لیتوتریپسی، سنگ شکن برون اندامی (کلیه، حالب،مثانه)

آخرین بروزرسانی: 17 بهمن 1401

در این مقاله می خوانید

لیتوتریپسی نوعی سنگ شکن برون اندامی (نیازی به برش پوست نیست) میباشد، که برای درمان فوری سنگ‌ کلیه، سنگ‌ حالب، سنگ کیسه صفرا و کبد استفاده میشود. این روش درمانی برای تمام افراد مناسب نیست و پزشک تعیین کننده روش درمانی شما با توجه به وضعیت جسمانی شما می باشد.

سنگ‌های کلیه زمانی ایجاد می‌شوند که مواد معدنی و مواد دیگر موجود در ادرار کریستال‌هایی را در کلیه ایجاد می‌کنند و توده‌هایی جامد یا سنگ را ایجاد می‌کنند. این توده‌ها ممکن است شکل‌های متفاوتی داشته باشند بعضی کریستال‌های کوچک با لبه‌هایی تیز هستند و بعضی مشابه سنگ‌های جداشده از بستر رودخانه‌ها هستند. این کریستال‌ها به طور معمول به صورت طبیعی از طریق ادرار از بدن فرد دفع می‌شوند.

در چه صورت نیاز به استفاده از لیتوتریپسی است؟

گاهی اوقات بدن قادر به خارج کردن توده‌های بزرگ سنگ از طریق ادرار نیست. این موضوع می‌تواند به کلیه آسیب وارد کند. افرادی که سنگ‌های کلیه را تجربه می‌کنند ممکن است دچار خون ریزی، درد شدید یا عفونت مجاری ادرار شوند. زمانی که سنگ‌ها این مشکلات را ایجاد می‌کنند، یعنی قادر به خروج از کلیه نیستند، در این حالت پزشک لیتوتریپسی یا سنگ شکن برون اندامی را برای فرد تجویز می‌کند.

لیتوتریپسی چگونه کار می‌کند؟

در روش لیتوتریپسی از امواج صوتی برای شکستن سنگ‌های کلیه بزرگ و تبدیل آنها به قطعات کوچکتر استفاده می‌شود. این امواج صوتی، امواج شوک دهنده پر انرژی هستند. شایع ترین نوع لیتوتریپسی، لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) است.

خارج از بدن بودن این روش به این معنی است که منبع ایجاد امواج صوتی شوک خارج از بدن قرار دارد. زمانی که برای درمان بیمار از لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) استفاده می‌شود، یک ماشین ویژه که لیتوتریپر نام دارد، امواج شوک دهنده ایجاد می‌کند. این امواج وارد بدن بیمار می‌شوند و سنگ‌های کلیه را خرد می‌کنند.

این روش درمانی از دهه 1980 مورد استفاده بوده است. سهولت این روش باعث شده است که به سرعت جایگزین جراحی برای درمان سنگ‌های کلیه بزرگ شود. لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) یک روش درمان غیرتهاجمی است، این یعنی این روش درمانی نیازی به جراحی ندارد. درمان‌های غیرتهاجمی به طور معمول ایمن تر هستند و بهبود از این روش‌های درمانی به زمان کمتری نیاز دارد.

درمان لیتوتریپسی معمولا به 45 دقیقه تا یک ساعت زمان نیاز دارد. برای انجام این درمان، پزشک به تزریق نوعی بی حسی (موضعی، ناحیه ای یا بی هوشی عمومی) می‌پردازد تا بدین ترتیب فرد هیچ دردی حس نکند.

بعد از انجام این درمان، باقی مانده سنگ از کلیه‌ها یا میزنای (لوله ای که کلیه را به مثانه متصل می‌کند) جدا می‌شوند و از طریق ادرار خارج می‌شوند.

خطرات لیتوتریپسی

مشابه بیشتر روش‌های درمان، جراحی سنگ حالب به روش لیتوتریپسی خطرهایی را نیز به همراه دارد. 

  • در جریان این عمل، فرد ممکن است دچار خون ریزی داخلی داشته باشد و به انتقال خون نیاز پیدا کند. 
  • کلیه فرد ممکن است عفونت کند.
  • زمانی که تکه‌های سنگ جریان ادرار به خارج از کلیه‌ها را مسدود می‌کنند، کلیه فرد ممکن است آسیب ببیند.
  • این روال درمانی ممکن است به کلیه آسیب وارد کند و کلیه‌ها ممکن است بعد از عمل به خوبی کار نکنند.
  • مشکلات جدی پس از این روش درمانی شامل فشار خون بالا یا نارسایی کلیه هستند.

انواع لیتوتریپسی

اگر سنگ‌ها از مسیر مجاری ادراری عبور نکنند، می‌توانند به کلیه‌ها و مجاری ادراری آسیب وارد کنند. زمانی که داروها نمی‌توانند کمکی به عبور سنگ‌ها از مجاری ادراری کنند، جراحی سنگ حالب به روش لیتوتریپسی می‌تواند سنگ‌ها را خرد کند و آنها را به تکه‌های کوچکی تبدیل کند، تا قادر به عبور از طریق مجرای ادرار باشند.

در حال حاضر دو نوع لیتوتریپسی مورد استفاده قرار می‌گیرند، این دو روش عبارتند از:

  • لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) 
  • لیتوتریپسی با کمک لیزر

لیتوتریپسی با کمک لیزر در بعضی موارد به صورت اختصاری به شکل TUL (یورتروسکوپی منعطف و لیتوتریپسی لیزری) نامیده می‌شود زیرا پزشک از دستگاهی به نام یورتروسکوپ برای انجام این درمان استفاده می‌کند.

هر دو این روش‌های درمانی می‌توانند به حذف سنگ‌های مزاحم به شکلی سریعی و کارآمد کمک کنند. نوع درمانی که پزشک برای فرد پیشنهاد می‌کند به مسائل مختلفی بستگی دارد، مسائلی نظیر نوع سنگ کلیه و وضعیت کلی سلامتی فرد در تعیین نوع روش درمانی تجویز شده موثر هستند.

لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL)

لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) از امواج شوک برای خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌کند. در این روش درمانی، جراح از یک ماشین به نام لیتوتریپر برای هدف گیری امواج صوتی به سمت سنگ‌های موجود در بدن استفاده می‌کند. امواج صوتی سنگ‌ها را به تکه‌های کوچک خرد می‌کنند. امواج تنها بر روی سنگ‌ها اثر می‌گذارند و تاثیری بر ماهیچه‌ها، استخوان‌ها یا پوست نخواهند داشت.

این روال درمانی به چیزی نزدیک به یک ساعت زمان نیاز دارد و معمولا در بیمارستان یا کلینیک‌های درمانی انجام می‌شوند. در بیشتر موارد، فرد می‌تواند پس از انجام عمل جراحی در همان روز به خانه بازگردد. بعد از درمان، فرد باید سنگ‌های کلیه را در بازه ای چند روزه یا چند هفته ای از طریق ادرار تخلیه کند.

سنگ شکن برون اندامی

لیتوتریپسی با کمک لیزر TUL

این روال درمانی شامل استفاده از اندوسکوپ برای درمان سنگ‌های موجود در میزنای می‌شود. اندوسکوپ لوله ای منعطف است که بر روی آن نور و دوربین متصل است و به پزشک کمک می‌کند درون بدن یا حفره بدن را مشاهده کند.

پزشک می‌تواند سنگ‌ها را با استفاده از اندوسکوپ مشاهده کند و از لیزر برای شکستن آنها استفاده کند. این روال درمانی معمولا سی دقیقه طول می‌کشد و بیشتر افراد در همان روز درمان به خانه بازگردانده می‌شوند. چند روز یا چند هفته پس از این عمل، تکه‌های سنگ شکسته شده می‌توانند به سادگی از طریق ادرار عبور کنند و از بدن خارج شوند.

فیلم درمان سنگ حالب به روش TUL (سنگ شکن درون اندامی)

محدودیت‌های درمان لیتوتریپسی

روال درمانی لیتوتریپسی نمی‌تواند سنگ‌های بیش از حد بزرگ یا سخت را درمان کند. لیتوتریپسی امواج شوک خارج از بدن (ESWL) نمی‌تواند به افراد چاق کمک کند، زیرا امواج شوک نمی‌توانند به سنگ‌های کلیه یا مجاری ادراری برسند.

پزشکان روش لیتوتریپسی را برای زنان باردار پیشنهاد نمی‌کنند، زیرا این روش ممکن است به  جنین در حال رشد آسیب وارد کند.

بعضی از سنگ‌های کلیه به بیش از یک عمل لیتوتریپسی نیاز دارند و در بعضی موارد پزشک باید به قرار دادن استنت بپردازد و زمانی که تکه‌های سنگ عبور کرد استنت را جدا کند.

میزان موفقیت لیتوتریپسی

در پژوهشی که در ژورنال پزشکی عمان منتشر شد، نرخ موفقیت لیتوتریپسی برای سنگ‌های کلیه 74 درصد و برای سنگ‌های موجود در میزنای 88 درصد بوده است. پژوهشگر درمان موفق سنگ‌های مجاری ادراری را به صورت رهایی کامل از سنگ تعریف کرده است. در این پژوهش موفقیت درمان سنگ کلیه به صورت تبدیل سنگ به تکه‌های ناچیز با ابعاد کوچکتر از 4 میلی متر در کلیه تعریف شده است.

در این مطالعه، مشکلات ناشی از این عمل در 38.5 درصد افراد با سنگ کلیه و 39.4 درصد افراد دارای سنگ مجاری ادراری ایجاد شده است. درد پهلو شایع ترین مشکلی بوده است که افراد گزارش کرده اند. تنها نیم درصد افراد مبتلا به سنگ کلیه که با این روش درمان شده اند، عفونت مجاری ادراری را پس از درمان تجربه کرده اند.

بررسی دیگری در مورد لیتوتریپسی با کمک لیزر نشان داده است که این روش نرخ موفقیت 93.7 درصدی برای سنگ‌های تا 2.5 سانتی متر داشته است. این مطالعه مشخص نموده است که 10.1 درصد افراد با مشکلاتی روبرو بوده اند.

بهبود پس از درمان لیتوتریپسی

بعد از لیتوتریپسی، بیمار ممکن است به چند هفته برای دفع سنگ‌ها نیاز داشته باشد.

بعد از این که بیمار از بی هوشی خارج می‌شود، فرد ممکن است برای حداقل یک ساعت تحت نظر قرار گیرد تا راحتی و پایداری وضعیت فرد برای بازگشت به خانه تایید شود. پزشک دستورات مراقبتی را در اختیار فرد قرار می‌دهد و داروهای کاهش درد را پیش از مرخص کردن فرد تجویز می‌کند.

آیا درد بعد از سنگ شکنی حال طبیعی است؟

فرد ممکن است به چند هفته زمان برای تخلیه تکه‌های سنگ زمان نیاز داشته باشد و دیدن خون در ادرار برای چند روز بعد از این روش درمانی مسئله ای طبیعی است. احساس درد در کمر و پهلو طبیعی است و مسکن‌ها می‌توانند به کاهش شدت درد کمک کنند. 

بعضی افراد ممکن است با کبودی پوست در محل ورود امواج صوتی شوک به بدن مواجه شوند. بیشتر افراد می‌توانند یک تا دو روز پس از درمان به محل کار خود بازگردند. بیماران معمولا چند هفته پس از درمان قرارهای درمانی پیگیری با پزشک خود خواهند داشت. 

در موارد یورتروسکوپی افراد ممکن است به یک هفته زمان نیاز داشته باشند تا حس کنند می‌توانند به محل کار خود بازگردند، با این حال بهبودی کامل فرد ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

دکتر شهریار ناطق متخصص کلیه و جراح مجاری ادراری

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر ۷۵۱۵۷ شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 737 مشاهده پرسش
    با سلام پسرم سن ۳۴ قد۱۶۷ وزن کراتین ۱/۲۷ اوره۲۳/۷ ایا دچار نا رسای کلیه شده در چه مرحله هستن وزن۵۹
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام،خیر
  • تصویر کاربر ماهان یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 764 مشاهده پرسش
    هیدرونفروز خفیف مساهده شده در سونو در سمت چپ کلیه نوزاد ۱۸ ماهگی
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۱۶ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام انتی بیوتیک شبانه مصرف کنند و با سونوگرافی های سریال پیگیری کنید
  • تصویر کاربر علی شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 309 مشاهده پرسش
    سلام وقت بخیر من با اینکه قرص میخورم بازم سریع ارضا میشم موقع رابطه
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۱۵ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر سعید شنبه ۷ فروردین ۰( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 782 مشاهده پرسش
    باسلام سند دبل جی گذاشتم رابطه داشته باشم مشکلی نداره
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۷ فروردین ۰( 3 سال پیش)
      سلام ممکن است خونریزی ادراری پیدا کنید
  • تصویر کاربر حمید جمعه ۱۷ بهمن ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 366 مشاهده پرسش
    با سلام و عرض ادب بنده پسری ۲۹ساله هستم که در سن ۱۵سالگی به علت درد شکم به بیمارستان مراجعه کردم و بعد از سونوگرافی گفتن که کلیه سمت چپ کمی کوچکتره حالا یکماه پیش دوباره سونوگرافی انجام دادم بازم گفتن که کلیه کوچکتره حالا میخاستم بدانم که ایا راه درمانی وجود داره یا اینکه امکان داره کلیه رفته رفته کوچکترم بشه الانم کمی درد در پهلوهام دارم با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۷ بهمن ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر علی جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 394 مشاهده پرسش
    سلام ـ بنده ۴۵ سال سن دارم آخرین سنوگرافی که دیروز دادم تعداد ۶ عدد سنگ کلیه دارم کوچکترین ۴ و بزرگترین ۷/۵ میلی هستن.
    اون ۷/۵ در حالب گیر کرده و ادرار به کلیه برگشت میخوره و فقط یکی از کلیه هام ادرار خارج میشه. جواب سنوگرافی رو زمیمه کردم لطفا بفرمایید از چه روشی بهتره که عمل انجام بدم ـ ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام ابتدا ۱۰ روز دارو مصرف کنید در صورت عدم دفع سنگ TUL انجام دهید
  • تصویر کاربر محمد جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 346 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر.بنده یک سال پیش کلیه راستم یک سنگ 10میلیمتری داشت که عمل کردم و کلیه چپم سنگ 6میل.دکتربهم داروداد ولی دفع نشدالان سونوگرفتم کلیه چپم سنگش شده9میل باچندتاسنگریزه.سنگ تولوله حالب گیرکرده.آیابادارودفع میشه یا بایدعمل کنم لطفامنوراهنمایی کنید ممنون.
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت اقدام کنید
  • تصویر کاربر . جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 409 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید
    عکسی که فرستادم جوش هست یا موارد دیگر؟
    و باید به پزشک حتما مراجعه کنم؟
    ممنون از شما
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام بیشتر شبیه به یک جوش ملتهب است
  • تصویر کاربر هادی دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 376 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت آقای دکتر
    آیا سنگ شکنی در مطب خصوصی انجام میشود؟چون من نمیخام فعلا با شرایط موجود برای سنگ شکنی به بیمارستان برم
    من یک سنگ ۵میلی در حالب سمت چپ و دوتا سنگ ۵ و ۷ در کلیه راستم دارم
    فعلا این یدونه که در حالب قرار داره یکهفته ست درگیرشم و دفع نمیشه.
    میخواستم اگر مطب خصوصی هست یا سراغ دارید بهم معرفی کنید ممنون میشم
    با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام در بیمارستان انجام میشود
  • تصویر کاربر افشین پنجشنبه ۱۵ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 431 مشاهده پرسش
    با عرض سلام و ارادت. امیدوارم که خوب باشید همیشه. من بیمار شما هستم . سه سال قبل اومدم خدمتتون در بیمارستان آتیه و شما مشکلات نعوذ و زود انزالی رو در من درمان کردین. الان حدود 3 هفته هست اون مشکلات هر از گاهی اتفاق میفتن. متاسفانه ایران نیستم که بیام خدمت شما. میخواستم بدونم امکانش هست که به شکل اینترنتی مجددا برای من دارو تجویز کنید و شما شماره کارت بدین تا هزینه رو تقدیم کنم؟
    من از طریق واتس آپ با شماره 09121124538 و یا ایمیل afshinbjp@gmail.com میتونم با شما در ارتباط باشم.
    ممنون از توجهتون
    ارادتمند شما
    بلداجی پور
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۵ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت آنلاین اقدام کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر