هیپوگنادیسم چیست؟ افراد مبتلا به هیپوگنادیسم، میل جنسی پایینی دارند، زیرا بدن آنها هورمون های جنسی کافی تولید نمی کند. کاهش میل جنسی در مردان به معنای پایین بودن ترشح هورمون تستوسترون و در زنان به معنای پایین بودن مقدار استروژن است. نوجوانان مبتلا به هیپوگنادیسم ممکن است بلوغ دیررس را تجربه کنند. بسته به علت این بیماری، هورمون درمانی می تواند به درمان بیمار کمک کند.
هیپوگنادیسم چیست؟
هیپوگنادیسم زمانی رخ می دهد که غدد جنسی گُناد، هورمون های جنسی تولید نکنند یا در صورت تولید، میزان آنها بسیار اندک باشد و ممکن است برای نوجوانان و یا بزرگسالان در تمام سنین اتفاق بیفتد. این شرایط موجب کاهش میل جنسی یا لیبیدو می شود. هیپوگنادیسم، گاهی اوقات نارسایی گُناد نامیده می شود.
علت ایجاد هیپوگنادیسم چیست؟
بیضه ها در دستگاه تناسلی مردان، وظیفه تولید تستوسترون (هورمون اصلی مردانه) را برعهده دارند. اغلب اوقات، هیپوگنادیسم در مردان بر اثر تستوسترون پایین اتفاق می افتد. تخمدان ها، در دستگاه تناسلی زنان، استروژن، پروژسترون و تستوسترون تولید می کنند.
زنان مبتلا به هیپوگنادیسم اغلب استروژن و پروژسترون پایینی دارند. غده هیپوتالاموس و هیپوفیز در مغز، سیگنال هایی را به غدد جنسی می فرستند. این سیگنال ها، به بدن فرمان تولید هورمون های جنسی را می دهند. در زمان ابتلا به هیپوگنادیسم، غدد مغز و غدد جنسی دچار اختلال می شوند و نمی توانند به اندازه کافی هورمون جنسی تولید کنند.
انواع هیپوگنادیسم
هیپوگنادیسم اولیه:
وجود مشکل در غدد جنسی، تولید هورمون را آهسته یا متوقف می کند.
هیپوگنادیسم ثانویه (مرکزی):
مشکلی در سیگنال های مغز، تولید هورمون را تحت تأثیر قرار می دهد.
چه کسانی ممکن است دچار هیپوگنادیسم شوند؟
هرکسی ممکن است در اواخر دهه ی 40 یا 50 سالگی، دچار کاهش مقدار هورمون های جنسی شود. در نتیجه بر اثر این شرایط، میل جنسی کاهش پیدا می کند. این تغییرات قابل پیش بینی هستند و ضرورتاً نشانه ی هیپوگنادیسم نیستند. در مقابل، افراد جوانتری که میل جنسی ندارند یا میل جنسی کمی دارند، ممکن است به هیپوگنادیسم مبتلا باشند. شرایط و درمان هایی که احتمال بروز هیپوگنادیسم اولیه را افزایش می دهند، عبارتند از:
- اختلالات اندوکرین (غده آدرنال)، همچون بیماری دیابت یا آدیسون.
- درمان های سرطان، مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی
- اختلالات ژنتیکی مانند سندرم ترنر (در زنان) یا سندرم کلاین فلتر (در مردان)
- زیادی آهن (هموکروماتوزیس)
- بیضه های نزول نکرده
- بیماری کبد یا کلیه
- جراحی روی اندام های تناسلی
عوامل خطر برای هیپوگنادیسم ثانویه عبارتند از:
- استروئیدهای آنابولیک یا مصرف اپیوئید
- جراحی مغز
- درمان های سرطان
- اختلالات ژنتیکی که بر رشد مغز تأثیر می گذارند، مانند سندرم پرادرویلی.
- عفونت هایی مانند HIV.
- بیماری های التهابی مانند سارکوئیدوزیس
- چاقی
- تومورها و اختلالات غده هیپوفیز
چه عواملی باعث هیپوگنادیسم یا کاهش میل جنسی میشود؟
هنوز مشخص نیست که چرا برخی از افراد دچار هیپوگُنادیسم می شوند. گاهی اوقات، به دلایل ناشناخته، بروز مشکلی در غدد جنسی یا مغز، بر تولید هورمون های جنسی تأثیر می گذارد.
علائم هیپوگنادیسم
علائم هیپوگنادیسم بسته به علت و جنسیت فرد متفاوت هستند. زمانی که بلوغ نوجوانان دیرتر از حد معمول شروع می شود، احتمال ابتلا به هیپوگنادیسم افزایش پیدا می کند. برای مثال، دختران نوجوان مبتلا به هیپوگنادیسم، ممکن است پریود نشوند و یا سینه هایشان رشد طبیعی نداشته باشند.
پسران نیز ممکن است ریش در نیاورند و یا بیضه های کوچک داشته باشند. افراد بزرگسال نیز ممکن است میل جنسی پایین (اختلال جنسی) و همچنین ریزش مو و گُرگرفتگی را تجربه کنند. خستگی و مشکل در تمرکز از دیگر شکایات شایع افراد مبتلا به هیپوگنادیسم می باشد.
علائم هیپوگنادیسم در زنان
علائم هیپوگنادیسم در زنان شامل موارد زیر می شود:
- قاعدگی غیر طبیعی
- ترشح غیر طبیعی از نوک سینه
🔰علائم هیپوگنادیسم در مردان عبارتند از:
- بزرگ شدن سینه ها (ژنیکوماستی)
- اختلال نعوظ
- ناباروری به علت تعداد اسپرم کم
- از دست دادن عضله
هیپوگنادیسم چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک علائم بیمار را بررسی می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین در زنان ممکن است معاینه ی لگن انجام شود. پزشک، ممکن است انجام یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را توصیه کند:
1_ آزمایش خون:
آزمایش خون می تواند سطوح هورمون های جنسی، هورمون های تیروئید، پرولاکتین (هورمون غده هیپوفیز) و آهن را بررسی کند. این آزمایش باید در صبح زود انجام شود، زیرا در این زمان سطوح هورمونی در بالاترین حد ممکن هستند.
2_آزمایشات تصویربرداری:
آزمایش ام ار آی یا سی تی اسکن می تواند وجود تومور در غده هیپوفیز مغز را شناسایی کند. سونوگرافی نیز می توانند مشکلاتی مانند کیست های تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) را بررسی کند.
3_ آزمایش آنالیز اسپرم:
این آزمایش تعداد اسپرم را اندازه گیری می کند.
عوارض هیپوگنادیسم
هیپوگنادیسم می تواند منجر به مسائل زیر شود:
- اضطراب یا افسردگی
- ناباروری
- پوکی استخوان
- مشکلات ارتباطی
هیپوگنادیسم چگونه درمان یا کنترل می شود؟
درمان های هیپوگنادیسم با توجه به علت این بیماری، متفاوت هستند. برای هیپوگنادیسم اولیه، درمان جایگزینی هورمون می تواند سطوح هورمون را افزایش دهد. مردان ممکن است نیاز به تستوسترون درمانی داشته باشند، در حالیکه زنان باید تحت درمان با هورمون استروژن و پروژسترون قرار گیرند. این درمانها می توانند به صورت ژل، کاشت، قرص، تزریق و یا پچ های پوستی باشند.
هورمون درمانی در زنان تا حدی ممکن است احتمال سرطان رحم (آندومتر)، لخته های خونی و سکته را افزایش دهد. اگر مشکلات غده هیپوفیز مانند تومور منجر به بیماری هیپوگنادیسم ثانویه شود، برای درمان ممکن است به دارو، پرتودرمانی یا جراحی نیاز باشد.
تا چه زمان درمان باید ادامه پیدا کند؟
هیپوگنادیسم اولیه می تواند شرایط مزمنی باشد که نیاز به درمان مداوم دارد. اگر درمان جایگزینی هورمون قطع شود، سطوح هورمون کاهش پیدا می کنند و علائم دوباره برمی گردند. اگر علت این بیماری، شرایط قابل درمانی مانند تومور غده هیپوفیز باشد، پس از درمان تومور، سطوح هورمون باید به حالت طبیعی برگردند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تجربه کردن موارد زیر باید با پزشک ملاقات کنید:
- اختلال نعوظ یا بزرگ شدن سینه ها (درمردان)
- میل جنسی پایین
- تغییرات قاعدگی
- شروع آهسته بلوغ (در نوجوانان)
- گُر گرفتگی های بدون دلیل
مجتبی
سه شنبه ۱۲ اردیبهشت ۲( 5 ماه پیش)
تعداد بازدید: 88
مشاهده پرسش
