واریکوسل تقریبا 15 درصد مردان را تحت تاثیر قرار می دهد و اغلب با علائم همراه نبوده اما در صورت بروز علائم این موارد شامل ناراحتی و درد غیر متمرکز، تیز و مبهم در ناحیه کشاله ران است. خوشبختانه، راه های متعددی برای تسکین درد واریکوسل وجود دارد. اما عدم درمان واریکوسل سبب درد شدید و دیگر عوارض جانبی جدی همچون ناباروری می شود.
واریکوسل چیست؟
واریکوسل به ورید های متورم و بزرگی گفته می شود که داخل کیسه ی بیضه ها به وجود می آیند. واریکوسل ممکن است در ابتدا بدون علامت باشد اما با گذشت زمان به صورت برآمده، در بیضه مبتلا نمایان می شود.
واریکوسل هنگامی ایجاد می شود که دریچه های داخل ورید های بیضه ضعیف شده و جریان خون توانایی بازگشت به قلب را از دست می دهند. اختلال در عملکرد دریچه های وریدی، سبب تجمع خون و بازگشت آن به ورید ها شده که در نتیجه آن تورم و اتساع ورید ها اتفاق می افتد.
آیا واریکوسل یک مشکل جدی است؟
واریکوسل با وجود اینکه بسیار شایع است، اما خطرناک نیست. بسیاری از مردان در طول زندگی متوجه ابتلای خود نشده یا واریکوسل مشکلی برای آن ها به وجود نمی آورد. نزدیک به 20 درصد نوجوانان به واریکوسل مبتلا هستند. بدین ترتیب طبق گفته های پیشین، بخشی از موارد ابتلا به واریکوسل به صورت خود به خود رفع می شوند.
علائم واریکوسل چیست؟
واریکوسل ممکن است هیچ گونه علامتی ایجاد نکرده و نیازمند درمان نباشد. با این حال، افرادیکه به درد و ناراحتی دچار هستند می توانند برای رهایی از درد به دنبال درمان باشند. از جمله علائم واریکوسل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد بیضه (حین فعالیت یا ایستادن به مدت طولانی)
- بروز ورید های متورم و پیچ خورده در بیضه که به صورت کیسه ای پر از کرم هستند
- تورم در بیضه مبتلا (اغلب در یک سمت کیسه بیضه)
- برآمدگی قابل توجه در بیضه آسیب دیده
- مشکل در بارورسازی
واریکوسل و درد زیر شکم
برخی مردان مبتلا به واریکوسل از درد زیر شکم خود صحبت کرده اند اما نه تمام آنها ! مردان مبتلا به واریکوسل علائمی همچون درد و تورم در بیضه چپ خصوصا هنگام نشستن یا ایستادن طولانیمدت دارند.
در صورت ابتلا به واریکوسل درجه حاد، ممکن است رگ های مبتلا به واریکوسل تحت فشار قرار گرفته و جریان خون مسدود شود، در نتیجه کاهش جریان خون باعث درد در کیسه بیضه و زیر شکم شود. اما باید این نکته را در نظر بگیرید که درد زیر شکم در مردان میتواند علائم و نشانه ای از بیماری های زیر نیز باشد:
- پیچ خوردگی بیضه
- فتق
- عفونت دستگاه ادراری
- سنگ کیسه صفرا
- اختلالات گوارشی
- آپاندیسیت
عوارض احتمالی واریکوسل
از جدی ترین عوارض مرتبط با واریکوسل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناباروری
- کاهش تعداد اسپرم ها
- آتروفی یا کوچک شدن بیضه
تسکین درد واریکوسل
در صورت تشخیص ابتلا به واریکوسل و احساس درد مداوم در ناحیه کشاله ران یا بیضه باید فورا به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. این پزشک می تواند گزینه های درمانی مختلفی را برای رهایی از درد واریکوسل به بیمار ارائه دهد.
چه چیزی سبب درد واریکوسل می شود؟
طناب اسپرماتیک خون را به بیضه ها برده و از آن ها خارج می کند. علت دقیق ابتلای افراد به واریکوسل مشخص نیست اما بسیاری از متخصصان بر این باورند واریکوسل هنگامی بروز می دهد که دریچه های درون ورید های طناب اسپرماتیک، از جریان یافتن مناسب خون، جلوگیری کنند. خون با جریان نیافتن تجمع کرده و سبب اتساع یا گشاد شدن ورید ها می شود.
آیا درد واریکوسل مداوم است؟
درد واریکوسل در بیضه یا کیسه بیضه تقریبا همیشه مزمن بوده، به همین دلیل توجه به مدت درد اهمیت دارد. واریکوسل در دوران بلوغ به وجود آمده و ابتلای مردان مسن به درد واریکوسل در بیضه یا کیسه بیضه تقریبا نادر است.
درمان درد واریکوسل
گزینه های درمانی (عمل واریکوسل) که برای کمک به رهایی از درد واریکوسل وجود دارد، اغلب در مراکز درمانی و بصورت سرپایی انجام می شوند.
1_ جراحی واریکوسلکتومی واریکوسل
این جراحی فرآیندی است برای ترمیم واریکوسل. در حین این فرایند، جراح برشی بر ناحیه پایینی شکم ایجاد کرده و جهت منحرف کردن جریان خون به ورید های دیگر، ورید های آسیب دیده را مسدود می کند. این فرآیند تحت بی حسی موضعی یا بیهئشی عمومی و به سه روز استراحت در منزل نیاز دارد.
2_ آمبولیزاسیون
آمبولیزاسیون واریکوسل یک فرایند سرپایی و کم تهاجم است که به اندازه جراحی تاثیر گذار بوده اما دوره بهبودی کوتاه تر و عوارض بیشتری به همراه دارد. در حین فرایند آمبولیزاسیون، پزشک متخصص یک کاتتر کوچک و تو خالی در کشاله ران قرار می دهد. سپس یک کویل کوچک از طریق کاتتر به واریکوسل وارد شده و جریان خون در آن ورید آسیب دیده را مسدود می کند.
جریان خون پس از مسدود شدن ورید آسیب دیده به دیگر ورید های سالم هدایت می شود. دوره بهبودی آمبولیزاسیون واریکوسل معمولا در حدود 2 روز بوده و کم تهاجم ترین درمان واریکوسل به شمار می رود. آمبولیزاسیون نیازی به ایجاد برش های جراحی نداشته و پزشک می تواند آن را به صورت ایمن و موثر تحت بی حسی موضعی انجام دهد.
🔔امروزه این روش به علت میزان بالای عوارض و عود پس از جراحی منسوخ شده است.
3- مصرف داروی مسکن و پوشیدن بیضه بند ورزشی
دارو های مسکن بدون نسخه می توانند، ناراحتی های خفیف ناشی از واریکوسل را رفع کنند (در صورتی که واریکوسل باروری فرد را تحت تاثیر قرار نداده و تنها دردی خفیف ایجاد می کند) جهت تسکین علائم خود می توان مصرف استامینوفن و ایبوپروفن را امتحان کرد.
همچنین، بیماران می توانند پوشیدن لباس های زیری را امتحان کنند که از بیضه ها حمایت کرده و فشار وارد شده بر آن ها را کاهش می دهند. پوشیدن شورت های بریف آزاد و راحت به همراه بیضه بند های ورزشی می توانند در کاهش تجربه درد واریکوسل مفید باشند.
عدم درمان واریکوسل چه مواردی را در پی خواهد داشت؟
تجمع خون در اطراف بیضه فشار داخل بیضه را بالا برده و سبب کوچک شدن آن می شود. ناباروری یکی از عوارض احتمالی جدی در کسانی است که نسبت به درمان واریکوسل بی اعتنا هستند. عدم درمان واریکوسل ورید های بزرگ می تواند به گرم شدن بیش از حد بیضه ها منجر شود. این پدیده نیز به نوبه خود بر تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم ها تاثیر می گذارد.
آیا واریکوسل می تواند به صورت طبیعی درمان شود؟
برخی بر این باورند که تمرینات کگل می توانند به تسکین علائم واریکوسل کمک کنند. این موارد تمرینات لگنی آسانی هستند که در صورت تداوم در انجام آن ها توان عضلانی و جریان خون احیا شده و بهبود می یابد. تمرینات کگل در رهایی از مشکلاتی همچون بی اختیاری ادرار و واریکوسل موثر هستند.
آیا احتمال پارگی واریکوسل وجود دارد؟
با اینکه احتمال پارگی خود به خود واریکوسل نادر است اما این رویداد به بروز خونریزی و تشکیل لخته خون در کیسه بیضه منجر می شود. افزایش ناگهانی فشار شکم، فشار وریدی را بیشتر کرده و به پارگی واریکوسل منجر می شود.
تشخیص ابتلا به واریکوسل در خانه
متخصصان اورولوژیست اغلب واریکوسل را در حالتی تشخیص می دهند که بیمار ایستاده است. پزشک از بیمار می خواهد تا یک نفس عمیق کشیده، آن را نگه داشته و در حالی که او ناحیه بالایی کیسه بیضه را بررسی می کند نفس خود را بیرون دهد. این تکنیک با عنوان مانور والسالوا نیز شناخته می شود. چنین مانوری امکان تشخیص ورید های بزرگ شده را به متخصص می دهد.
دکتر شهریار ناطق جراح کلیه و متخصص اورولوژی