عفونت ادراری یک بیماری شایع است. این بیماری غالبا با مصرف قرص عفونت ادراری درمان میشود و در موارد نادر و طبق شرایط خاصی که در ادامه به آن می پردازیم نیاز به بستری شدن دارد. علت ابتلا به عفونت ادراری پاسخ سیستم ادراری به تهاجم باکتری است. باید این نکته را در نظر داشته باشید مصرف به موقع داروهای تجویزی توسط پزشک (انتی بیوتیک برای عفونت ادراری) برای بهبودی و درمان عفونت ادراری از اهمیت بالایی برخوردار است.
میزان بروز عفونت ادراری در خانمها بسیار بیشتر از آقایان است (به علت آناتومی خاص خانمها و نزدیکی مجاری ادراری-تناسلی-مدفوعی به یکدیگر) بطوریکه حدود ۵۰٪ خانمها حداقل یک نوبت عفونت ادراری را در طول زندگی خود تجربه میکنند. از طرفی از هر ۴ خانم جوانی که دچار عفونت میشود یک نفر در عرض ۶ ماه آینده مجددا دچار عفونت میشود. از جمله عوامل ایجاد عفونت ادراری در بانوان میتوان به روابط زناشویی، یائسگی، استفاده از استخر و یا توالت فرنگی های عمومی اشاره کرد.
علت عفونت ادراری در زنان و مردان
این بیماری هر دو جنس را درگیر میکند هر چند میزان این درگیری در سنین مختلف متفاوت است. بطوریکه قبل از یک سالگی میزان این عفونت در پسر بچه ها بالاتر است (میزان بروز عفونت ادراری در پسر بچه ها پس از انجام ختنه به میزان واضحی کاهش می یابد).
در سنین بالای ۶۰ سال مجددا این آقایان هستند که میزان بیشتری از عفونت ادراری را تجربه میکنند دلیل این امر وجود مساله بزرگی پروستات در آقایان و تخلیه ناکافی ادرار در آنها میباشد.
علائم عفونت ادراری
از علائم شایع در عفونت ادراری میتوان به سوزش ادرار (Dysuria)، تکرر ادرار (Frequency) و ادرار خونی (Hematuria) اشاره کرد. در صورتیکه عفونت ادراری شدت پیدا کند و یا به داخل خون نیز گسترش یابد بیمار از تب و لرز و درد پهلو ها نیز گلایه دارد.
درمان عفونت ادراری با قرص
حسن کشت ادرار در این است که نوع باکتری موجود در نمونه و انتی بیوتیکهای موثر در درمان آن را مشخص میکند نکته حائز اهمیت این است که به علت میزان خوب پاسخگویی عفونت ادراری به درمانهای موجود غالبا” نیازی به بستری این بیماران و استفاده از انتی بیوتیکهای تزریقی نمیباشد.
مگر در مواردی که بیمار دچار بیماری سیستمیک باشد، بد حال باشد، تب شدید بالای ۳۸/۵ درجه داشته باشد و یا تحمل داروی خوراکی را نداشته باشد. در اینجا به بعضی از این داروها، نحوه عملکردشان و عوارض احتمالی آنها اشاره میکنیم فقط قبل از آن ذکر این نکته ضروری است که غالب باکتریهای ایجاد کننده عفونت ادراری باکتری های گرم منفی (Gram Negative) بوده که شایعترین آن E. coli میباشد و تجویز انتی بیوتیک مناسب در عفونت ادراری با توجه به نکته فوق و باکتری رشد شده در آزمایش کشت ادرار انجام میگیرد.
قوی ترین انتی بیوتیک برای عفونت ادراری
درمان عفونت ادراری با استفاده از دارو:
1_ قرص سفیکسیم برای عفونت ادراری
به دو صورت شربت (۱۰۰ میلی گرمی) و قرصهای ۲۰۰ و ۴۰۰ میلی گرمی موجود است. حسن سفکسیم در این است که که معمولا عارضه جانبی خاصی نداشته، سبب اختلال گوارشی نمیشود، روزی یکبار مصرف میشود و تجویز آن در بیماران با نارسایی کلیه و حتی بیماران باردار منعی ندارد.
2_سیپرو فلوکساسین
قرص سیپروفلوکساسین به صورت خوراکی (شربت ۲۵۰ میلی،قرص ۲۵۰ میلی و ۵۰۰ میلی گرمی) و تزریقی (ویال ۴۰۰ میلی) موجود است مصرف آن ۲ بار در روز (هر ۱۲ ساعت) است نسبت به سفکسیم پوشش مناسب تری داشته و باکتریهای وسیع تری را از بین میبرد، اما تجویز آن در افراد با نارسایی کلیه باید با احتیاط و با تنظیم دوز صورت بگیرد. همچنین در افراد باردار این دارو منع مصرف دارد.

3_ فنازوپیریدین، قرص سوزش ادرار
این دارو برای تسکین علائم ناشی از تحریک مجاری ادراری مانند درد، سوزش و احساس نیاز به تکرر ادرار یا فوریت در تخلیه ادرار استفاده می شود. این دارو علت تحریک ادرار را درمان نمیکند، اما میتواند به تسکین علائم در زمانی که درمانهای دیگر اثر میگذارد، کمک کند. فنازوپیریدین به عنوان مسکن برای تسکین درد مجاری ادراری عمل می کند. این دارو را معمولاً 3 بار در روز بعد از غذا یا طبق دستور پزشک مصرف کنید.
4_افلوکساسین
افلوکساسین به صورت ۲۰0 و ۳۰۰ یا ۴۰۰ میلی گرم بوده و عملکردی مشابه داروی سیپرو فلوکساسین دارد. مصرف آن همراه با آب و مایعات زیاد توصیه شده و بهتر است، همراه با غذا و یا معده پر مصرف نشود. هم چنین در افراد با نارسایی کلیه و خانمهای باردار منع مصرف دارد.

جواب نتایج کشت ادرار (U/C) بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از آزمایش مشخص میشود.
5_کوتریموکسازول
از آنتی بیوتیکهای مناسب برای درمان عفونت ادراری است، که قرص آن به دو شکل قرصهای مخصوص بالغین و اطفال وجود دارد. مصرف آن بصورت روزی ۴ عدد قرص (۲ بار در روز و هر نوبت ۲ عدد قرص) بوده و در بیمارانی که دچار فاویسم هستند منع مصرف دارد.
6_نالیدیکسیک اسید
به دو صورت شربت ۶۰ میلی گرمی و قرص ۵۰۰ میلی گرمی موجود بوده و در درمان اسهال مسافرتی و عفونت ادراری موثر است. مصرف این دارو در شیرخواران زیر سه ماه ممنوع است.
7_آزیترومایسین
شربت ازیترومایسین بیشتر مناسب عفونتهای تنفسی اطفال است. قرص آن (در شکلهای ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی گرمی) نیز در درمان عفونتهای تنفسی و عفونتهای ادراری بالغین کاربرد دارد. تجویز آن بیشتر در عفونتهای ادراری ناشی از مقاربت (STD یا بیماریهای منتقله از راه جنسی) بوده و از انجاییکه فقط روزی ۱ عدد توصیه میشود مصرف آن برای بیمار راحت است.
8_جدیدترین درمان عفونت ادراری با فسفومایسین
جدیدترین درمان برای عفونت ادراری و التهاب پروستات که بصورت ساشه(پودر)است مصرف آن برای عفونتهای ساده ادراری توصیه نمیشود و بیشتر در عفونتهای شدید ومقاوم به سایر آنتی بیوتیکها توصیه میشود.
9_لووفلوکساسین (تاوانکس)
یکی از بهترین و جدیدترین آنتی بیوتیک ها در درمان عفونتهای منتقله از راه جنسی (STD) و عفونتهای ادراری است حسن آن در مصرف تک دوز روزانه و امکان مصرف حتی در بیماران با نارسایی کلیه است. اما در افراد زیر ۱۸ سال، زنان باردار و شیرده منع مصرف دارد. بهتر است این دارو را با آب فراوان مصرف کنید و حین مصرف این دارو از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

داروهای تزریقی برای عفونت ادراری
درمان عفونت اداری با تزریق:
آمپول سفتریاکسون
در حقیقت فرم تزریقی قرص سفکسیم بوده که هر ۱۲ ساعت یک بار به صورت عضلانی و یا وریدی تزریق میشود.سفتریاکسون علاوه بر عفونتهای ادراری،در درمان عفونتهای تنفسی و عفونتهای منتقله از راه جنسی نیز موثر است.مصرف آن در بیماران با نارسایی کلیه و بیماران باردار منعی ندارد اما مصرف همزمان آن با الکل و داروهای ضد انعقاد باید با احتیاط صورت گیرد.
آمپول جنتامایسین-امیکاسین
مصرف آنها بصورت عضلانی و ۲ بار در روز بوده و معمولا برای عفونتهای شدید و پیچیده سیستم ادراری استفاده میشود. مصرف آن در بیماران با نارسایی کلیه، خانمهای باردار و شیرده باید با احتیاط صورت گیرد.
تشخیص عفونت ادراری
بهترین ابزار تشخیصی برای عفونت ادرار آزمایش ساده ادرار (U/A) و کشت ادرار (U/C) است. برای انجام آزمایش ادراری نیازی به ناشتا بودن نیست اما بهتر است اولین ادرار صبح گاهی برای این آزمایش استفاده شود در ضمن مصرف هر گونه آنتی بیوتیک از ۳ تا ۵ روز قبل باید قطع شود.
از علائم مشخصه عفونت ادراری در آزمایش ساده ادرار میتوان به مثبت شدن نیتریت، افزایش گلبول قرمز (RBC)، افزایش گلبول سفید (WBC) و وجود باکتری در ادرار اشاره کرد.
دکتر شهریار ناطق، جراح و متخصص کلیه، مجاری ادراری و تناسلی