کلیه های شما درست در پشت قسمت فوقانی شکم، زیر دنده های قفسه سینه، یکی در قسمت راست ستون فقرات و دیگری در سمت چپ آن قرار دارد. به دلیل اندازه و موقعیت کبد، کلیه سمت راست کمی پایین تر از سمت چپ قرار گرفته است. در اکثر مواقع علت درد کلیه ها، فقط مربوط به یکی از آنهاست. در ادامه شش علت درد کلیه راست آورده شده است.
علت درد کلیه راست
علت درد کلیه راست می تواند ناشی از خود کلیه، ارگان ها، ماهیچه های مجاور و یا سایر بافت های بدن باشد. از جمله علل شایع میتوان به:
- عفونت مجاری ادراری
- سنگ های کلیوی
- ترومای کلیه
- بیماری کلیه پلی کیستیک
- ترومبوز ورید کلیوی
- سرطان کلیه
در ادامه به بررسی علت، نحوه تشخیص و درمان عواملی که باعث درد کلیه راست میشوند، میپردازیم:
1.عفونت مجاری ادراری
عفونت مجاری ادراری یک عفونت شایع است که به طور معمول توسط باکتری، قارچ یا ویروس ها ایجاد می شود. اگرچه معمولاً دستگاه ادراری تحتانی( مجرای ادرار و مثانه) را درگیر می کند، اما می تواند دستگاه ادراری فوقانی( حالب ها و کلیه ها) را نیز درگیر کند. اگر کلیه های شما را درگیر کرده باشد، علائم و نشانه های آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب شدید
- درد پهلو و کمر
- لرز
- تکرر ادرار
- فوریت در ادرار
- خون یا چرک در ادرار
- تهوع و استفراغ
به عنوان اولین خط درمانی برای عفونت مجاری ادراری، پزشک به احتمال زیاد آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگر کلیه ها عفونی شده باشند( پیلونفریت)، ممکن است پزشک یک داروی فلوروکینولون تجویز کند. اگر مبتلا به عفونت مجاری ادراری شدید باشید، پزشک ممکن است شما را بستری کند تا با آنتی بیوتیک های داخل وریدی درمان شوید.
2.سنگ کلیه
سنگ های کلیه اغلب از ادرار غلیظ تشکیل، و حاوی رسوبات سخت شده نمکی و مواد معدنی می باشند. علائم سنگ کلیه می توانند شامل موارد زیر باشد:
- درد پهلو و کمر
- نیاز مداوم به ادرار کردن
- درد هنگام ادرار کردن
- ادرار به مقدار کم
- ادرار خونی یا ابری
- تهوع و استفراغ
سنگ شکنی موج شوک خارج از بدن (ESWL)
در این روش از امواج صوتی برای شکستن سنگ های کلیه به قطعات کوچکتر برای دفع راحت استفاده می شود.
نفرولیتوتومی زیر جلدی
در این روش، پزشک با استفاده از تلسکوپ ها و ابزارهای کوچک، سنگ را به صورت جراحی خارج می کند.
اسکوپ
در این روش، پزشک از ابزارهای ویژه ای استفاده می کند که به وی اجازه می دهند از مجرای ادرار و مثانه عبور کرده و سنگ را متلاشی کند.
3.ترومای کلیه
تروما غیر نافذ ناشی از ضربه ای است که نمی تواند به پوست نفوذ کند، در حالی که ترومای نافذ ناشی از ورود یک جسم به بدن است. علائم ترومای غیر نافذ، ادرار خونی و کبودی در ناحیه کلیه می باشد. علامت ترومای نافذ، یک زخم است. ترومای كليه در مقياس 1 تا 5 اندازه گيری می شود. درجه 1 نشان دهنده ی آسيب کم و درجه 5 قطع خونرسانی به كليه می باشد.
بسیاری از تروماهای کلیوی را می توان بدون جراحی درمان کرد. پزشک بسته به میزان صدمه اغلب فیزیوتراپی و به ندرت جراحی را پیشنهاد می کند. با درمان تروما اکثر عوارض همراه با آن از جمله فشار خون بالا نیز خود به خود برطرف می شوند.
4.کلیه پلی کیستیک
بیماری کلیه پلی کیستیک نوعی اختلال ژنتیکی است که در آن خوشه هایی از کیست های حاوی مایع در کلیه های شما رشد می کند. بیماری کلیه پلی کیستیک نوعی بیماری مزمن کلیه است که عملکرد کلیه را کاهش می دهد و پتانسیل ایجاد نارسایی کلیه را دارد. علائم و نشانه های بیماری کلیه پلی کیستیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد پشت و کمر
- هماچوری(خون در ادرار)
- سنگ های کلیه
- ناهنجاری های دریچه قلب
- فشار خون بالا
از آنجا که درمانی برای بیماری کلیه پلی کیستیک وجود ندارد، پزشک به شما کمک می کند با درمان علائم، بیماری را مدیریت کنید. به عنوان مثال، اگر یکی از علائم فشار خون بالا باشد، ممکن است پزشک با تغییر در رژیم غذایی و تجویز داروهای مسدود کننده بیماری را کنترل می کند.
برای عفونت کلیه ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود. در سال 2018، FDA داروی تولواپتان، دارویی برای درمان بیماری کلیوی پلی کیستیک اتوزومال غالب، را تأیید کرد. این فرم از بیماری ارثی حدود 90 درصد از موارد بیماری کلیه پلی کیستیک را تشکیل می دهد.

5.ترومبوز وریدی کلیوی
در ورید کلیوی بدن خون بدون اکسیژن را از کلیه ها به قلب منتقل می کند. اگر لخته خون در هر دو یا یکی از ورید ها ایجاد شود، به آن ترومبوز ورید کلیوی گفته می شود. این وضعیت کاملاً نادر است. که علائم آن شامل موارد زیر می باشد:
- درد پایین کمر
- هماچوری( خون در ادرار)
- کاهش تولید ادرار
براساس یک منبع مطالعه معتبر در سال 2018، ترومبوز ورید کلیوی معمولاً به عنوان یک علامت بیماری زمینه ای، که رایج ترین آن سندرم نفروتیک است، در نظر گرفته می شود.
سندرم نفروتیک نوعی اختلال کلیوی است که با دفع بیش از حد پروتئین از بدن مشخص می شود. اگر ترومبوز ورید کلیوی نتیجه سندروم نفروتیک باشد، پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:
داروهای فشار خون
قرص های آب، داروهای کاهنده کلسترول
رقیق کننده های خون
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن

6.سرطان کلیه
سرطان کلیه معمولاً در ابتدای امر علائمی از خود نشان نمی دهد، اما در ادامه روند بیماری، علائمی را که در ادامه به آن می پردازیم از خود نشان می دهد:
- درد مداوم پهلو و کمر
- هماچوری(خون در ادرار)
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- تب متناوب
جراحي درمان اوليه بيشتر سرطان هاي كليه است که بسته به پیشرفت سرطان روش های مختلفی دارد از جمله:
نفرکتومی: کل کلیه برداشته می شود.
نفرکتومی جزئی: تومور از کلیه خارج می شود.
جراح شما ممکن است از جراحی باز( یک برش منفرد) یا جراحی لاپاروسکوپی( برش های کوچک متعدد) استفاده کند. سایر درمان های سرطان کلیه عبارتند از:
ایمونوتراپی با داروهایی مانند آلدسلوکین و نیوولوماب
درمان هدفمند با داروهایی مانند کابوزانتینیب، سورافنیب، اورولیموس و تمسیرولیموس
پرتودرمانی با پرتوهای پر انرژی مانند پرتوهای ایکس
چه زمان برای درد کلیه راست باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد مداوم در قسمت فوقانی تا میانی کمر یا پهلو تجربه کرده اید، این علامت می تواند نشان دهنده ی یک مشکل کلیوی باشد که عدم توجه به آن می تواند به طور کلی به کلیه های شما آسیب برساند. که در برخی شرایط مانند عفونت کلیه می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود.
اگر علت درد کلیه راست خود را نمیدانید، یا اینکه درد به طور فزاینده ای شدید می شود، یا باعث اختلال در فعالیت های روزانه شما شده است، برای تشخیص و درمان حتما به پزشک مراجعه کنید.
دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص کلیه، مجاری ادراری و تناسلی