تغییرات دستگاه تناسلی در مردان به مرور و با افزایش سن بروز میدهند و می توانند شامل تغییر در بافت بیضه، تولید اسپرم و عملکرد نعوظ شوند. مردان برخلاف زنان با افزایش سن تغییرات شدید و زیادی را در باروری خود احساس نمی کنند.
در عوض، این تغییرات به طور تدریجی و حین فرایندی به نام یائسگی مردانه (آندروپوز) اتفاق می افتند. تغییرات ناشی از افزایش سن در دستگاه تناسلی مردانه ابتدا در بیضه ها رخ داده و بافت آن ها را کوچک تر می کنند. در نتیجه این وضعیت، سطح هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون کاهش یافته و مشکلاتی مرتبط با نعوظ تجربه می شوند.
دستگاه تناسلی با افزایش سن دچار چه تغییراتی می شود؟
در ادامه مقاله تغییرات هر بخش را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
1_ افزایش سن و احتمال باروری در اقایان
در فرایندی به نام اسکلروز شدن، حالت ارتجاعی لوله های حمل کننده اسپرم کاهش می یابد. در این وضعیت، بیضه ها به تولید اسپرم ادامه داده اما میزان تولید آن ها کمتر می شود. اپی دیدیم، غدد وزیکول سمینال و پروستات برخی از سلول های سطحی خود را از دست داده اما همچنان به تولید مایع حامل اسپرم ها ادامه می دهند.
باروری در هر مرد نسبت به دیگری متفاوت بوده و سن، روشی برای تخمین باروری مردان نیست. عملکرد پروستات بر باروری تاثیر گذار نیست.
مردان حتی در صورت برداشت پروستات نیز می توانند پدر شدن را تجربه کنند. همچنین، مردان پیر نیز می توانند دارای فرزند شوند.
2_ تاثیر افزایش سن بر میزان اسپرم و تستوسترون
با افزایش سن، حجم مایع انزال ثابت باقی مانده اما تعداد اسپرم های سالم و زنده در آن کاهش می یابند. امکان دارد، برخی مردان دارای میل جنسی کمتری بوده و پاسخ های جنسی آن ها در اثر افزایش سن آهسته تر و ملایم تر شود.
این پدیده با کاهش سطح تستوسترون در بدن ارتباط داشته یا در اثر مواردی همچون بیماری، مصرف دارو یا تغییرات روانی اجتماعی ناشی از افزایش سن، ممکن است بوجود آید. افزایش سن به تنهایی سبب جلوگیری از لذت بردن مردان در روابط جنسی نمی شود.
3_عملکرد دستگاه ادراری در اقایان با افزایش سن
به دلیل آن که با گذشت زمان، بافتی همانند بافت جای زخم به جای سلول های غده پروستات قرار می گیرد، این غده همگام با افزایش سن بزرگ تر می شود. این پدیده بزرگی خوش خیم غده پروستات نام داشته و حدودا 50 درصد مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. بزرگی خوش خیم پروستات مشکلاتی همچون آهستگی ادرار و انزال منی را به وجود می آورد. در هر دوی زنان و مردان تغییرات دستگاه تناسلی ارتباط تنگاتنگی با تغییرات دستگاه ادراری دارد.
4_اختلال نعوظ
اختلال نعوظ می تواند یک نگرانی برای مردان مسن به شمار رود. کاهش تعداد دفعات نعوظ در سنین بالاتر طبیعی بوده و مردان مسن نسبت به افراد جوان توانایی تجربه انزال های کمتری را دارند. اختلال نعوظ اغلب اوقات به جای این که در اثر افزایش سن باشد، ناشی از یک مشکل پزشکی است. تصور بر این است که 90 درصد موارد اختلال نعوظ در اثر یک مشکل پزشکی و نه مسائل روانشناسی به وجود می آیند.
مصرف برخی دارو ها همچون دارو های درمان فشار خون یا بیماری های دیگر می تواند مانع دستیابی یا حفظ مناسب نعوظ در رابطه جنسی شود. بیماری هایی همچون دیابت نیز در بروز اختلال نعوظ نقش دارند. اختلال نعوظ ناشی از مصرف دارو یا بیماری اغلب اوقات با موفقیت درمان می شود. در صورت نگرانی در این باره باید با پزشک متخصص اورولوژی صحبت کرد.
5_بزرگی خوش خیم پروستات
بزرگی خوش خیم پروستات ممکن است در نهایت سبب انسداد میزراه و مشکل در دفع ادرار شود. میزراه مجرایی است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می کند. تغییر در غده پروستات مردان را بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت های مجاری ادرار قرار می دهد. در صورتی که مثانه به صورت کامل تخلیه نشده باشد، امکان دارد ادرار دوباره به کلیه ها باز گردد.
عدم درمان این مشکل در نهایت می تواند به نارسایی کلیه منجر شود. امکان بروز عفونت ها یا التهاب غده پروستات (پروستاتیت) نیز وجود دارد. احتمال ابتلا به سرطان پروستات و سرطان مثانه همگام با افزایش سن بیشتر می شود. سرطان پروستات یکی از رایج ترین عوامل مرگ ناشی از سرطان در مردان است. با این که بروز سرطان بیضه نیز امکان پذیر است، اما این بیماری اغلب مردان جوان را به خود مبتلا می کند.
بسیاری از تغییرات مرتبط با سن همچون بزرگی پروستات یا کوچک شدن بیضه ها قابل پیشگیری نیستند. درمان مشکلات سلامتی همچون فشار خون بالا یا دیابت می تواند از مشکلات عملکرد ادراری یا جنسی پیشگیری کند. تغییر در پاسخ های جنسی اغلب با عوامل ساده ای همچون افزایش سن ارتباط دارد. در صورت فعال بودن از نظر جنسی در دوران میان سالی، در سنین بالا تر نیز می توان از داشتن یک رابطه جنسی خوب لذت برد.
دکتر شهریار ناطق متخصص اورولوژی
