اپیدیدیم، مجموعه ای از لوله های کوچک است که اسپرم را جمع آوری و ذخیره می کند و به پشت هر بیضه متصل است. یکی از دلایل شایع درد بیضه، بیماری اپیدیدیمیت یا عفونت بیضه است. این بیماری التهاب این لوله های پیچ خورده است که می تواند به دلیل عفونت ایجاد شود. در ادامه به علائم و درمان عفونت بیضه میپردازیم…
اپیدیدیمیت معمولاً یک عفونت باکتریایی ثانویه است که می تواند توسط طیف وسیعی از شرایط مانند عفونت ادراری (UTI) یا عفونت مقاربتی (STI) ایجاد شود. باکتری های موجود در مجرای ادرار (لوله ای که ادرار و اسپرم را از آلت تناسلی خارج می کند) از طریق ساختارهای ادراری و تناسلی به سمت اپیدیپیم حرکت می کنند.
گزینه های درمانی شامل آنتی بیوتیک و استراحت مطلق است. برخی افراد مبتلا به اپیدیدیمیت مزمن هستند که در آن، التهاب حتی در صورت عدم وجود عفونت نیز وجود دارد.
علائم عفونت بیضه (اپیدیدیمیت)
علائم اپیدیدیمیت عبارتند از:
- تورم (بزرگی)، قرمز و گرم شدن بیضه
- احساس سنگینی در بیضه آسیب دیده
- حساسیت یا درد در بیضه آسیب دیده
- درد شکم یا لگن
- تمایل مکرر به ادرار کردن
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- خروج ترشح از آلت تناسلی
- وجود خون در ادرار
- درد هنگام انزال
- درد خفیف
- لرز
علل ابتلا به عفونت بیضه
بیشتر موارد اپیدیدیمیت ناشی از عفونت باکتریایی هستند، که عبارتند از:
- عفونت ادراری (UTI)
- عفونت های مقاربتی (مانند کلامیدیا یا سوزاک)
- جراحی اخیر ادراری - تناسلی، شامل جراحی برداشتن پروستات (برداشتن تمام یا بخشی از غده پروستات با جراحی)
- استفاده از سوند ادراری
- بعضی از مشکلات مادرزادی کلیه و مثانه.
عوارض عفونت بیضه یا اپیدیدیمیت
در صورت عدم درمان، اپیدیدیمیت حاد می تواند منجر به طیف وسیعی از عوارض شود که عبارتند از:
- اپیدیدیمیت مزمن: در این بیماری، التهاب می تواند پایدار شود، حتی زمانی که عفونت باکتریایی وجود نداشته باشد.
- آبسه: یک گلوله چرک می تواند در داخل اپیدیدیم یا ساختارهای مجاور جمع شود. برای تخلیه این چرک به جراحی نیاز خواهد بود.
- تخریب اپیدیدیم: التهاب می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اپیدیدیم و بیضه شود. این اتفاق ممکن است منجر به ناباروری نیز شود.
- گسترش عفونت: عفونت می تواند از کیسه بیضه به هر ساختار یا سیستم دیگری از بدن سرایت کند.
- پیچ خوردگی بیضه
پیچ خوردگی بیضه زمانی است که بیضه پیچ خورده و جریان خون خود را قطع کرده باشد. این عارضه یک اورژانس جراحی محسوب می شود و ارزیابی آن بایستی در بخش اورژانس بیمارستان انجام شود. گاهی اوقات، اپیدیدیمیت و پیچ خوردگی بیضه به طور همزمان رخ می دهند.
تشخیص عفونت بیضه
اپیدیدیمیت می تواند با کمک موارد زیر تشخیص داده شود:
- معاینه بدنی
- سابقه پزشکی
- آزمایش ادرار
- تست STI
- آزمایش خون
- سونوگرافی از بیضه ها
درمان عفونت بیضه
گزینه های درمانی عفونت بیضه عبارتند از:
- مصرف آنتی بیوتیک ها
- تجویز آنتی بیوتیک برای هر شریک جنسی (در صورتی که علت آن عفونت مقاربتی باشد)
- استراحت مطلق
- داروهای مسکن
- قرار دادن منظم کمپرس سرد روی کیسه بیضه
- بالا نگه داشتن کیسه بیضه
- بستری در بیمارستان (در موارد عفونت شدید)
- چکاپ های بعدی برای اطمینان از برطرف شدن عفونت. در صورتی که علائم بعد از ۴۸ تا ۷۲ ساعت بهتر نشده باشند، تشخیص باید دوباره مورد ارزیابی قرار گیرد.
اپیدیدیمیت مزمن چیست؟
برخی افراد دچار عفونت بیضه مزمن می شوند؛ التهابی که حداقل به مدت ۳ ماه، هیچ عفونتی در آن رخ نداده است. علت اپیدیدیمیت مزمن مشخص نیست. تصور می شود که حساسیت بیش از حد ساختارهای خاصی (از جمله اعصاب و ماهیچه ها) ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد. برخی از عوامل خطر شناخته شده برای اپیدیدیمیت مزمن عبارتند از:
- جراحی تناسلی - ادراری
- قرار گرفتن در معرض عفونت های مقاربتی
- سابقه ابتلا به اپیدیدیمیت حاد.
تشخیص اپیدیدیمیت مزمن
برای تشخیص اپیدیدیمیت مزمن از سایر اختلال هایی که باعث درد مداوم کیسه بیضه می شوند (مانند سرطان بیضه، واریکوسل یا وجود کیست در اپیدیدیم) به انجام آزمایش نیاز خواهد بود. این آزمایش ها ممکن است شامل معاینه بدنی و سونوگرافی باشند.
درمان اپیدیدیمیت مزمن
درمان اپیدیدیمیت مزمن بسیار دشوار است. از آنجایی که هیچ عفونتی وجود ندارد، از آنتی بیوتیک نیز نباید استفاده کرد. گزینه های درمانی آن عبارتند از:
- حمام های گرم مکرر
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- دارو برای تغییر پیام های عصبی به کیسه بیضه
- جراحی برای برداشتن اپیدیدیم آسیب دیده (در موارد نادر)
- تکنیک های مدیریت استرس.
دکتر شهریار ناطق جراح و متخصص اورولوژی
