زگیل مقعدی و دیسپلازی مقعدی
زگیل مقعدی “کوندیلوما آکومیناتا” بر روی ناحیه اطراف و داخل مقعد تأثیر میگذارد. زگیل مقعدی ابتدا به صورت لکه یا برجستگیهای کوچک، شاید به اندازه سر یک سنجاق، ظاهر میشود و ممکن است بسیار بزرگ شود و کل ناحیه مقعد را بپوشاند.
رنگ زگیلهای مقعدی معمولاً گوشتی یا قهوهای است. این نوع زگیل ها، اغلب باعث ایجاد درد یا ناراحتی نمیشوند و ممکن است بیماران از وجود آنها آگاهی نداشته باشند. برخی بیماران علائمی مانند: خارش، خونریزی، ترشح مخاطی و یا احساس توده در ناحیه مقعد را تجربه میکنند.
علل رایج به وجود آمدن زگیلهای مقعدی چیست؟
زگیلها توسط ویروس پاپیلومای انسانی(HPV) ایجاد میشوند که با تماس مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل میگردند. ویروس پاپیلومای انسانی شایعترین بیماری مقاربتی(STD) محسوب میشود که به صورت زگیل تناسلی خفیف و برخی موارد سرطانی خود را نشان می دهند.
هرگونه تماس با ناحیه مقعد آلوده به این ویروس (تماس دست، ترشحات از شریک جنسی) میتواند منجر به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی شود. قرار گرفتن در معرض ویروس ممکن است سالها پیش یا از شرکای جنسی قبلی رخ داده باشد، اما اخیراً زگیل واقعی ظاهر شده باشد.
چگونه زگیلهای تناسلی تشخیص داده میشوند؟
معاینه آنورکتال و ارزیابی پرینه (ناحیه لگن)، آلت تناسلی یا واژن برای جستجوی زگیل، اولین قدم معاینه فیزیکی است. برای رد وجود هرگونه توده باید معاینه توشه رکتال انجام شود. آنوسکوپی به طور معمول برای یافتن زگیلهای اضافی در کانال مقعد انجام میشود.
این پروسه شامل قرار دادن یک ابزار کوچک به اندازه یک انگشت در مقعد برای کمک به تجسم ناحیه مقعد است. معاینه با اسپکولوم نیز ممکن است برای کمک به معاینه واژن در زنان انجام شود.

آیا میتوان از ایجاد زگیل مقعدی پیشگیری کرد؟
✅ امنترین راه برای محافظت از خود در برابر قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی یا هر نوع بیماری مقاربتی دیگر، استفاده از تکنیکهای جنسی ایمن است. از تماس جنسی با افرادی که دارای زگیل مقعدی (یا دستگاه تناسلی) هستند خودداری کنید.
✅ از آنجایی که ممکن است بسیاری از افراد از این بیماری آگاهی نداشته باشند، پرهیز جنسی، محافظت با کاندوم یا محدود کردن تماس جنسی با یک فرد، منجر به کاهش ویروس مسری که باعث ایجاد زگیل میشود، میگردد. با این وجود، استفاده از کاندوم در زمان هر نوع مقاربت میتواند خطر ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی را کاهش دهد. اما خطر به طور کامل از بین نمیرود، زیرا ویروس پاپیلومای انسانی از طریق تماس پوست به پوست نیز منتقل میشود و می تواند در مناطقی که تحت پوشش کاندوم نیستند زندگی کند.
✅ سازمان غذا و داروی آمریكا (FDA) واكسن گارداسیل (واكسن علیه انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی كه معمولاً باعث سرطان دهانه رحم و سایر سرطانه ای مرتبط با آن می شود) را در برخی بیماران 9 تا 26 ساله قبل از قرار گرفتن در معرض ویروس پاپیلومای انسانی(فعالیت جنسی) برای پیشگیری از پیشرفت سرطانهای مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی و ضایعات پیش سرطانی مرتبط با آن(به نام دیسپلازی) تائید کرده است.
اگر احتمالاً کاندید این واکسن هستید، ممکن است پزشک توصیه کند که شما مورد ارزیابی قرار بگیرید. با این حال، نقش واکسن در پیشگیری از زگیل مقعدی و سرطان مقعد ناشناخته است.
آیا همیشه باید زگیلها برداشته شوند؟
بله. اگر زگیل مقعدی برداشته نشود، معمولاً بزرگتر شده و تکثیر میگردند. در صورت عدم درمان، زگیل تناسلی مقعدی ممکن است منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان مقعد در ناحیه آسیب دیده شوند. خوشبختانه، خطر ابتلا به سرطان مقعد بسیار نادر است.

درمان زگیل تناسلی مقعدی
- گزینههای موضعی برای درمان زگیل
1- درمان زگیل مقعد با دارو
اگر زگیل مقعدی بسیار کوچک و کم است و فقط روی پوست اطراف مقعد وجود دارد، ممکن است با استفاده از داروهای موضعی در مطب و برخی اوقات منزل درمان شود. داروهای موضعی متداول که به طور مستقیم روی زگیل ها اعمال می شوند عبارتند از: پودوفیلین، اسید تری کلرواستیک و اسید بی کلرواستیک. این روش های درمانی نیازی به بیهوشی یا بی حسی ندارند و فقط چند دقیقه طول می کشد تا روی زگیل ها اعمال شوند.
سوزش یا ناراحتی جزئی ممکن است بعد از درمان ایجاد شود. بنابراین، اکثر بیماران می توانند پس از اتمام پروسه به کار خود بازگردند. پزشک توصیه خواهد کرد که پس از درمان محل دارو را شستشو دهید. داروهای موضعی که می توانید در خانه روی زگیل های کوچک اعمال کنید شامل ایمی کویمود یا فلورویوراسیل-5 می باشند، اگرچه میزان تاثیر آن ها برای از بین بردن کامل زگیل های مقعدی ناشناخته است. عوارض جانبی آن ها شامل خارش، سوزش و زخم دردناک پوست می باشد. در صورت بروز عوارض جانبی شدید، بلافاصله استفاده از کرم را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
2- کرایوتراپی
زگیل مقعدی ممکن است با فریز کردن زگیلها با نیتروژن مایع در مطب پزشک نیز درمان شود. بهبودی مشابه با عوامل موضعی ذکر شده در بالا پیش بینی میشود. کرایوتراپی(جراحی کرایو)، زگیلهای تناسلی را با فریز کردن با نیتروژن مایع از بین میبرد.
پزشک نیتروژن مایع را بر روی زگیل و اطراف آن اعمال میکند. ابتدا بافت با نیتروژن مایع منجمد میشود. سپس، بافت اجازه ذوب شدن دارد. در صورت نیاز دوباره بافت منجمد میشود. زمان استفاده از نیتروژن مایع توسط پزشک و بر اساس اندازه زگیل تعیین میشود که در هر فردی متفادت است.
اندازه و ضخامت زگیل، تعداد و طول چرخه انجماد و ذوب را تعیین میکند. ممکن است تا سه بار درمان نیاز باشد. ممکن است در طول درمان احساس سوزش خفیف تا متوسط داشته باشید.
زگیلهای تناسلی در مجرای ادراری یا مقعد معمولاً به بیشترین درمان نیاز دارند زیرا ممکن است زگیل در قسمت بازشدگی حفره باشد. کرایوتراپی معمولاً در مطب یا کلینیک به صورت سرپایی انجام می شود. ممکن است از یک ابزار بزرگنمایی برای بهتر دیده شدن بافت غیر طبیعی استفاده شود.
3- جراحی زگیل
جراحی، نتایج فوری و سریعی را ارائه میدهد، اما بسته به تعداد و محل دقیق زگیلها، باید با استفاده از بی حسی موضعی- مانند نووکائین – یا بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام شود. سوزاندن یا برداشتن جراحی یا ترکیبی از هر دو، برای درمان زگیلهای مقعدی خارجی و داخلی بزرگتر استفاده میشود.
بیشتر افراد تا چند روز پس از درمان، احساس ناراحتی میکنند و ممکن است نیاز به داروهای ضد درد داشته باشند. بسته به وسعت زگیلها و شدت بیماری، برخی افراد روز بعد از جراحی به کار خود باز می گردند، در حالی که برخی دیگر ممکن است برای چند روز تا هفتهها نیاز به استراحت داشته باشند. درد، ناراحتی و خونریزی جزئی در دوره بهبودی ممکن است رخ دهد و تا چند هفته ادامه داشته باشند.
خونریزی بیش از حد، غیر طبیعی است و در صورت داشتن خونریزی بسیار زیاد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. ترشح روشن، زرد و یا خونی روزها تا هفته ها بعد از عمل پیش بینی میشود. قرار دادن پد و تغییر مکرر پانسمان به کاهش ترشح و خارش ناشی از آن کمک خواهد کرد.
آیا با یک مرتبه درمان، زگیل از بین خواهد رفت؟
هنگامی که زگیل مقعدی گسترده باشد، ممکن است جراح بخواهد جراحی را به صورت مرحله ای انجام دهد. علاوه بر این، زگیل های عود کننده یا راجعه در بیش از 50٪ از بیماران شایع می باشند. ویروسی که باعث ایجاد زگیل تناسلی میشود می تواند در پوست پنهان شود که تا چند ماه قبل از ایجاد زگیل دیگر طبیعی به نظر می رسد.
زگیل های تازه رشد کرده، معمولاً در مطب پزشک درمان میشوند. برخی اوقات زگیلهای جدید به سرعت رشد میکنند که درمان سرپایی در مطب ممکن نیست یا ممکن است ناراحت کننده باشد. در این مواقع ممکن است نیاز به جراحی سرپایی مجدد توصیه شود.
مراجعه به پزشک به صورت مکرر تا چند ماه پس از مشاهده آخرین زگیل لازم است تا مطمئن شوید که زگیل مقعدی جدیدی ایجاد نمیشود. مراجعه مکرر به پزشک جهت تشخیص ضایعات جدید یا علائم جدید(درد، خونریزی مقعدی) مهم است.
دیسپلازی مقعدی چیست؟
زگیلها پس از برداشته شدن برای بررسی به پاتولوژی فرستاده میشوند. برخی از زگیلها در زیر میکروسکوپ دچار تغییرات غیرطبیعی میباشند. به این تغییرات دیسپلازی مقعدی گفته میشود و با میکروسکوپ میتوان پیشرفت دیسپلازی یا تغییرات غیر طبیعی آنها را تعیین کرد. این تغییرات توسط پزشکان به نئوپلازی داخل اپیتلیومی با درجه بالا و درجه پایین تقسیم میشوند.
به سلول هایی که بدخیم یا پیش بدخیم میشوند، اما به عمق پوست حمله نمیکنند، نئوپلازی با درجه بالا گفته میشود. اگرچه این بیماری به احتمال زیاد پیشرونده به سرطان مقعد است، اما این سرطان مقعد نیست و متفاوت از سرطان مقعد درمان میشود.
دیسپلازی مقعد مشابه دیسپلازی دهانه رحم(نئوپلازی داخل اپیتلیومی دهانه رحم) است چرا که از یک عفونت مشابه ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی منشا میگیرند و به ترتیب میتوانند به سرطان مقعد و گردن رحم پیشرفت کنند. بنابراین، بیماران مبتلا به دیسپلازی مقعدی نیاز به پیگیری دقیق توسط پزشک دارند تا هرگونه ضایعه جدید به سرعت ارزیابی شود. معاینه زنان و زایمان نیز در زنان توصیه میشود، زیرا وجود نئوپلازی داخل اپیتلیومی با درجه بالا، بیمار زن را در معرض خطر ابتلا به نئوپلازی داخل اپیتلیومی دهانه رحم نیز قرار میدهد.
چه کسانی در معرض خطر بالای دیسپلازی مقعدی می باشند؟
- بیماران مبتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی(شایع ترین)
- بیماران با سابقه مقاربت مقعدی
- تست HIV مثبت
- سیگار کشیدن
- بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیف ناشی از برخی داروهای خاص(پیوند اعضا، آرتریت روماتوئید، سندرم روده تحریک پذیر)
چرا باید دیسپلازی مقعدی را درمان کنیم؟
هنگامی که دیسپلازی مقعد داشته باشید، بندرت خود به خود از بین میرود. اگرچه هنوز هم بسیار نادر است، اما خطر ابتلا به سرطان مقعد در بیماران با سابقه دیسپلازی مقعد (کمتر از 5%) کمی وجود دارد. به نظر میرسد پیشرفت آن در بیماران مبتلا به HIV مثبت بیشتر است. خطر پیشرفت به سرطان مقعد ممکن است در بین بیماران مبتلا به HIV مثبت 50 تا 10٪ متغیر باشد.
چگونه دیسپلازی مقعدی تشخیص داده میشود؟

دیسپلازی مقعد در زگیل مقعدی یا گاهی اوقات این تغییرات به طور اتفاقی در زمان جراحی مقعد غیرمرتبط (یعنی جراحی بواسیر) مشاهده میشود.
روشهای غربالگری موجود برای تشخیص دیسپلازی مقعدی شامل سیتولوژی مقعد و آنوسکوپی با وضوح بالا است. با این حال، این روشها به صورت جهانی انجام نمیشوند و نقش آن ها در مدیریت بیماران مبتلا به دیسپلازی مقعد در حال حاضر ناشناخته است.
سیتولوژی پاپ اسمیر مقعد شامل استفاده از سواپ مقعدی برای نمونه برداری از سلوله ای کانال مقعد است و میتواند برای غربالگری بیمارانی که دارای ریسک بالایی هستند و پیگیری پس از درمان دیسپلازی مقعدی مورد استفاده قرار بگیرد. متأسفانه، تا 45٪ جواب پاپ اسمیر مقعد بیماران برای دیسپلازی مقعدی ممکن است مثبت کاذب باشد. همچنین، مشخص نیست که آیا پاپ اسمیر مقعد نتیجه شما را بهبود میبخشد یا خطر ابتلا به سرطان مقعد را کاهش میدهد یا خیر.
آنوسکوپی با وضوح بالا به طور معمول شامل استفاده از رنگ های حاجب موقت (اسید استیک 3% و محلول ید لوگوول) داخل کانال مقعد است که به دنبال آن ارزیابی با میکروسکوپ با وضوح بالا انجام می شود تا به تشخیص بافت طبیعی از غیر طبیعی کمک کند. این روش بسیار شبیه به کولپوسکوپی (معاینه دهانه رحم) در خانمهایی است که دیسپلازی گردن رحم دارند. بیوپسیهای مسقیم از نواحی مشکوک و نیاز به درمان باید انجام شود.
روشهای درمان دیسپلازی مقعدی
پیگیری بالینی ممکن است برای درمان دیسپلازی مقعدی در نظر گرفته شود. در مورد بهترین درمان برای دیسپلازی مقعدی بحث های زیادی شده است. احتمال عود مجدد در صورت درمان وجود دارد، بنابراین پزشکان ممکن است بسته به عوامل خطر، هر 3 الی 6 ماه یکبار معاینه فیزیکی دقیق و انواع روشهای غربالگری در صورت وجود را توصیه کنند. اما با توجه به خطر بالای ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم، مراجعه به متخصص زنان و زایمان توصیه میشود.
کرم موضعی ایمی کویمود 5% یا کرم 5-فلورویوراسیل 5% ممکن است در نواحی دیسپلازی مقعدی استفاده شود. کرمهای درمانی موضعی ممکن است برای 9-16 هفته مورد نیاز باشند. تا 90٪ ممکن است ضایعات مقعدی از بین بروند، اگرچه 50٪ آن ها می توانند مجدد عود کنند. عوارض جانبی داروهای موضعی بسیار رایج است و تا 85٪ اتفاق می افتند که شامل تحریک پوست و از بین رفتن رنگ اطراف مقعد می باشد، اما بعد از قطع کرم، این حالت متوقف میشود.
کرم موضعی ایمی کویمود 5% یا کرم 5-فلورویوراسیل 5% ممکن است در نواحی دیسپلازی مقعدی استفاده شود. کرمهای درمانی موضعی ممکن است برای 9-16 هفته مورد نیاز باشند. تا 90٪ ممکن است ضایعات مقعدی از بین بروند، اگرچه 50٪ آن ها می توانند مجدد عود کنند.
عوارض جانبی داروهای موضعی بسیار رایج است و تا 85٪ اتفاق می افتند که شامل تحریک پوست و از بین رفتن رنگ اطراف مقعد می باشد، اما بعد از قطع کرم، این حالت متوقف میشود.

در بیماران انتخابی ممکن است از روش فتودینامیک استفاده شود. مشابه سایر انواع سرطانهای پوستی، از سال 1992 روش درمانی فتودینامیک در بیماران مبتلا به دیسپلازی مقعدی استفاده شده است. در این فرایند، عوامل حساس کننده نور مانند کرم های 5 آمینولوولینیک اسید در ناحیه آسیب دیده اعمال میشود و به دنبال آن لیزر طول موج مشخصی در آن ناحیه تابانده میشود. مطالعات در مورد این روش محدود بوده و نقش آن در بیماران مبتلا به دیسپلازی مقعد هنوز ناشناخته است.
روشهای جراحی دیسپلازی مقعدی
انواع روشهای جراحی برای از بین بردن دیسپلازی مقعدی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری استفاده میشود. این موارد شامل برداشت موضعی گسترده و درمان هدفمند با استفاده از آنوسکوپی با وضوح بالا است. هدف از روش برداشت موضعی گسترده، برداشت کلیه نواحی آسیب دیده با بافت نرمال اطراف (حاشیههای منفی) است، اگرچه برداشت کل بافت آسیب دیده اغلب دشوار است. گاهی اوقات از یک قسمت از بافت طبیعی مجاور برای پوشاندن نقص استفاده میشود.

علیرغم برداشت گسترده بافت خطر عود هم چنان وجود دارد و هم چنین خطر ایجاد عوارضی مانند تنگی مقعد(باریک شدن ناحیه) و بی اختیاری مدفوع بسیار زیاد است. تخریب هدفمند با روش آنوسکوپی با وضوح بالا برای شناسایی، بیوپسی و از بین بردن دیسپلازی مقعدی بدون زمان بهبود طولانی مدت و عوارض مرتبط بسیار مؤثر است. با این وجود، هنوز خطر عود در این روش 80- 20٪ گزارش شده است. عوارض جراحی مانند بی اختیاری و تنگی مقعد به طور کلی در این روش دیده نمیشود. خوشبختانه، هر دو روش از پیشرفت دیسپلازی مقعدی به سرطان مقعد جلوگیری میکنند.
آیا پس از درمان دیسپلازی مقعدی، نیاز به پیگیری است؟
بیماران مبتلا به دیسپلازی مقعدی معمولاً باید طولانی مدت مورد پیگیری قرار گیرند تا از بروز یا عود مجدد، پایداری یا پیشرفت به سرطان مقعد جلوگیری کنند. معاینات فیزیکی ممکن است در فواصل 3 تا 6 ماه انجام شود. این رویکرد امکان درمان دیسپلازی مکرر یا مداوم یا تشخیص سرطان مقعد را فراهم میکند. پیگیری به طور کلی شامل معاینه توشه مقعد، معاینه آنوسکوپی با یا بدون استفاده از اسید استیک و محلول لوگوول است و میتواند در مطب به صورت سرپایی انجام شود. سیتولوژی آنورکتال(پاپ اسمیر مقعد) و یا بیوپسی نیز ممکن است در صورت وجود انجام شود. اهمیت پیگیری را نمی توان در بیماران با سابقه دیسپلازی مقعدی به ویژه در صورت بروز ضایعات جدید نادیده گرفت.
جراح کلورکتال چه کسی است؟
جراحان کولون (روده بزرگ) و رکتال (مقعد) متخصص در زمینه جراحی و غیر جراحی بیماریهای روده بزرگ، رکتوم و مقعد هستند. آنها آموزش جراحی پیشرفته را در زمینه درمان این بیماریها و جراحی عمومی را گذراندهاند. این جراحان در درمان بیماری های خوش خیم و بدخیم روده بزرگ، رکتوم و مقعد کاملاً آگاه هستند و قادر به انجام معاینات غربالگری و فیزیکی میباشند و در صورت تشخیص میتوانند عمل جراحی را انجام دهند.