سیستیت بینابینی (IC) یک ناهنجاری مزمن و پیچیده است، که معمولاً با ورم یا آسیب دیدگی دیواره مثانه شناخته می شود. این مشکل می تواند به زخم و سفت شدن مثانه، کاهش حجم مثانه و خونریزی نقطه ای منجر شود. IC همچنین با نام “سندروم مثانه دردناک” یا “سندروم ادرار دردناک” شناخته می شود.
علت ایجاد سیستیت بینابینی
علت سیستیت بینابینی همچنان ناشناخته بوده و بیماران در برابر آنتی بیوتیک ها، پاسخ دهی مناسبی ندارند. محققان همچنین در حال تحقیق برای یافتن علت و درمان IC می باشند. علت دقیق سیستیت بینابینی مشخص نیست. بر خلاف سایر انواع سیستیت، در مثانه هیچ عفونتی به وضوح پیدا نمی شود و در نتیجه، آنتی بیوتیک ها جوابگو نیستند.
در بعضی از افراد مبتلا به سیستیت بینابینی، مثانه دچار ورم، زخم، ریش ریش شدگی، یا سفتی می شود. نظریه های متفاوتی درباره ی علل احتمالی سیستیت بینابینی وجود دارد که عبارتند از:
- آسیب دیدگی مجاری مثانه، که می تواند منجر به بی اختیاری ادرار و آسیب رساندن به مثانه، و عضلات و اعصاب اطراف آن شود.
- مشکل در عضله ی پایینی لگن که ادرار را کنترل می کند.
- سیستم ایمنی به اشتباه، مثانه را مورد هجوم قرار می دهد.
- عکس العمل آلرژیک
همچنین، از این رو که این بیماری با مشکلاتی مثل لوپوس، سندروم روده تحریک پذیر، فیبرو میالژیا و سندروم خستگی مزمن در ارتباط است، احتمال این امر وجود دارد، که سیستیت بینابینی یکی از علائم مشکل جدی تری باشد.
علائم سیستیت بینابینی
علائم سیستیت بینابینی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تکرر ادرار
- احساس نیاز به ادرار، بلافاصله بعد از تخلیه مثانه
- ادرار بدبو و کدر
- تب خفیف (در موارد وجود UTI)
- خون در ادرار
- درد در هنگام رابطه جنسی
- احساس فشار یا پری مثانه
- انقباض در روده یا کمر
اگر عفونت ادراری تا کلیه پخش شود، یک خطر جدی برای سلامتی است. علاوه بر علائم ذکر شده، این موارد هم می توانند نشان دهنده ی آسیب های کلیوی باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد پهلو یا کمر
- احساس لرز
علائم دیگر مانند: وجود خون در ادرار و تب، نشانه ی سیستیت بینابینی نیستند. اما ممکن است در رابطه با سایر عفونت های کلیوی اتفاق بیفتند. در صورت داشتن علائم عفونت کلیوی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سندروم مثانه دردناک
از آنجایی که هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص سیستیت بینابینی وجود ندارد، همچنین علائم این بیماری مشابه سایر ناهنجاری های دستگاه ادراری است، آزمایش ها و معاینات مختلفی برای این منظور در نظر گرفته می شود. علاوه بر سابقه ی کامل بیمار و معاینه جسمی، مراحل تشخیص IC شامل موارد زیر می شود:
1_آزمایش ادرار
بررسی ادرار در آزمایشگاه، برای بررسی وجود و میزان انواع سلول ها و مواد شیمیایی مثل گلبول سفید، قرمز، عفونت و سطح بالای پروتئین در ادرار.
2_سیستوسکوپی
آزمایشیست که در آن یک لنز، دوربین و یک شلنگ انعطاف پذیر از طریق اندام تناسلی وارد مثانه و مجاری ادراری شده و به این وسیله، مشکلات یا گرفتگی های ساختاری (مثل تومور یا سنگ مثانه) را شناسایی می کند.
3_نمونه برداری از دیواره مثانه
در این عمل، بافتی از دیواره مثانه به وسیله ی سوزن یا جراحی خارج می شود، سپس، نمونه ی مورد نظر، زیر میکروسکوپ، برای بررسی احتمال ناهنجاری های سلولی مثل سرطان، بررسی می شود.

درمان سندروم مثانه دردناک
روش درمان، توسط پزشک شما و بر اساس سن، سابقه ی بیماری ها و تشخیص خود شما انتخاب می شود. در حال حاضر هیچ روش مشخصی برای تشخیص و یا درمان قطعی سیستیت بینابینی وجود ندارد. از این رو، درمان CI، عمدتاً شامل از بین بردن علائم آن می شود:
1_درمان سیستیت بینابینی با انبساط مثانه
این عمل به منظور افزایش حجم مثانه و مداخله در سیگنال های دردی است که از سلول های عصبی مثانه شروع می شوند.
2_شست و شوی مثانه
که با نام “حمام مثانه” شناخته می شود. طی این عمل، مثانه با محلولی خاص برای مدت های متفاوت (از چند ثانیه تا 15 دقیقه) پر شده و سپس توسط سوند خالی می شود.
3_ درمان دارویی
تجویز دارو بسته به علائم و تشخیص پزشک متخصص است.
4_تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
پالس های آرام الکتریکی، طی دقایق یا ساعت های پی در پی، دو یا چند بار در روز، از طریق سیم های نصب شده روی کمر، یا دستگاه خاص نصب شده درون واژن برای زنان، یا مقعد برای مردان، به بدن وارد می شوند.
5_ ورزش مثانه
بیمار با خالی کردن مثانه در زمان های مقرر و استفاده از تکنیک های آرامش و مدیتیشن، سعی می کند طبق برنامه ای خاص ادرار خود را تنظیم کند. به مرور زمان، بیمار می تواند فاصله ی بین ادرار ها را افزایش دهد.
6_ درمان مثانه دردناک با جراحی
کنترل سیستیت بینابینی می تواند شامل این موارد باشد:
7_تغییر در رژیم غذایی
هیچ مدرک پزشکی در این باره وجود ندارد، اما بعضی از پزشکان و بیماران بر این باورند که مصرف الکل، گوجه، کافئین، شکلات، ادویه های تند، نوشیدنی های مرکباتی و غذاهای دارای اسید بالا، می توانند باعث ورم بیشتر مثانه شوند. لذا حذف این موارد از رژیم غذایی می تواند به کم شدن شدت علائم آزار دهنده ی بیماری کمک کند.
8_ کاهش مصرف دخانیات
سیگار کشیدن یکی از علل ثابت شده ی سرطان مثانه می باشد.
9_ورزش
می تواند سبب کم شدن برخی از علائم یا کمک به سرکوب بیماری و جلوگیری از تکرار آن باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت احساس درد دائمی در لگن، یا تغییر در الگوهای ادرار، بهتر است به متخصص اورولوژی مراجعه کنید زیرا این علائم می توانند دلایل متفاوتی داشته باشد، پزشک با معاینه شما مراحل درمان و سایر آزمایشات، مثل سیستوسکوپی (معاینه درون مثانه) به شما معرفی می کند.
دکتر شهریار ناطق متخصص اورولوژی و جراح کلیه