مشکلات شایع ادراری در بارداری

آخرین بروزرسانی: 14 خرداد 1400

در این مقاله می خوانید
بارداری می تواند بر اعضا بدن تأثیر گذارد از جمله می تواند باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد دستگاه ادراری شود. در ذیل به چند مورد از رایج‌ترین مشکلات ادراری در بارداری اشاره می‌کنیم.

1️⃣هیدرونفروز بارداری (هیدرونفروز مادر باردار)

هیدرونفروز عبارت است از تورم کلیه ناشی از عدم تخلیه کامل ادرار و در نتیجه تجمع ادرار در سیستم جمع کننده (Pyelocalyces System) در حین بارداری به علت افزایش هورمون پروژسترون و شل شدن عضلات، حرکات دودی حالب کاهش یافته و منجر به عدم تخلیه کافی ادرار می‌شود. هم چنین در طی روند بارداری و با بزرگ شدن رحم، انسداد نسبی در مسیر تخلیه ادرار ایجاد می‌شود که پدیده فوق به طور شایع‌تری کلیه راست را درگیر می‌کند.

هیدرونفروز براساس شدت آن به ۳ درجه تقسیم می‌شود (خفیف، متوسط و شدید). هیدرونفروز معمولاً بین هفته‌های ۶ تا ۱۰ بارداری ایجاد شده و در صورت ایجاد علائم انسدادی (درد، تهوع و استفراغ) یا پیشرفت شدت هیدرونفروز در سونوگرافی‌های سریال استنت حالبی ( سوند دبل جی ) از طریق سيستوسکوپی، برای حفظ عملکرد کلیه، تعبیه می‌شود. معمولاً هیدرونفروز حاملگی ۶-۴ هفته پس از زایمان برطرف شده و آنگاه اقدام به برداشتن لوله Dj می‌شود.

2️⃣ سنگ در دوران بارداری

در طی دوران بارداری تمایل به تشکیل سنگ افزایش می‌یابد ( به علت تأثیر هورمونهای مترشحه در زمان بارداری و کاهش حرکات دودی حالب و هم‌چنین افزایش ترشح کلسیم درون لوله‌های جمع کننده ادراری). اما از طرفی به علت افزایش ترشح مواد مهارکننده تشکیل سنگ (مانند Citrate ) در جریان بارداری، اثرات ناشی از افزایش احتمال سنگ سازی جبران می‌شود بطوری که در مجموع شاهد افزایش یا کاهش بارزی در ریسک سنگ سازی در جریان بارداری نیستیم.

اگر خانمی دچار سنگ در سیستم ادراری هست یا کلیه سنگ ساز دارد قبل از اقدام به بارداری باید درمان شود. علائم ناشی از سنگ در خانم باردار مشابه علائم در غیر بارداری بوده و شامل درد، تهوع و استفراغ ، سوزش ادرار و یا وجود خون در ادرار می‌باشد، بروز سنگ بیشتر در ۳ ماهه دوم و سوم بوده و به علت دریافت مکمل‌های کلسیم توسط خانم باردار و افزایش ترشح کلسیم در حین بارداری و هم چنین افزایش pH ادرار و قلیایی شدن آن جنس سنگ‌ها معمولاً از فسفات کلسیم است.

به علت ممنوعیت دریافت اشعه (Radiation) در خانم باردار وسیله اصلی تشخیص سنگ در حین بارداری سونوگرافی است که امکان دارد سنگ های قسمت میانی حالب با آن تشخیص داده نشود. در صورت ضرورت می‌توان از عکس رنگی محدود (Limited IVP) برای تشخیص سنگ بهره برد.

درمان بصورت محافظه کارانه (Conservative) و شامل دریافت سرم، ضد درد و درمان آنتی‌بیوتیکی در صورت لزوم است. حدود ۶۵ تا ۸۵ درصد سنگها حین حاملگی خود بخود دفع می‌شوند اما در صورت عدم دفع سنگ، تورم کلیه و ایجاد اختلال در عملکرد کلیه، بیمار کاندید تعبیه استنت حالب (Dj) از طریق سيستوسکوپی می‌شود.

سنگ شکن برون اندامی در خانم باردار ممنوعیت مطلق دارد اما در صورت نیاز مبرم و شکست سایر روش‌های درمانی می‌توان از سنگ شکنی درون اندامی (Holmium laser lithotripsy) در ماه‌های آخر بارداری استفاده کرد.

3️⃣ عفونت ادراری

علائم عفونت ادراری در خانم باردار مشابه خانم‌های غیر باردار و شامل تب، دردپهلو، سوزش ادرار تغییر در رنگ و بوی ادرار و وجود خون در ادرار، تکرر ادرار و احساس فوریت در دفع ادرار می‌باشد اما احتمال مبتلا شدن به عفونت ادراری در طی حاملگی افزایش می‌یابد.

در جریان حاملگی به علت تغییرات هورمونی و جریان خون تغییراتی در سیستم ادراری رخ می‌دهد از جمله افزایش حدود cm1 در طول کلیه، کاهش پریستالیسم (حرکات دودی حالب) و در نتیجه گشاد شدن حالب به علت اثر انسداد مکانیکی رحم بزرگ شده و تأثیر پروژسترون و در نهایت پر خونی مخاط مثانه و افزایش ضخامت آن به علت اثر استروژن، هم چنین در جریان حاملگی میزان فیلتراسیون گلومرولی کلیه (GFR) حدود ۵۰-۳۰ درصد افزایش می‌یابد که منجر به دفع پروتئین در ادرار خانم باردار می‌شود.

شیوع باکتریوری ( وجود باکتری در ادرار) در خانم بادار حدود ۴ تا ۷ درصد می‌باشد وجود باکتری در ادرار خانم حامله علی‌رغم بی‌علامت بودن (asymptomatic Bacteriuria) نیازمند درمان است.

زنان با باکتریوری درمان نشده در ۳ ماهه نخست بارداری مستعد پیلونفریت (عفونت کلیه و سیستم فوقانی دستگاه ادراری) می‌باشند. عوارض مربوط به باکتریوری در حاملگی شامل پره ماچوريتی (تولد نوزاد نارس)، افزایش احتمال مرگ جنین و هم چنین ایجاد کم خونی در مادر باردار می‌باشد.

در ۳ ماهه نخست بارداری آزمایش ساده ادرار (U/A) و کشت ادراری ( U/C) انجام می‌شود که در صورت منفی بودن کشت ادرار و نداشتن سابقه خطر (Risk Factor) در مادر بادار (از جمله سابقه عفونت‌های ادراری مکرر، برگشت ادرار از مثانه به کلیه، وجود ناهنجاری‌های آناتومیک در دستگاه ادراری) نیازی به تکرار آن در ادامه حاملگی نمی‌باشد. در صورت وجود عوامل خطر فوق خانم باردار کاندید دریافت درمان دارویی پیشگیرانه (Prophilaxy) میباشد.

طول درمان در عفونت قسمت تحتانی ادراری (Cystit) در خانم باردار ۷ روزه است اما در صورت ایجاد پیلونفریت حاد (عفونت قسمت فوقانی دستگاه ادراری) نیازمند بستری در بیمارستان و دریافت آنتی‌بیوتیک تزریقی است.

به علت عوارض احتمالی آنتی‌بیوتیک‌ها بر روی جنین، مصرف آنها در مادر باردار باید با احتیاط صورت بگیرد اما بطورکلی مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سفالوسپورینها یا پنی‌سیلین‌ها در جریان حاملگی منعی ندارد.

 

دکتر شهریار ناطق متحصص و جراح مجاری ادراری

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.

به اشتراک گذاری

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

پاسخ های ارایه شده اعم از تشخیصی و درمانی توصیه های کلی بوده شما را از مراجعه به پزشک معالجتان بی نیاز نمی کند و طبق قوانین امکان تجویز دارو وجود ندارد.  

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر محمد جمعه ۱۴ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 766 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید ببخشید دکتر عذر خواهی میکنم من دو سال هست دچار تنگی الت بالی کلاهک سمت چپ هستم به طوریکه این را کامل احساس می کنم و موقع نزدیکی در اکثر مواقع دچار انزال می شوم باید چکار کنم ببخشید از اینکه دوباره پرسیدم کد رهگیری را یادداشت نکردم از صفحه خارج شد ممنون راهنمایی کنید یا حق
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۴ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا عکس از مجرا(RUG)بگیرید
  • تصویر کاربر انیس پنجشنبه ۱۹ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 783 مشاهده پرسش
    با تقدیم احترامات فائقه!
    جناب متخصص گرامی در مورد نسخه ارسال شده لطف معلومات ارائه نموده ممنون سازید ،از لحاظ فیصدی نظر به معاینات ارسال شده چند فیصد مشکل دارد .
    و اگر لطف نموده ادویه توصیه نماید .
    از افغانستان
    قبلا ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق پنجشنبه ۱۹ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام حرکت اسپرم ها مختل است لطفا سونوگرافی از بیضه انجام دهید
  • تصویر کاربر حمید جمعه ۶ فروردین ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 300 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر وقت بخیر خسته نباشید
    بنده ۳۵ ساله هستم
    در سال ۸۹ در بیمارستان تجریش عمل باز تنگی مجرا انجام دادم و بهتر شدم
    و الان مدتی بود باز تنگی مجرا داشتم فشار ادرارم ضعیف شده بود
    و به پزشک ارولوژی مراجعه کردم
    برام ازمایش و سونوگرافی و عکس رنگی از مثانه نوشتن
    بنده انجام دادم دکتر بهم گفت که هم تنگی مجرا هم تومور مثانه هم عفونت شدید دارم باید عمل بشین
    بنده هم سیستوسکوپی تنگی مجرا انجام دادم هم تراشیدن تومور مثانه
    تا یه ماه بعد عملم خوب بودم
    و الان دوباره تنگی مجرا پیدا کردم همراه با عفونت و سوزش و تکرر ادرار شدیدهمراه شدم دوباره به پزشک مراجعه کردم بهم ازمایش نوشتن انجام دادم بعد برام داروی انتی بیوک تجویز کردن بنده هم برای طولانی مدت مصرف کردم که اصلا نتیجه نگرفتم و الان همچنان با تنگی و عفونت و سوزش و تکرر ادرار درگیرم
    اقای دکتر امکان داره سوزش و عفونت و تکرر ادرار از تنگی مجرا باشه
    عکس و ازمایش هم براتون فرستادم
    لطفا راهنماییم کنید من باید چیکار کنم مشکلم حل بشه بدجور اذیت میشم استرس دارم
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۶ فروردین ۰( 2 سال پیش)
      سلام در صورتیکه پس از تنگی مجرا متناوبا به خودتان سوند نزنید احتمال برگشت هست
  • تصویر کاربر مانا شنبه ۶ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 322 مشاهده پرسش
    باسلام
    من دختری 36 ساله هستم یکسال است که با سرفه و یا عطسه دچار ریزش ادرار میشوم . در این مدت سرفه های شدید هم دارم
    روانپزشک پارسال دارو داد قطع شد ولی دوباره برگشت، برای عفونت ادراری هم دارو مصرف کردم خوب نشده
    قدم 168
    وزن110
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق شنبه ۶ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا از طریق فرم مشاوره آنلاین موجود در سایت برای ویزیت اقدام کنید
  • تصویر کاربر Z جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 387 مشاهده پرسش
    سلام و عرض ادب خدمت شما. من ۲۵ ساله هستم. سال ۹۵ مجاری ادرارم را با لیزر باز کردم. دو تا تنگی داشتم. بعد از اون مدام در حال سوند زدنم. به دو ماهش رساندم. دفعه ی قبلی که سوند زدم به سختی سوندم رد شد الان با این شرایطی که من دارم دکتری به من استنت مجاری ادرار را معرفی کرده نظرتون در مورد استنت چیست. ایا استنت درمان قطعی برای تنگی مجاری ادرار هست گفته اند بعد از شش ماه تا یکسال استنت را برمی‌داریم و دیگه نیازی به سوند زدن نیست و تنگی‌هات هم باز میشن. دکتری دیگر بهم گفتن باید بری اتاق عمل و از طریق مخاط دهانم عمل جراحی بشم و دکتری دیگه پیشنهاد استنت دائمی را بهم دادن واقعا نمیدونم چیکار کنم و خسته شده‌ام از این وضعیت ممنون میشم راهنماییم فرمایید که کدام روش درمان قطعی‌ تنگی مجاری ادرار هست؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق جمعه ۱۶ آبان ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام لطفا عکس مجرای خود را برایم بفرستید
  • تصویر کاربر h دوشنبه ۱۰ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 346 مشاهده پرسش
    آقای دکتر در ادامه‌ی توضیحات سوال قبلی که خدمتتون عرض کردم اینم خدمتتون بگم که من ۲۵ سالمه و دکترم گفته تنها راه برای خوب شدن کسی که تنگی مجاری ادرارش برگشته اینه که وسیله‌ای به نام استنت موقت محصول کره‌ جنوبی که خود گرامیتان بهتر اطلاع دارید بگیرم به مدت شش ماه الی یک سال داخل مجاری ادرارم بگذارم و بعد در بیارم و دیگه نیازی به سوند زدن نیس. دوست دارم نظر شما در مورد این راهکار بدانم و اینکه بفرمایید واقعا این استنت بنده را برای همیشه از شر تنگی مجاری ادرار و سوند زدن و .. خلاص می‌کند؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق دوشنبه ۱۰ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام استنت در موارد تنگی پیشرفته و عود کننده کاربرد دارید پس از رویت عکس از مجرا بهتر می‌توان نظر داد
  • تصویر کاربر محمد یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 391 مشاهده پرسش
    سلام
    میخواستم بدونم ایا خودارضایی میتونه باعث ضعف دریچه الت و بی اختیاری در دفع ادرار بشه یا تاثیری نداره؟
    باتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام،خیر
  • تصویر کاربر Nl یکشنبه ۵ مرداد ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 350 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر ببخشید کندی وجهش کم اسپرم با چه دارویی برطرف میشه.ایا دوره درمان داره یا اینکه بلافاصله میشه برای بارداری اقدام کرد
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق یکشنبه ۵ مرداد ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام،تجویز دارو از طریق سایت امکانپذیر نیست
  • تصویر کاربر S چهارشنبه ۱۳ فروردین ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 455 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید بنده از تیر ماه ۹۸ تا شهریورماه هر ماه به علت عفونت ادراری ecoliدربیمارستان بستری شدم در هر بستری سوزن مروپنمم ۱۰۰۰ دریافت کردم به مدت یک هفته ..از مهرماه مجددا عفونت ادراری داشتم که طبق کشت ادرار داروی فسفومایسین۱۰عدد هر ۳روز تجویز شد در ابان ما مجدد کشت ادرار دادم که بازم ای کولای وجود داشت و این بار داروی نیترافرونتین را تجویز کردن که در اسفند ماه بعد از اتمام دارو مجدد کشت دادم ومشخص شد که باکتری به نیترافرانتید هم مقاوم شده و فقط به مروپنم و امکاسین و فسفومایسین حساس است الان مجددا داروی فسفومایسین مصرف میکنم به دستور پزشک اما در حال عمومی تغیری پیدا نکرده وسوزش ادرار و درد لگن را هنوز دارم میخواستم ببینم راه درمان دیگه ای است دکتر تشخیص دادن که ای کولای در بافت پروستات پنهان شده
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق چهارشنبه ۱۳ فروردین ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام،لطفا به مطب مراجعه کنید
  • تصویر کاربر زهرا سه شنبه ۵ فروردین ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 324 مشاهده پرسش
    سلام ببخشید من قرص دیسول۵ مصرف میکنم ولی بعد از تخلیه کامل ادرار احساس میکنم ریزش ادرار دارم دائما
    ایا این قرص باعث این مشکله؟
    1. تصویر کاربر دکتر شهریار ناطق سه شنبه ۵ فروردین ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام،خیر
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر