درمان تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان

آخرین بروزرسانی: 9 بهمن 1401

در این مقاله می خوانید

تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان می تواند همه را در هر سنی به خود دچار کرده و سبب بروز درد، تحریک پذیری و خجالت زدگی شود. اصطلاح پزشکی این وضعیت احتباس ادراری نام دارد. احتباس ادراری در صورت عدم درمان به موقع می تواند به عوارضی همچون نارسایی کلیه و مرگ منجر شود. شناسایی علائم و درمان پزشکی فوری در این وضعیت بسیار اهمیت دارد.

چرا برخی زنان در تخلیه کامل مثانه خود مشکل دارند؟

احساس نیاز به دفع ادرار و ناتوانی در تخلیه کامل آن می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. این وضعیت با نام عدم تخلیه کامل مثانه یا احتباس ادراری شناخته شده و در زنان بسیار رایج است. احتباس ادراری هنگامی بروز می دهد که عضلات مثانه توانایی انقباض مناسب و تخلیه مثانه را نداشته یا مسیر خروج ادرار به هر دلیل دچار انسداد شده است. 

افراد مبتلا به این مشکل ممکن است خم شدن به سمت جلو و شل کردن عضلات کف لگن را خوشایند یابند. فیزیوتراپ ها می توانند زنان را در زمینه تمرین دادن به عضلات کف لگن و تخلیه مناسب تر مثانه آموزش دهند. همچنین، زنانی که از افتادگی اندامی رنج می برند می توانند با استفاده از انگشتان خود به تخلیه کامل تر مثانه کمک کنند. 

افتادگی اندام زمانی اتفاق می افتد که یکی از اندام های ناحیه لگن از موقعیت مناسب خود خارج شده و بر مثانه یا واژن می افتد. استفاده از شیاف واژن نیز در این موارد می تواند موثر باشد. درمان های متعددی برای مشکل یاد شده وجود داشته و بیمار پس از مشورت با پزشک می تواند بهترین گزینه را انتخاب کند.

نحوه کارکرد دستگاه ادراری

ادرار پس از تولید شدن در کلیه ها توسط 2 مجرای بلند به نام میزنای به درون مثانه هدایت می شود. مثانه یک محل ذخیره موقت برای ادرار بوده تا بتوان به کمک آن ادرار را از بدن خارج کرد. مجرایی به نام میزراه، ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می کند. دو عضله به نام اسفنکتر در مسیر میزراه قرار گرفته و حرکت آن را کنترل می کنند. 

هنگامی که مثانه از ادرار پر می شود، مغز به فرد دستور می دهد تا به سمت توالت برود. پس از آمادگی برای دفع ادرار، مغز مثانه را منقبض و عضلات اسفنکتر را شل می کند تا ادرار بتواند از بدن خارج شود. همانطور که بیان شد، چندین اندام یا بافت در این فرایند نقش دارند. اختلال در عملکرد هر کدام از عوامل موثر در این فرایند می تواند به احتباس ادراری منجر شود. در این وضعیت، حتی پس از دفع ادرار، مقداری از ادرار در مثانه باقی خواهد ماند.

علائم و نشانه های تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان 

بسته به شدت و مدت بیماری، احتباس ادراری می تواند در مراحل اولیه، حاد یا مزمن بوده و علائم مشابهی را بروز دهد. البته این علائم با گذشت زمان بدتر می شوند. در صورتی که این بیماری در مراحل اولیه نادیده گرفته شود به سرعت به نوع حاد پیش روی خواهد کرد. 

در مراحل اولیه، فرد بلافاصله پس از دفع ادرار دوباره احساس نیاز خواهد کرد. علائم احتباس ادراری در مراحل حاد و مزمن به شرح زیر هستند:

عوامل مرتبط با تخلیه نشدن کامل ادرار 

انسداد در هر محلی از مجاری ادراری: هر عاملی که از ورود ادرار از کلیه ها به مثانه جلوگیری کند می تواند سبب احتباس ادراری شود. برخی از عوامل رایج این انسداد در مردان و زنان به شرح زیر هستند:

1_ مشکلات عصبی و نورولوژیک

پیام های عصبی با استفاده از طناب نخاعی از مغز به نواحی لگنی رسیده و بازخورد آن ها از همین مسیر باز می گردد. اختلال در عملکرد عصب ها در هر جای این مسیر می تواند زمینه ساز ابتلا به احتباس ادراری باشد. برخی از اختلالات یاد شده ناشی از مشکلاتی همچون موارد زیر هستند:

2_ جراحی

برخی جراحی ها سبب احتباس ادراری چند روزه می شوند. این مشکل می تواند در اثر داروی بیهوشی، دارو های مصرفی در طول جراحی یا جراحی مشکلات ناحیه لگن همچون هموروئید باشد.

3_ عوامل مختص مردان

انسداد جریان ادراری در مردان می تواند ناشی از بزرگی غیر سرطانی پروستات، سرطان پروستات و غلاف های انقباضی آلت تناسلی باشند. مردان ختنه نشده با ابتلا به مشکلاتی همچون پارافیموز و فیموز ممکن است به احتباس ادراری دچار شوند.

مردان همچنین می توانند در اثر عفونت یا التهاب مثانه (سیستیت)، میزراه (اورتریت)، پروستات (پروستاتیت) و پوست آلت در مردان ختنه نشده (بالانیت) به احتباس ادراری دچار شوند. آسیب یا ضربه به ناحیه لگن نیز می تواند عاملی دیگر از احتباس ادراری باشد.

4_ عوامل مختص زنان

سرطان یا افتادگی رحم می تواند با انسداد میزراه سبب بروز احتباس ادراری شود. همچنین مسیر ادراری نیز ممکن است در اثر افتادگی مثانه، رحم یا مقعد دچار انسداد شود. عفونت هایی همچون ولوو واژینیت و سیستیت از دیگر عوامل احتباس ادراری در زنان هستند.

درمان تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان 

دارو ها و درمان های متنوعی وجود دارند که در تخلیه مثانه تداخل ایجاد می کنند. در این موارد معمولا عضلات اسفنکتر به جای شل شدن دچار انقباض می شوند.

تخلیه نشدن کامل ادرار

دکتر شهریار ناطق، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری در تهران 

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر مرجان دوشنبه ۲۹ بهمن ۹۷( 5 سال پیش) تعداد بازدید: 431 مشاهده پرسش
    باسلام و وقت بخیر.
    مبتلا به مثانه نوروژنیک هستم بعلت ضایعه نخاعی مادرزادی
    مدت یکسالی هست که هر یک یا دو ماه دچار عفونت های مکرر ادراری همراه با حجم بیشتری از باکتری میشوم (25-15 میلیون باکتری). هر دفعه آنتی بیوتیک میخورم ولی بعد از یکماه مجددا عفونت عود میکند. در حالیکه قبلا عفونتم از 100 هزار بالا نمیرفت و سالی دو سه بار دچار علایم ادراری میشدم و آنتی بیوتیک میخوردم و اثر آن تا 5-4 ماه پایدار میموند. سه ماه اخیر هم بعلت سنگ مثانه و تنگی مجرا تحت عمل اندوسکوپیک قرار گرفته ام ولی با این همه عفونت ریشه کن نشده است. جدیدا با اینکه 1 ماه اخیر آنتی بیوتیک خورده ام ولی باز علایم ادراری نظیر درد و سوزش و ترشحات چرکی از مجرا دارم. برای همین جدیدا سونوگرافی دادم همه چی نرمال بود. کشت ادرار هم دادم. نیتریت و باکتری مثبت هست. تعداد گلبولهای سفید هم 45 هست. حجم باکتری ای کولای هم 12 میلیون هست.
    در ضمن, سوند هم به سختی از مجرا عبور میکند و مقاومت در ورود و خروج سوند احساس میشود.
    1- علت این عفونت های مکرر ادراری چی میتونه باشه؟ در حالیکه تمام نکات بهداشتی را رعایت میکنم. مایعات زیاد مصرف میکنم. و CIC هم روزی 8 نوبت انجام میدم.
    2- آیا مشکل خاصی در سیستم ادراری بخصوص در مجرا میتونه باشه که باعث ایجاد چنین مشکلی میشه؟
    3- یا اینکه سیستم ایمنی بدنم مشکل پیدا کرده؟
    4- با این حال آیا لازمه مجددا آنتی بیوتیک مصرف کنم؟
    چه توصیه یا راه حلی برای این مشکل دارید.
    خواهش میکنم نظرتون رو راجع به این مشکل بفرماییید. با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۲۹ بهمن ۹۷( 5 سال پیش)
      دلیل این عفونتها تنگی مجرا و CIC هست
      در درجه اول تنگی مجرای شما باید درمان شود
      در قدم بعدی عفونت را درمان کنید و سپس حداقل به مدت ۶ ماه هر شب ۱ عدد نیتروفورانتویین ۱۰۰ میلی مصرف کنید
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر