به جهت یافتن بیماری های محتمل همراه انجام می گیرد.

لازم به توضیح است که پروتئین های درون عروق مسئول حفظ فشار اسمزی درون عروق می باشند بنابراین در صورت دفع پروتئین و کاهش فشار اسمزی داخل عروقی، نشت مایع به درون فضای میان بافتی صورت گرفته که این امر منجر به ایجاد ادم (ورم) در بافت های شل بدن (پف زیر چشم ها) و ادم اندام تحتانی بدن می شود.

درمان دفع پروتئین کلیه

درمان پروتئینوری شامل درمان دارویی و تغییرات در تغذیه و شیوه زندگی است. درمان پروتئینوری براساس بیماری های همراه با پروتئینوری متغیر است. دیابت و فشارخون بالا مهمترین عوامل بیماری های کلیوی هستند. اگر فردی دچار بیماری های فوق باشد، باید توصیه های زیر را جدی بگیرد:

در دیابتی ها، کنترل قندخون، مصرف منظم داروها، تغذیه سالم و ورزش کردن می تواند از پیشرفت به سمت بیماری کلیوی جلوگیری نماید.

در افرادی که فشارخون بالا دارند، اصلاح الگوی تغدیه ای و شیوه زندگی همانند مصرف منظم داروها اثربخش است. در بیمارانی که فشار خون بالا به همراه پروتئینوری دارند، توصیه به حفظ فشارخون در مقادیری کمتر از ۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه می شود. اگر بیماری دچار آسیب دائمی به کلیه ها شود، نیاز به دیالیز منظم و یا پیوند کلیه دارد.

دکتر شهریار ناطق متخصص و جراح کلیه

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.