حدود 20 درصد مردان مبتلا به واریس بیضه (واریکوسل) رگ های متورم در کیسه بیضه می باشند. این بیماری معمولاً بدون علائم بوده و یا دارای علائم خفیف است. در برخی موارد شاید شما نیاز به درمان نداشته باشید، اما باید بدانید که واریس بیضه یکی از رایج ترین علل ناباروری در مردان است.
برای درمان ناباروری، برخی از افراد ممکن است گزینه ی جراحی ترمیم واریس بیضه را انتخاب کنند. در هر صورت شما با مشورت با پزشک خود می توانید بهترین گزینه ی درمانی برای مشکل فعلی خود را انتخاب کنید.
واریس بیضه چیست؟
واریس بیضه نوعی اختلال رایج در رگ های کیسه ی بیضه می باشد. کیسه ی بیضه در واقع لایه ی پوستی محافظی است که از بیضه ها (تخم ها) مراقبت کرده و آنها را نگه می دارد. واریس بیضه زمانی اتفاق می افتد که رگ های کیسه ی بیضه ی شما بزرگ و متورم شوند.
واریس بیضه بسیار شبیه به رگ های واریسی (بیماری شایعی که منجر به تورم و پیچ خوردگی سیاهرگ پا می شود) است. واریس بیضه معمولاً بدون درد می باشد. اما گاهی اوقات ممکن است شما دردهای گذرا در ناحیه ی بیضه را تجربه کنید. در صورتی که این بیماری برایتان مشکلی ایجاد نکرده و آزار دهنده نیست، ممکن است نیازی به درمان نباشد.
میزان شیوع بیماری واریس بیضه چقدر است؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، حدود از هر 5 مرد، 1 مرد به این بیماری مبتلا می باشند. واریس بیضه اغلب در سمت چپ بیضه اتفاق می افتد. البته در برخی موارد ممکن است بیضه ی سمت راست یا هر دو طرف بیضه را تحت تأثیر قرار دهد.
چه کسانی به واریس بیضه مبتلا می شوند؟
واریس بیضه ممکن است برای هر مردی در هر سنی اتفاق بیفتد. پزشکان معتقدند بسیاری از موارد واریس بیضه، مادرزادی هستد (در بدو تولد وجود دارد). اما بیشتر موارد واریس بیضه در سنین نوجوانی مشاهده می شوند. محققین و متخصصین بر این باورند که علت این امر می تواند بلوغ فرد و افزایش جریان خون به بیضه باشد. بنابراین افراد در این سنین بیشتر متوجه بیماری واریس بیضه ی خود می شوند. همچنین، در برخی موارد واریس بیضه می تواند جلوی رشد مناسب بیضه را بگیرد.
علت ایجاد واریس بیضه چیست؟
علت اصلی ایجاد واریس بیضه ناشناخته است. البته برخی از محققین معتقدند که واریس بیضه ممکن است به علت وجود یک دریچه ی معیوب در داخل وریدهای خاص طناب منوی اتفاق بیفتد. طناب منوی یا طناب اسپرماتیک یکی از اجزای طناب مانند در دستگاه تولید مثل در مردان بوده که بیضه ها را در جای خود نگه می دارد.
این وریدهای خاص، خون را از بیضه به سایر نواحی بدن منتقل می کنند. دریچه ی رگ به عنوان یک کلید روشن/خاموش عمل کرده و زمانی که، به هر دلیلی این دریچه ها به درستی کار نکنند، خون اضافی در این وریدهای بیضه جمع می شوند. با گذشت زمان این اختلال باعث ایجاد واریس بیضه خواهد شد.
علائم واریس بیضه یا واریکوسل چیست؟
واریکوسل معمولاً بدون علامت است. در صورت داشتن درد واریکوسل شما ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- درد مبهم در ناحیه بیضه یا کیسه بیضه که اغلب با دراز کشیدن بهتر می شود.
- علائمی که بعد از فعالیت های خاص (مثل دوچرخه سواری یا ساعت ها سر پا بودن) بدتر می شود
- تورم بیضه یا کیسه بیضه
- تغییر اندازه ی بیضه ها یا تفاوت فاحش در اندازه ی دو بیضه
- ناباروری (ناتوانی در بچه دار شدن بعد از یک سال تلاش)
- توده ی کوچک بالای بیضه ی آسیب دیده
واریس بیضه یا واریکوسل چه حسی دارد؟
واریس بیضه می تواند باعث ناراحتی خفیف یا درد در ناحیه بیضه یا کیسه بیضه شود. این علائم معمولاً در بیضه چپ مشاهده می شوند. رگ های بزرگ و متورم روی بیضه معمولاً پیچ خوده و مثل کرم یا اسپاگتی هستند. البته، یک واریس بیضه می تواند بسیار کوچک و غیر قابل مشاهده باشد.
آیا واریس بیضه می تواند روی باروری مردان تأثیر بگذارد؟
اگر بخواهیم کوتاه ترین پاسخ را بدهیم: بله! واریس بیضه روی باروری برخی از افراد تأثیر می گذارد. با این وجود، بسیاری از افراد مبتلا به واریس بیضه هیچ مشکلی در بچه دار شدن نداشته اند. متخصصین به طور دقیق نمی توانند شرح دهند که واریس بیضه چه نقشی در ناباروری مردان ایفا می کند. اما این نظریه وجود دارد که تجمع خون در رگ ها، دمای داخل کیسه ی بیضه را تغییر می دهد.
این افزایش دما ممکن است روی تعداد، کیفیت و تولید اسپرم تأثیر بگذارد. اگر شما تصور می کنید که مشکل ناباروری دارید بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. نگرانی در مورد بچه دار شدن مهمترین دلیل درمان افراد مبتلا به واریس بیضه می باشد. تقریباً نیمی از مردانی که برای درمان مشکل ناباروری به پزشک مراجعه کرده اند، مبتلا به واریس بیضه بوده اند.
واریکوسل چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است پس از بررسی علائم شما و با انجام یک معاینه ی فیزیکی، واریس بیضه را تشخیص دهد. برای تأیید تشخیص شاید به یک آزمایش سونوگرافی احتیاج داشته باشید. آزمایش سونوگرافی می تواند جزئیات بیشتر و دقیق تری از رگ های بیضه ی شما را در اختیار پزشک قرار دهد.
اگر نگران هستید که واریس بیضه ممکن است باروری شما را تحت تأثیر قرار دهد، پزشک می تواند برایتان آزمایش خون یا آزمایش منی تجویز کند. دقت داشته باشید که فقط برخی از بیمه ها آزمایش منی را تحت پوشش قرار می دهند.
درمان واریکوسل با جراحی
اگر مشکل واریس بیضه ی شما دردناک بوده و روی زندگی شما تأثیر منفی می گذارد، ممکن است پزشک برایتان جراحی را تجویز کند. در جراحی کیسه بیضه، یک اورولوژیست (متخصص اندام تناسلی مردانه) رگ هایی که باعث ایجاد علائم شده اند را می بندد تا از جریان خون در این رگ ها جلوگیری کند.
این جراحی یک عمل سرپایی است. یعنی شما برای جراحی نیاز به بستری شدن نداشته و در همان روز به خانه برمی گردید. اغلب افراد بعد از گذشت سه روز از جراحی می توانند به سرکار برگردند و پس از یک یا دو هفته فعالیت های ورزشی و جنسی خود را از سر بگیرند. شما ممکن است بعد از جراحی همچنان رگ های واریسی را ببینید، اما این رگ ها دیگر به سایر نواحی بدن متصل نبوده و باعث درد یا آسیب به تولید اسپرم نمی شوند.
بر اساس چندین مطالعه، در بسیاری از مردانی که برای درمان ناباروری تحت عمل جراحی واریس بیضه قرار گرفته اند، بعد از عمل تعداد و تحرک اسپرم (توانایی اسپرم برای رسیدن به تخمک) بهبود پیدا کرد. احتمال بچه دار شدن در زوج هایی که واریس بیضه را با جراحی درمان کرده اند، حدود 40 تا 50 درصد بیشتر از زوج هایی است که این کار را انجام نداده اند.
درمان خانگی واریس بیضه چیست؟
گزینه های درمان خانگی واریس بیضه عبارتند از:
1_ عدم درمان
اگر واریس بیضه برایتان مشکلات باروری ایجاد نکرده و اذیتتان نمی کند ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
2_ تغییرات روتین در زندگی
به عنوان مثال از فعالیت های خاصی که باعث درد و ناراحتی شما می شوند بپرهیزید. از لباس زیر تنگ یا بیضه بند که می توانند علائم ناشی از ورزش یا سر پا ایستادن طولانی مدت را کاهش دهند استفاده کنید.
3_ استفاده از یخ
قرار دادن کمپرس یخ روی کیسه ی بیضه می تواند به کاهش علائم شما کمک کند. برای محافظت از پوست بیضه، یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. کمپرس یخ را در یک حوله پیچیده و هر بار حدود 15 دقیقه روی بیضه ی آسیب دیده قرار دهید.
4_ تسکین درد
داروهای بدون نسخه ای مثل استامینوفن یا ایبوپروفن می توانند درد جزئی کیسه بیضه یا بیضه ی شما را کاهش دهند.
دکتر شهریار ناطق متخصص اورولوژی