افراد زیادی در سراسر دنیا از مشکل مثانه عصبی رنج می برند. مثانه عصبی یا نوروژنیک، به مشکلات ادراری در افرادی گفته می شود که به علت مشکلات عصبی، مغزی یا ستون فقرات، کنترل مثانه خود را از دست داده اند. این آسیب عصبی می تواند به علت بیماری هایی همچون ام اس، پارکینسون یا دیابت باشد. این مشکل همچنین ممکن است بر اثر عفونت مغز یا ستون فقرات، مسمومیت فلزات سنگین، سکته، آسیب نخاع یا جراحی لگن باشد.
همچنین افرادی که با نقص مادرزادی مهره شکاف متولد می شوند، ممکن است این نوع مشکل مثانه را داشته باشند. عصب های بدن، نحوه ذخیره سازی یا تخلیه ادرار در مثانه را کنترل می کنند و مشکلات موجود در این نوع عصب ها موجب مثانه پرکار، بی اختیاری ادرار و مثانه کم کار یا انسداد مثانه می شود.
علت تکرر ادرار در زنان جوان، از زبان دکتر ناطق
علائم مثانه عصبی یا نورولوژیک
علائم مثانه عصبی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این علائم به نوع آسیب عصب بستگی دارند. برخی از افراد ممکن است هم علائم مثانه پرکار و هم علائم مثانه کم کار را داشته باشند. افراد مبتلا به ام اس، سکته، هرپس زوستر بیشتر ممکن است هر دو نوع علائم را تجربه کنند.
1_ عفونت مجرای ادراری
افراد مبتلا به مثانه پرکار و کم کار ممکن است دچار عفونتهای مکرر در مجرای ادراری خود شوند. اغلب اوقات این عفونت ها، از علائم اولیه مثانه نوروژنیک هستند. این بیماری بر اثر باکتری های مضر، ویروس ها یا رشد مخمر در مجرای ادراری رخ می دهد.
2_ نشت ادرار در مثانه پرکار (بی اختیاری ادرار)
در مثانه پرکار که اغلب در سکته ها، بیماری های مغزی و پارکینسون دیده می شود، عضلات بیشتر از حد معمول فشرده می شوند. گاهی اوقات این فشرده سازی موجب می شود قبل از آماده شدن برای دستشویی رفتن، این عضلات فشرده شوند. در مثانه پرکار، شما ممکن است احساس نیاز فوری به دستشویی رفتن پیدا کنید که نمی توانید از آن چشم پوشی کنید.
این احساس نیاز فوری، شما را می ترساند که اگر فوراً به دستشویی نروید، ممکن است دچار نشت ادرار شوید. شما بعد از این احساس نیاز فوری، ممکن است نشت ادرار داشته باشید یا نداشته باشید. همچنین ممکن است فقط چند قطره ادرار نشت کند. گاهی اوقات، ممکن است مقدار زیادی ادرار تخلیه شود. گاهی اوقات ادرار به هنگام خواب نیز ممکن است نشت پیدا کند.
3_ تعداد دفعات پرکاری مثانه
دیگر علائم پرکاری مثانه، افزایش تعداد دفعات رفتن به دستشویی در طول روز یا شب است. شما ممکن است فقط مقدار کمی ادرار داشته باشید. تعداد دفعاتی که فرد ادرار می کند، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما به عقیده ی بسیاری از متخصصان، رفتن به دستشویی بیش از 8 بار در 24 ساعت، تکّرر ادرار محسوب می شود.
آیا مثانه عصبی درمان دارد؟
مثانه عصبی، یک مشکل جدی است، اما زمانی که به طور دقیق مراقبت شود و با بهترین روش تحت درمان قرار گیرد، بیماران می توانند در کیفیت زندگی خود بهبود قابل توجهی را مشاهده کنند. پزشک بر اساس موارد زیر، درمان مثانه عصبی را انتخاب می کند:
- سن، سلامتی و سوابق پزشکی
- علل آسیب عصبی
- نوع علائم
- شدت علائم
- تحمل داروها، روش ها و درمان های خاص
- گاهی اوقات ممکن است درمان های مثانه پرکار و کم کار مشترک باشند.
درمان مثانه پرکار
مثانه پرکار، مشکل شایعی در مردان و زنان است. این مشکل همچنین شایع ترین نوع مشکل مثانه در افراد مبتلا به ام اس می باشد. رایج ترین علامت پرکاری مثانه، احساس نیاز ناگهانی و غیرمنتظره به ادرار کردن است که نمی توانید آن را کنترل کنید. برای کنترل علائم پرکاری مثانه، ممکن است روش های درمانی زیر به شما پیشنهاد داده شود:
درمان دارویی مثانه عصبی
اگر تغییرسبک زندگی به اندازه کافی به شما کمک نکند، ممکن است از دارو استفاده شود. برخی از داروها برای علائم پرکاری مثانه، عضلات مثانه پرکار را شل می کنند. داروهای دیگر می توانند به توقف انقباض مثانه کمک کنند. برخی از داروها از طریق ژل یا پچ پوستی به بدن می رسند. مراقب سلامت شما باید هر گونه تغییرات و عوارض جانبی این داروها را به دقت بررسی کند. برای دستیابی به نتایج بهتر، مراقب سلامت ممکن است از شما درخواست کند، دوز مصرفی خود را تغییر دهید یا داروی دیگری را امتحان کنید. گاهی اوقات، در کنار دارو از روان درمانی نیز استفاده می شود.
تزریق بوتاکس نیز برای کمک به بیمارانی استفاده می شود که به دلیل بیماری های مغزی یا نخاعی یا بر اثر ضربه، مثانه پرکار دارند. پزشک تشخیص می دهد که این گزینه ی درمانی برای شما مناسب است یا خیر. زمانی که بوتاکس به عضله مثانه تزریق می شود، آن را از انقباض زیاد باز می دارد.
ممکن است لازم باشد تزریق بوتاکس هر 6 ماه یا سالی یکبار تکرار شود. یک اورولوژیست باید وضعیت شما را برای عوارض جانبی از جمله احتباس ادرار (تخلیه نشدن مثانه به طور کامل) بررسی کند. اگر شما در تخلیه کامل مثانه بعد از تزریق مشکل دارید، ممکن است لازم باشد برای تخلیه مثانه خود حداقل برای مدت زمان کوتاهی از کاتتر استفاده کنید.
علت ابتلا به مثانه عصبی
چندین عضله و عصب باید با هم کار کنند تا مثانه بتواند ادرار را در خود نگه دارد، تا زمانی که شما آماده تخلیه کردن آن شوید. پیام های عصبی بین مغز و عضلات رد و بدل می شوند تا تخلیه مثانه را کنترل کنند. اگر این عصب ها بر اثر بیماری یا ضربه آسیب ببینند، عضلات ممکن است در زمان مناسب قادر به بسته شدن یا شل شدن نباشند. در افراد مبتلا به مثانه نوروژنیک، عصب ها و عضلات به خوبی با هم کار نمی کنند.
در نتیجه، مثانه ممکن است به طور صحیح پر یا خالی نشود. عضلات مثانه ممکن است پرکار باشند و بیشتر از حد معمول و قبل از پر شدن فشرده شوند. گاهی اوقات عضلات بسیار شل هستند و قبل از آماده شدن برای رفتن به دستشویی ادرار دفع می شود و بی اختیاری ادرار رخ می دهد. در افراد دیگر، عضله مثانه ممکن است کم کار باشد و زمانی که پر از ادرار می شود، فشرده نشود و به طور کامل تخلیه نشود. عضلات اسفنکتر در اطراف مجرای ادراری نیز ممکن است فوراً عمل نکنند. این عضلات ممکن است در زمانی که شما سعی در تخلیه مثانه دارید، بسته بمانند. برخی از افراد ممکن است هم مثانه پرکار و هم مثانه کم کار را تجربه کنند.
دکتر شهریار ناطق متخصص و جراح اورولوژی در شهرک غرب
