آتروفی بیضه، یک وضعیت پزشکی است، که در آن بیضه از نظر اندازه کوچک می شود و ممکن است با از بین رفتن عملکرد آن (تولید اسپرم و تستوسترون) همراه باشد.
آتروفی بیضه چیست؟
یک وضعیت پزشکی است که در آن اندام تولید مثل مردانه (بیضه ها، که در انسان ها در اسکروتوم قرار دارند) از نظر اندازه کوچک شده، در این شرایط حتی ممکن است بیضه عملکرد خود را نیز از دست بدهد. کوچک شدن یک یا هر دو بیضه به شدت و مدت زمان آتروفی بستگی دارد.
سلول های ژرم که محل تولید اسپرم و سلول های لیدیگ که محل تولید هورمون های جنسی مردانه به اصطلاح آندروژن ها و در درجه اول تستوسترون هستند.
کاهش سطح یک یا هر دو نوع سلول ممکن است، منجر به تغییر در سطح مایعات بیضه و در نتیجه کوچک شدن بیضه ها شود.
تشخیص آتروفی بیضه
این تشخیص بر اساس سابقه هر علت خارجی احتمالی مانند استفاده از استروئید یا داروهای دیگر انجام می شود.
شیوه زندگی و خطر احتمالی بیماری های مقاربتی (مانند اوریون و عفونت HIV) نیز در نظر گرفته می شود.
معاینه فیزیکی بر روی لمس بیضه ها تمرکز دارد و به دنبال تغییر در اندازه، بافت و استحکام آن ها می باشد. برای تکمیل تشخیص آتروفی بیضه، ممکن است نیاز به آزمایش خون و سونوگرافی بیضه برای ارزیابی جریان خون و شناسایی هرگونه ناهنجاری باشد، تا مشخص شود علت آن عفونت است یا عدم تعادل هورمون.
علائم آتروفی بیضه
از سری علائم این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد در بیضه ها
- ناباروری
- اختلال عملکرد جنسی
- کاهش میل جنسی
علت ابتلا به آتروفی بیضه
شایع ترین علت آتروفی بیضه عدم تعادل هورمونی است. هنگامی که عدم تعادل هورمونی رخ می دهد، بدن آندروژن های کمتری تولید می کند و باعث کوچک شدن بیضه می گردد. از سری بیماری های مرتبط با آتروفی یا کوچک شدن بیضه می توان به:
- هیدروسل بیضه (تجمع مایع در اطراف بیضه)
- ارکیت (التهاب بیضه)
- اختلال در نعوظ
- واریکوسل (بزرگ شدن غیر عادی شبکه وریدی روی بیضه)
- اوریون
- عفونت HIV
- کریپتورکیدیسم (عدم وجود یک یا هر دو بیضه در داخل کیسه بیضه)
- سیروز کبدی (زخم کبد ناشی از آسیب مداوم طولانی مدت کبد)
- کم کاری تیروئید (نارسایی عملکرد تیروئید)
- اختلالات هیپوفیز
- اختلالات هیپوتالاموس
- بیماری های کلیوی
آیا آتروفی بیضه قابل درمان است؟
در بیشتر موارد، این بیماری در صورت تشخیص زودرس و درمان مناسب، قابل درمان است. با این وجود، اگر برای مدت طولانی درمان نشود، ممکن است آسیب بیشتری وارد کند و احتمال بهبودی کامل کاهش می یابد و می تواند توان باروری را به طور دائم تحت تأثیر قرار دهد. از جمله مواردی که میتواند تاثیر منفی روی این بیماری داشته باشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشروبات الکلی
- سن بالا
- قرارگیری در معرض اشعه
- مصرف مزمن استروئید
- جایگزینی هورمون درمانی
- ویروس زیکا
- عفونت های سیستمیک (به عنوان مثال آبله مرغان و غیره)
پیشگیری از آتروفی بیضه یا کوچک شدن بیضه
پیشگیری از آتروفی بیضه، شامل شیوه زندگی سالم است. از آنجا که بیماری های کودکی، به ویژه اوریون، خطر این بیماری را افزایش می دهد، به همین علت، واکسیناسیون لازم است.
درمان آتروفی بیضه
درمان کاملا به نوع بیماری و منشا آن بستگی دارد. اگر با وجود درمان علت، بیضه از ابتدای پاتولوژی تغییر نکرده باشد، می توان از نظر هورمونی یا جراحی، درمان را ادامه داد.
دارودرمانی با گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG)
hCG سلول های لیدیگ بیضه ها را برای تولید تستوسترون تحریک می کند. هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) غده هیپوفیز را تحریک، تا هورمون لوتئین کننده (LH) که به نوبه خود سلول های لیدیگ را برای تولید تستوسترون و شروع نزول بیضه ها تحریک می کند، را ترشح کند.
در حال حاضر، از روش هورمون درمانی، برای القای نزول بیضه ها و یا یافتن بیضه های غیرقابل لمس استفاده می شود. از این روش نیز برای تحریک تکثیر و بلوغ سلول های ژرم استفاده می شود، که به بهبود باروری، کمک می کند.
جراحی بیضه
در صورت پیچ خوردگی بیضه ممکن است مداخله جراحی ضروری باشد.
هنگام پیچ خوردن طناب اسپرماتیک، قطع جریان خون به بیضه، برای جلوگیری از آتروفی بیضه ضروری است.
آیا آتروفی بیضه بر باروری تاثیر می گذارد؟
بیضه ها از سلول های ژرم که به سلول های اسپرم تبدیل می گردند و سلول های لیدیگ که تولید کننده تستوسترون هستند، تشکیل می شوند. از این طریق، آتروفی بیضه بر عملکرد آن ها تأثیر می گذارد.
در نتیجه ساختار بیضه مختل شده و آتروفی بیضه ممکن است با مورفولوژی ضعیف اسپرم و اختلال کلی در اسپرماتوژنز (تولید اسپرم) همراه باشد و منجر به وجود الیگوسپرمی (غلظت کم اسپرم)، تراتواسپرمی (وجود اسپرم با مورفولوژی غیر طبیعی) و عقیم ماندن مرد شود.
دکتر شهریار ناطق متخصص ارولوژی
نیما
جمعه ۱۷ بهمن ۹۹( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 631
مشاهده پرسش
