درد بالای دستگاه تناسلی عموما بین ناف و کشاله ران حس می شود. این درد ممکن است حاکی از عفونت مجاری ادراری، عفونت های مقاربتی یا پروستاتیت (التهاب پروستات) باشد. این نوع درد، نسبتاً شکایت رایجی در بین مردان است و اغلب با علائم دیگری نیز همراه است.
10 علت درد بالای دستگاه تناسلی مردان
بسته به علت ایجاد کننده درد، درمان های متفاوتی نیز برای آن تجویز می شود. بنابراین گرفتن شرح حال کامل و آزمایش های روتین در تمامی موارد ضروری است. موارد زیر از جمله علت های رایج درد بالای دستگاه تناسلی در مردان است:

1. عفونت مجاری ادراری (UTI)
فرد مبتلا به UTI ممکن است هنگام ادرار کردن احساس سوزش کند. عفونت ادراری نوعی عفونت باکتریایی است که می تواند مجاری ادراری، مثانه، حالب و کلیه را درگیر کند. عفونت ادراری شکایت شایعی بوده و علامت شایع آن درد در ناحیه تحتانی شکم است. علائم دیگر آن عبارتند از:
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار
- تغییر در بو یا رنگ ادرار
- تب و لرز
- درد در مناطق دیگری مانند پهلوها و کمر
2. بیماری های مقاربتی (STI)
برخی از بیماریهای مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا نیز باعث درد بالای دستگاه تناسلی می شوند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها CDC تخمین می زند که سالانه 2.86 میلیون عفونت کلامیدیا در ایالات متحده رخ می دهد. علائم این بیماری عبارتند از:
- درد در لگن
- التهاب در مجرای ادرار
- خروج ترشحات از آلت تناسلی
کلامیدیا همچنین ممکن است راست روده یا مقعد را نیز آلوده کرده و در آنجا نیز درد ایجاد کند. همچنین، گونه های مختلف کلامیدیا می توانند وضعیتی به نام لنفوگرانولوم ونروم ایجاد کنند منجر به درد لگن شده و درمان آن نیز دشوار است.
همچنین طبق گزارش سی دی سی، سوزاک ممکن است منجر به علائمی چون درد و خروج ترشحات از آلت تناسلی شود. همچنین در صورت درگیری رکتوم، منجر به خروج ترشحات از مقعد و حرکات دردناک روده نیز خواهد شد.
3. پروستاتیت
پروستاتیت، التهاب پروستات است. پروستات از جمله غددی است که در تولید مایع منی نقش دارد. پروستاتیت به انواع مختلفی تقسیم می شود:
- پروستاتیت باکتریایی حاد
- پروستاتیت باکتریایی مزمن
- پروستاتیت غیرباکتریایی
- پروستاتیت التهابی بدون علامت
4. فتق
برداشتن وزنه می تواند منجر به تشدید فتق شود. همچنین ایجاد درد ناگهانی در ناحیه تحتانی شکم می تواند نشانگر یک فتق باشد. فتق زمانی ایجاد می شود که تکه ای از بافت روده از منطقه ای که عضلات آن ضعف دارد بیرون بزند. در اثر این وضعیت، برآمدگی کوچک و دردناکی در ناحیه مورد نظر ایجاد می شود. این درد ممکن است زمانی عضلات تحت فشار قرار می گیرند بدتر شود (مثلا در هنگام خندیدن، سرفه یا بلند کردن اجسام).
طبق تخمین، حدود 25 درصد از مردانی که پیش به سوی سالمندی رفته و عضلاتشان دچار ضعف می شود، فتق را تجربه می کنند. جراحی تنها درمان فتق است و انجام آن برای جلوگیری از عوارض شدید ضروری است.
5. سندروم روده تحریک پذیر
علائمی که سندروم روده تحریک پذیر ایجاد می کند عبارتند از:
- کرامپ های شکمی
- نفخ
- اسهال
- یبوست
- وجود موکوس در مدفوع
این علائم پس از دفع و حرکت روده به طور موقت رفع می شوند. پزشکان برای کنترل این سندروم در وهله اول تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی را توصیه می کنند. همچنین برخی داروها نیز می توانند در کنترل علائم این سندروم مفید باشند.
6. آپاندیسیت
آپاندیس عضو کوچکی در سمت راست بدن است که التهاب آن می تواند منجر به درد بالای دستگاه تناسلی شود. علائم دیگر آپاندیسیت عبارتند از:
- تب
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
- تورم در ناحیه زیر شکم
اگر درد شدید در ناحیه پایین سمت راست شکم با هر یک از علائم بالا همراه بود، مراجعه به پزشک فوریت دارد. برای درمان این عارضه ممکن است جراحی لازم باشد.

7. سنگ های ادراری
سنگ های ادراری زمانی تشکیل می شوند که نمک ها یا مواد معدنی مانند کلسیم در ادرار جمع شده و بدن نتواند آن ها را دفع کند. این مواد معدنی می توانند با هم جمع شده و به صورت سنگ های ادراری متبلور شوند.
این سنگ ها تنها زمانی علامت ایجاد می کنند که بدن سعی کند آن ها را دفع کند. درد ناشی شده از این عوامل به طور شایع در لگن، زیر شکم یا کمر بروز پیدا می کند. سایر تغییرات شامل مشکل در دفع ادرار و وجود خون در ادرار نیز معمول است.
پزشکان ممکن است داروهای ضد درد را برای کمک به دفع سنگ تجویز کنند و برخی از داروها نیز ممکن است سنگ ها را خرد کنند. در برخی موارد و در صورت بزرگ بودن سنگ، جراحی ضروری است.
8. سیستیت (التهاب مثانه)
سیستیت همان التهاب مثانه است که عموماً در نتیجه عفونت ایجاد می شود. یک دوره کوتاه درمان آنتی بیوتیکی معمولا سیستیت را درمان خواهد کرد. این عارضه علاوه بر درد بالای دستگاه تناسلی در مردان، علائم زیر را نیز می تواند ایجاد کند:
- مشکل در ادرار کردن
- جریان ضعیف ادرار
- تکرر ادرار
- سوزش ادراری
- وجود خون در ادرار
- تغییر در ظاهر یا بوی ادرار
9. تنگی مجاری ادراری
تنگی مجاری ادراری زمانی اتفاق می افتد که مجرای ادرار تنگ یا مسدود شده و خروج ادرار را با مشکل مواجه کند. این عارضه علاوه بر درد در ناحیه تحتانی شکم، علائم دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- درد هنگام ادرار کردن
- مشکل در ادرار کردن
- نشت ادرار
- وجود خون یا ادرار در منی
- از دست دادن کنترل مثانهدرد زیر شکم و اپاندیس درد زیر شکم و اپاندیس درد زیر شکم و اپاندیس درد زیر شکم و اپاندیس درد زیر شکم و اپاندیس درد زیر شکم و اپاندیس
10. هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
BPH زمانی رخ می دهد که غده پروستات به دلیلی بجز سرطان پروستات و بدخیمی بزرگ می شود. با بزرگ شدن پروستات، به مجرای ادراری فشار وارد شده و در نتیجه درد بالای دستگاه تناسلی و مشکل در دفع ادرار ایجاد می شود. در نهایت، عضلات مثانه ممکن است در اثر این فشار ضعیف شده و علائم را بدتر کنند.
طبق گفته NIDDK ، شیوع BPH با افزایش سن افزایش یافته و حداقل 50 درصد از مردان بالای 50 سال را درگیر می کند. درمان این عارضه ممکن است شامل تغییر سبک زندگی، دارو درمانی و جراحی باشد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه درد گهگاهی بالای دستگاه تنالی امر شایعی است، ولی در صورت عدم اطمینان درباره منشا این درد بهتر است به پزشک مراجعه کرد. حتی اگر دلیل درد مشخص باشد، هر تغییری در ویژگی های درد (مانند افزایش شدت) را باید جدی گرفت و به برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کرد.
شناسایی علت زمینه ای درد لگن امر مهمی است. حتی اگر مشکل عفونت ساده مجاری ادراری باشد، برای جلوگیری از عوارض جدی باید درمان شود. در صورت تجربه درد و عدم اطمینان درباره منشا آن، مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
دکتر شهریار ناطق متخصص اورولوژی و جراح کلیه