یورتروپلاستی یا عمل تنگی مجرای ادرار که برای درمان مشکلاتی مانند تنگی مجرای ادرار انجام می شود، با روش های مختلفی در دسترس است که به محل، علت و طول تنگی مجرا بستگی دارد. بیشتر عمل های جراحی سه تا شش ساعت طول می کشند.
طی این عمل جراحی، برشی بر روی آلت تناسلی، کیسه بیضه یا پرینه (ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد) در محل تنگ شدن مجرا ایجاد می شود. بعد از عمل، یک کاتتر به مدت 2 تا 4 هفته (بسته به نوع عمل جراحی) در مجرای ادراری قرار می گیرد.
زمانی که بیمار به مطب پزشک مراجعه می کند، مثانه بیمار با ماده کنتراست پر شده و این کاتتر به آرامی خارج می شود. سپس در حالی که بیمار ادرار می کند، با استفاده از اشعه ایکس از مجرای ادرار عکسبرداری شده و محل عمل جراحی بررسی می شود. چنانچه محل عمل بهبود پیدا کرده باشد، کاتتر به طور کامل خارج می شود و بیمار به طور طبیعی شروع به دفع ادرار می کند.
بهبودی بعد از عمل جراحی چه مدت طول می کشد؟
مدت زمان بهبودی بعد از عمل، تا حد زیادی به نوع عمل جراحی انجام شده بستگی دارد. بیماران معمولا بعد از عمل به مدت یک شب در بیمارستان بستری می شوند و بعد از اینکه بتوانند غذا بخورند، راه بروند و از کاتتر خود مراقبت کنند، می توانند بیمارستان را ترک کنند.
بعد از عمل، تا زمانی که بیمار بهبودی کافی نداشته باشد، در فعالیت های خود محدودیت دارد و باید به مدت حداقل دو هفته از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش شدید یا کار کردن خودداری کند. به طور کلی، بهتر است بیمارانی که کاتتر دارند از کار کردن خودداری کنند. اما بیماران می توانند بعد از 10 تا 14 روز، کار غیر فیزیکی را شروع کنند.
مراقبت های بعد از عمل تنگی مجرای ادرار
از آنجایی که تنگی مجرای ادرار، اغلب در یک یا دو سال اول بعد از عمل عود می کند، پیگیری بعد از عمل جراحی یورتروپلاستی اهمیت زیادی دارد. بیماران در سال اول بعد از عمل باید هر 3 تا 6 ماه یک بار مجددا ویزیت شوند.
در اولین نوبت مراجعه، بیمار در مطب تحت سیستوسکوپی مجرای ادرار قرار می گیرد و جریان ادرار و میزان ادرار باقی مانده در مثانه بررسی و اندازه گیری می شود. سیستوسکوپی یک روش معاینه از طریق مجرای ادرار است که در آن یک لوله کوچک به مجرای ادرار وارد می شود و پزشک از طریق آن می تواند درون مثانه و مجاری ادراری را مشاهده و بررسی کند.
این روش شبیه کاتتریزاسیون است و با استفاده از آن، محل جراحی از نظر تنگی مجدد بررسی می شود. مراجعات بعدی بیمار جهت پیگیری بعد از عمل، به نتایج این آزمایشات و بررسی های انجام شده بستگی دارد.
تنگ شدن مجدد مجرای ادرار بعد از عمل
تنگی مجدد مجرای ادرار بعد از عمل جراحی، معمولا تار مانند و نازک تر است. این تنگ شدگی می‌تواند باعث انسداد مجرا شود، اما اغلب میتوان آن را با استفاده از یک برش داخلی (یورتروتومی) برطرف کرد. تنگی مجدد مجرا، شبیه تنگی اولیه نیست که اغلب بعد از انجام عمل یورتروتومی داخلی، دچار جای زخم زیادی می شود. برخی از تنگ شدگی ها بیش از حد ضخیم هستند و با استفاده از عمل یورتروتومی داخلی برطرف نمی شوند. در این صورت ممکن است بیمار به عمل جراحی بیشتری نیاز داشته باشد.
میزان موفقیت آمیز بودن عمل تنگی مجرای ادرار
میزان موفقیت آمیز بودن عمل های جراحی مختلف، متفاوت است. به طور کلی، تنگی مجرای ادرار در ۷۵ تا ۸۵ درصد موارد از طریق عمل جراحی برطرف می شود. تنگ شدن مجدد مجرای ادرار، فقط در نیمی از موارد منجر به بروز علائم می شود. به عبارت دیگر، در صورتی که تنگی مجرا دوباره عود کند، باید ضخامت زیادی داشته باشد (درست مانند تنگی اولیه) تا باعث انسداد جریان ادرار شود.
در بیمارانی که دچار برخی علائم می شوند، معمولا عمل جراحی یورتروتومی داخلی انجام می شود. در صورتی که این کار موثر نباشد، ممکن است بیمار به عمل های جراحی بیشتری نیاز داشته باشد که یک وضعیت نادر است.
تیم اورولوژی ما تمام بیماری ها و مشکلات مجاری ادرار، از جمله تنگی مجرای ادراری را درمان و کنترل می کنند. درمان تنگی مجرای ادرار می تواند شامل عمل جراحی مجرای ادرار یا عمل یورتروپلاستی باشد.
دکتر شهریار ناطق متخصص اورولوژی در تهران
